Jendarte erabiltzea desegokia ote da?
Eraikizan talde feministak euskararen erabilera sexista saihestu nahian ‘giza’-ren ordez ‘jende’ erabiltzea proposatu zuen duela 14 urte. Iritzi abanikoak irekita segitzen du.
Anuntxi Arana Eraikizan taldeko feminista da eta erabili.com-en idatzi duen artikuluan galdetzen du ea ‘jendarte’, eta oro har ‘jende’, erabiltzea saihestu behar den erromatarren garaian ‘gens’ kontzeptua baztertzailea zelako. Oker ez bagaude, Angel Errok Berria egunkarian otsailean argitaratu zuen “Jendartea” izenburuko zutabeaz ari da. Aranak ondoko hausnarketa egin du artikuluan: “Entzuten den azkena da ‘jende’ oso desegokia dela, latinezko ‘gens’ hitzetik heldu delako, hau da kontzeptu guztiz baztertzaile batetik. Ai ene, berriro ere! Hiztegi zaharrera jo eta (espainolez, bistan dena): ‘gens-gentis: linaje, familia // estirpe // raza de pueblos, pueblo’. Eta gero, kontzeptua zulatu nahiz, artikuluetara. Bai, gens horiek familia nobleak ohi zirela, baina ez arras eta ez beti (jus gentium bazen… eta bada). Dena dela, norbaiti esaten badiogu ideal ‘noble’ak dituela, ez zaio gaitzituko, ezta? Beraz, denei ‘gens’ deitzea ere ez da laido bat…”
Aranaren ustez, gaia ez da filologikoa, beldur lainoa baizik: “ ‘Jendarte’ erabiltzean ez zaie gizonei gizatasun miligramo bat ere kentzen. ‘Gizarte’ren antonimoa ez da ‘jendarte’; izatekoz ‘emarte’ edo holako zerbait litzateke, eta inork ez du egundaino horren antzekorik asmatu. Soilik bakoitzari berea eta orori ororena: jendartean sexu eta genero guztiek dute lekua”.
Joan den otsailean, honela zioen berriz Angel Errok: “Etimologia azken ondorioetara eramanen bagenu (zientzia den heinean, haren ekarpenak faltsugarriak direla alde batera utzita), mutu geldituko ginateke. Zergatik ez ‘jendarte’ ere baztertu, ‘gens’ hitz patrizio eta klasistatik datorrelako? Etimologia aho biko ‘armagnac’ bat da”.
Emakundek 2008an Amelia Barquínek zuzendutako “Euskararen erabilera ez sexista” gidaliburu interesgarria argitaratu zuen. Badu atal bat ‘giz-‘ erroaren erabilera generikoaz, eta ‘jendarte’ eta ‘gizarte’ moduko terminoen erabileraz dauden iritziak bilduta daude.
Biarnoko Lestelle-Betharramgo ikastetxe katolikoan (Le Beau Rameau du izena orain) izandako indarkeria fisiko eta sexu erasoen biktimek 200 salaketa baino gehiago jarri dituzte. Kongregazio franko-italiarrak iragarri du kalte-ordaina emango diela, bere erantzukizuna onartu eta... [+]
Erran egin nion umetan sexu abusu bat jasanarazi zidanari: hala egin zidala. Bazekien, sinetsi zidan, eta errespetatu du harekiko behar dudan urruntzea. Zortea izan nuela uste dut; denok ez daukagula bera. Prozesu inperfektu haren kontakizun ez-fikziozko bat da hau.
Nagyrev (Austro-hungariar Inperioa), 1911. Zsuzsanna Fazekas emagina hungariar herrixkara iritsi zen. Bere egitekoaz gain, medikuntza, kimika eta beste alor askotako oinarrizko ezagutzak zituenez, eta Nagyreven ez medikurik eta ez apaizik ez zegoenez, berehala eragin handia... [+]
Atzo egindako agerraldi publikoan adingabeei egindako iruzkin matxistei eta emakume helduek pairatutako ukituei dagokizkien garrantzia eman nahi izan zieten.
Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]
Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko.
Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
85 urteko gizonak bere emaztea hil zuen uztailean, eta Poliziaren ikerketaren ondoren behin-behineko espetxealdian zegoen. Orain, Nafarroako Auzitegiko Bigarren Atalak esan du gizonak "ageriko narriadura kognitiboa" daukala eta "zaurgarria" dela.
Bilboko Aste Nagusian hainbat pertsona atxilotu ditu Poliziak eraso sexistak leporatuta. Egoera horren aurrean, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak esan du Polizia "eraginkorra" dela eta Bilbon "inoiz baino polizia gehiago dagoela".
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.