Japoniar nazionalismoa hasi da berragertzen mozorrorik gabe
Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten gehiengoa ere.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Dieta Nazionaleko [bi ganberako sistema] behe-ganberako gehiengoa galdua zuten jada iazko urriko hauteskunde orokorretan eta, beraz, legeak –aurrekontuenak, lehenik eta behin– aurrera ateratzeko kanpoko laguntzaileen peskizan ibili beharko dute ezbairik gabe.
Aurrekaririk gabea da kasik egoera hori Japoniako jardunbide politikoan. Baina, halaz eta guztiz ere, Shigeru Ishiba lehen ministroak ezetsi egin du dimisioa eman eta krisi politiko sakonagoa abian jartzeko aukera.
Ishibaren erabakiak ez du inor harritu, egia esan. Ez da aise amore ematen duten horietakoa eta, gainera, hondagarria ere izango litzateke une honetan herrialdearentzat, Trumpek ezarri asmo dizkion muga-zergen kontura AEBekiko negoziazio minduan murgilduta dagoenean eta jardule ekonomiko nagusiak aieneka dituenean. Alde horretatik, oposizioko indarrek ere ez du estuegi hartuko gobernu ajeatua, lehendik ere batere erosoa ez den egoera ekonomikoaren narriaduraren kulpante bezala geratu nahi ez badute.
Eta esan gabe doa ia ezeini ez zaiola interesatzen ezohiko hauteskundeak behartzen saiatzea. Ezeini ez... ez bada eskuin muturreko Sanseito populista sorberriari. Gobernu-koalizioaren eta eskuineko indar-multzoaren barruko botoen joan-etorrien irabazle garbia izan da hura, zentro-eskuineko Herritarren Alderdi Demokratikoa baino gehiago. Gertuago ditugun beste batzuen (RN, Chega, AfD, Meloni, Orban, Vox, Trump) mintzamoldea gogorarazten duen diskurtsoarekin… baina japoniar erara. Hau da, japoniar nazionalismo argi eta garbitik. Mozorrorik gabe.
Eta, jakina, aurrekariak gogoan izanda espero zitekeen berpizkunde horrek, gaurkoagoak diren hautu sozioekonomikoekin (ultraliberalismoa, konspiranoiak, txertoen aurkako jarrera) batera, errebisionismo historikoa eta geopolitikoa dakartza berekin. Duela 80 urte D. MacArthur-ek ezarri zien eta geroztik ukituak baino eman ez dizkioten Konstituzioa erabat berritzeko egitasmoa barne dela.
XX. mendeko lehen hamarkadetako giro eta mintzamolde politiko japoniarra zertxobait ezagutzen duenak kidetasunak ez ezik errepika zuzen-zuzenak aurkituko ditu Sanseitoren diskurtsoan. Eta ikusiko du nola, Mendebaldeko kideen aburuak zeharraldatzen direnean ere (“Japoniarrak, lehenik”, esaterako), aspaldiko ika-mika geopolitikoak indarberritzea dela asmoa. Hala, Japonian hutsaren hurrengoa den immigrazioaren “kalteak” turismoari esleitzen dizkio Sanseitok; alegia, ongietorriak ez diren bisitari txinatar edo korearrei. Betikoei.
Lehengo lepotik du burua japoniar nazionalismoak.
Duela astebete Hagan egindako NATOren goi bilera historia handian gogoratu beharko da –batez ere egitasmoa egikaritzen bada– “BPGaren ehuneko 5aren bilkura” izan delako.
Taiwan eta Japoniaren artean dauden Diaoyu edo Senkaku irlak hizpide izan dira berriro: Txinako kostazaintzako helikopteroek japoniar hegazkin koxkor bat uxatu zuten pasa den larunbatean irlen ingurutik “legez kanpo txinatar aire-espazioan” sartzeagatik. Bost... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]
Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]
Badakigu lerroburuak arreta erakarri egin behar duela; eta esajerazioa dela hartarako baliabide bat. Baina... ez ote da gehiegitxo The New York Times txit ohoragarriak Japoniako hauteskunde parlamentarioen biharamunean dakarrena: “A Seismic Election Sends Asia’s Most... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago, Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.
Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen... [+]
Astelehenean Japoniako mendebaldeko kosta kolpatu duen lurrikararen ondorioz dozenaka pertsona zaurituta eta etxebizitza ugari suntsituta daude. Gutxienez 48 hildako eragin ditu, baina hondakinen azpian harrapatutakoak “lehenbailehen” erreskatatzeko beharra... [+]
Halabeharrez hasi dira agorrilaren 24an Fukushimako zentraleko urak itsasora jaurtikitzen; ur kontaminatuak metatzeko zisternen %97 beteak dituztelako eta etenik gabe gehitzen zaielako ura –egunero 140 tona–. Ur "deskutsatuak" izanik ere, herritarrek... [+]
Japoniako Gobernuaren erabakiak protestak eragin ditu herrialdean, eta besteak beste, Txinak kritikatu egin du erabakia. 2011 urteko istripu nuklearraren ondorioak oraindik pairatzen dira.
Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren txosten batek oniritzia eman dio Japoniari, 2011ko hondamenditik Fukushimako zentral nuklearra hozteko erabilitako ur kutsatua itsasoan zabal dezan. Duela bi urte iragarri zuen 1,25 milioi tona ur baino gehiago itsasora botatzeko plana... [+]