"Jendearen zalantzei erantzuna emateko sortu genuen egutegia"
Euskal Herriko etxe askotan egonen da zintzilikatuta Usurbilgo Alkartasuna kooperatibaren ilargiaren egutegia. ARGIAko Bizi Baratzea proiektua, Biharko Lurraren Elkartea, Ekolurra eta Nafarroako Nekazaritza Produkzioa Ekologikoaren Kontseiluak lagunduta, dagoeneko kaleratu dute 2021ekoa. Kooperatiban bertan, ohiko dendetan eta ARGIAren Azokan eskuratu daiteke. Asier Kortadi Agote Alkartasuna kooperatibako kidea elkarrizketatu dugu.
Nondik sortu zen ilargiaren egutegia egiteko ideia?
2010ean atera genuen lehen aldiz. Dendan ilargiaren inguruan askotan sortzen ziren zalantzak eta galderak, eta pentsatu genuen horri erantzun bat eman geniezaiokeela egutegiarekin. Hilabetez hilabete ilgora eta ilbehera irudikatzea izan zen asmoa, hortik hasi ginen. Handik urte pare batera, egutegi biodinamikoaren datuak gehitzea erabaki genuen: hor azaltzen da egun bakoitza zein nekazaritza lanetarako den aproposa.
Bi iturritatik jasotako informazioa biltzen du egutegiak, beraz.
Bai, hori da. Bata, ilargiarena: ilgora eta ilbehera irudikatzen dira egunez egun, zenbakiaren koadrotxoaren kolorearen arabera. Nekazaritzako eta basogintzako lanetan ilargiak momentu batzuetan lagundu egiten du, eta beste zenbaitetan kaltetu.
Bestea, berriz, egutegi biodinamikoarena da: nekazaritzarekiko eragin kosmikoa azaltzen du honek, Maria Thun-en ereduaren arabera. Laburbilduz, esan daiteke lau fase daudela, eta fase horietako bakoitzean gauza ezberdinak erein edo landatzea gomendatzen da: kolore gorriko marra duten egunak fruituak erein edo landatzeko egokiak dira, marroiak sustraia ematen duten landareentzat, urdinak hostodunentzat eta horiak, berriz, loredunentzat. Azkenik, denerako egun desaproposak marra beltzez adierazten dira: egun horietan hobe ezer ez egitea.
Norentzat da erabilgarri egutegi berezi hau?
Nekazaritzan arituko den edonorentzat, ez da profesionalei soilik bideratutako egutegia. Nekazaritza demokratizatzea bilatzen dugu guk, hastapenetan dabilen norbaitentzat gida moduan ere balio dezake. Gero norberak bere bidea eginen du, baina behintzat erreferentzia bat hor badu. Testaje batzuk ere proposatzen dizkiegu egutegia erosten dutenei: egin dezatela beraien baratzeetan ariketa, egun konkretu batzuetan landaketak eginez eta egutegi biodinamikoaren arabera landatutakoan desberdintasunik ba ote dagoen egiaztatzeko.
Arrakasta handia du egutegiak, ezta?
Sekulako arrakasta du, bai. Iaz urtarrilerako guztiak salduta geneuzkan, eta badirudi geroz eta zabalkunde handiagoa duela.
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]
Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar... [+]