Josu Martinez: “Interesgarriena Mirande gozatzea da, berarekin ados egon behar izan gabe”
Ostegun arratsalde honetan Mirande, film bat egiteko zirriborroa dokumentala ikusgai izango dute Ziburun, Baltsan elkartean 18:30etan. Josu Martinez zuzendaria ere bertan izango da solaserako. Ziburuko Azokaldiaren egitarauaren barnean, aurten lehenbiziz kultur ekitaldiak egingo dira datozen hiru asteetan ere Azkainen, Urruñan eta Donibane Lohizunen.
Zein ondorio atera duzu egindako zirriborrotik?
Zirriborroa horixe da, zirriborroa, eta hortik ez da ateratzen ondoriorik. Askotan gertatzen den bezala, hasieran baino galdera gehiagorekin bukatzen duzu. Miranderen gaiak, azken finean, gai unibertsalak lantzen ditu: hasi autorea eta obraren arteko harremanetik eta adierazpen askatasuneraino. Ez dago behin-betiko ondoriorik eta galderak egiten laguntzen badu, horrekin gelditzen naiz.
Baina zu zein helbururekin joan zinen dokumentala egitera.
Miranderen inguruan beti egon dira debate ugari. Bai bizi zenean, bai gero ere salaketa asko egin zaizkio, asko hitz egin da hari buruz, baina berak zer esaten zuen? Helburua, beraz, Miranderi hitza ematea izan da. Hori da ardatza. Arazo bakarra zen 50 urte zeramatzala hilda.
Mirande pertsona polemikoa izan da beti, bai bizi zenean, bai hil ondoren ere. Bizi izan zenean, oro har, ez zen ulertua izan. Gaur egun gehiago ulertzen da?
Ulertzea ez dakit den hitza, baina Mirande beti irakurtzen da bizi garen garaitik, eta garai batetik eta bestetik desberdin irakurtzen da. Mirande ez da aldatu, baina gu bai, horregatik, uste dut Miranderi buruz hitz egitea geure buruari buruz hitz egitea ere badela.
Zuk zer deskubritu duzu Miranderi buruz?
Gauza asko, pelikulan ikusten den bezala, baina hari buruz zenbat eta gehiago jakin, orduan eta ezezagunago egiten zait. Joxe Azurmendik idatzi zuen bezala, azaleko zikinkeria horren azpian badago Mirande izugarri interesgarri bat, “magikoa” esaten zuen berak. Koldo Mitxelenak eta Gabriel Arestik ere esan zuten ez diogula sekula eskertuko egin zigun oparia, eta guztiz ados nago. 1950eko hamarraldiko zenbat idazleren lanak zaizkigu oraindik gaurkotasunezkoak? Bere belaunaldiko idazle askoren lanak irakurtezinak zaizkigu, horietako asko oso gaizki zahartu dira, baina Miranderen obra oraindik oso gaur egunekoa da.
Mirandek pedofiliaz idatzi zuen, baina ez dakigu bere pedofiloa zen. Badakigu, aldiz, nazismoaren zalea zela eta arrazakeria ere aitortu zuen; abertzalea zen, baina bere garaiko ezker zein eskuineko abertzaleen ukatzaile, 20 hizkuntza ere bazekizkien... Figura oso konplexua zen.
Hala da bai. Martetar bat zen [irri egiten du Josuk]. Garaiz kanpo eta lekuz kanpo bizi izan zen eta beranduago bizi izan balitz beste bizitza bat izango zukeen, baina garai hartan ez zuen lekurik ez Euskal Herrian, ez Parisen. Interesgarriena Mirande gozatzea da, berarekin ados egon behar izan gabe.
Non gehiago ikusi ahal izango dugu pelikula datozen hilabeteetan?
Donostiako Zinemaldian estreinatu zen, Hazparnekoan ere egon zen eta udazkenean Iparraldeko zinemetan pantailaratuko dute. Apirilean Baigorrin egin dira emanaldia eta mahai-ingurua. Horrez gain, pelikularen eskubideak ETBk dauzka duela urtebete baino gehiagotik, baina ez dakit noiz eta nola emango duen.
17. edizio honetan hamar proiekzio antolatu ditu Donostiako Zinemaldi Alternatiboak, beste horrenbeste eragilerekin elkarlanean. Helburua, urterokoa: "Zinemaren bidez hausnarketa kritikoa sustatzea, hainbat gizarte-gai eta -gatazkari buruzko lanak proiektatuta eta... [+]
Vicentek 76 urte ditu eta azken mende laurdena Kanaria uharteetan darama, Maspalomas herrian, 50 urteko bizialdian ezkutatu duen izatea haizatzen: homosexuala da. Ezbehar baten eraginez, Donostiara itzularaziko dute, eta zahar etxe batean sartuko. Atzera ere, armairuko ateak... [+]
Sail Ofizialean erakutsiko dira hiru: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak. Lehia nagusitik kanpo, zuzendari onenaren saria irabazten ahaleginduko da Irati Gorostidi Aro berria pelikularekin. Beste zenbait lan ere aurkitu ahalko dira.
Zinemaldiaren atariko orokorra beste [+]
Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]
Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Chantal Akerman zinegile eta lankidea hil eta hamar urtera, haren ondarea zabaltzen buru-belarri jarraitzen du Claire Atherton muntatzaileak. Gaurkoan, ordea, Athertoni bere ibilbideaz galdetu nahi izan diot bereziki. Gasteizen, Artium museoko areto batean hartu gaitu,... [+]
30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.
Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdiak 2025eko edizioko sariak iragarri ditu. Between Goodbyes eta Alma del desierto dokumentalak izan dira palmaresaren irabazle nagusiak.
Zinema eta arte eszenikoen LGTBIQ+ jaialdia Bilbon ospatuko dute ekainaren 23tik 30era,50 jarduera baino gehiagorekin.
'Ehun metro', Zergatik panpox', 'Hamaseigarrenean aidanez' eta 'Oraingoz izen gabe' dira zaharberritzen ari diren lanak. Zinemaldiko Klasikoak sailean ikusi ahalko dira.
Iratxe Sorzabalek sufritutako torturen gaineko testigantzak jasotzen ditu dokumentalak. Maiatzaren 20an emango dute dokumentala, 23:40an. Iaztik dago Primeran plataforman ikusgai, baina lehen aldiz emango dute telebistan.