Hedabideak eta gezurrak


2020ko azaroaren 02an - 09:42

Gizarteak komunikabideak, oro har komunikazio iturri gisa hautematen ditu. Gertakarien kontakizun objektibo baterako tresna, mundu osoko berriak barne hartzen dituena eta horrenbesteko irismena ere duena. Baina iruditegi horretatik urruti daude gaur eguneko komunikabide gehienak. Burgesiaren interesen eta finantziazioaren arabera egituratzen diren komunikabideek, errealitatearen irakurketa interesatu bat egiten dute. Gertakariak estaltzen dituzte, tartean erailketa burges anitz eta gerra inperialisten interes ezkutuak, eta estaltzen ez dituztenean erdizka erredaktatzen dituzte, benetako errotiko arrazoiak zein ondorio errealak azaldu gabe. Jopuntuan, guztion ahotan, jar dezakete gai bat, koiunturan eragiteko eta hura moldatzeko, modu interesatuan aktualitatea aldatzeko gaitasuna dute. Azkenaldiko adibide argiena okupazioaren auzia litzateke. Datu interesatuekin, faltsuekin eta hizkuntza manipulatuz mintzo dira. Kazetaritza eredu sentsazionalista bat erreproduzitzen da, proletariotzaren kapa batzuekiko gorrotoa sustatuz, gazteria kriminalizatuz, eta mesfidantza orokorra eraginez.

Komunikabideek, hortaz, jendartearen arrazoinamenduan eragin handia dute; izan ere, informazio igorle nagusiak izanik, ustez, elementu kopuru nahikoa eskaintzen dute errealitatea analizatzeko. Gaitasun hori dute komunikabideek: errealitatea aztertzeko gakoak ematen dituzteneko sinesmen orokortua hedatzea. Horretan dihardute momentu honetan ere, errotiko krisi kapitalista estaltzeko eta

"Gaitasun hori dute komunikabideek: errealitatea aztertzeko gakoak ematen dituzteneko sinesmen orokortua hedatzea. Horretan dihardute momentu honetan ere, errotiko krisi kapitalista estaltzeko eta desitxuratzeko antzerkigintzan"

desitxuratzeko antzerkigintzan. Covid-19 izurritea jasaten ari garen krisi kapitalistaren dimentsioa ez onartzeko aitzakia bihurtzen ari da. Krisia ekoizpen eredu kapitalista horren barne dinamikaren ezintasuna eta egoera horretan jarraitzeko lanaren gaineko esplotazioa berrezartzeko momentu bezala ulertu behar da. Testuinguru horretan ari da gauzatzen teknologiaren neurriz kanpoko hazkundea, automatizazioaren eta robotizazioaren eredupean. Baina auzia da ea gizartea antolatzeko eredu burgesarekin jarraitzeak zentzurik ba ote duen. Bidegurutze historiko eta erradikal baten aurrean baikaude: gizarte osoa kapitala akumulatzeko dinamikaren arabera antolatzen jarraitzea (ekoizpen gaitasunak, harreman sozialak, pentsamendu ereduak, hezkuntza, osasungintza eta abar, eta abar), puntako teknologia horren menpe jarriz, ala gizartea antolatzeko printzipio unibertsal baten aldeko prozesu iraultzailea gorpuztea, indar produktiboak gizateriaren beharren arabera antolatuko dituen gizarte eredua eraikiz.

Lehengo aukeraren baitan, krisi kapitalistak ezaugarritzen duen testuinguru honetan arlo laboralaren paradigma aldaketa gertatzen ari da. Enpleguari dagokionez, batetik langabezia tasen hazkundea dago. Gazteriaren langabezia tasa beldurgarria da; halabeharrez pobreziara kondenatzen da belaunaldi bat. Bestetik, teknologia indartsu sartu da ekoizpenean azken urteetan. Horrek lan modalitateak errotik aldatzea eragingo du, izan ere, esparru batzuetan lan indarraren beharra zeharo murriztuko da, lana bera egiteko moduak ere aldatuko dira eta lanaren banaketa berri bat ere ezarriko da makinen eta gizakion artean. Garapen teknologiko hori guztia, bai inteligentzia artifizialarena zein 4.0 industriarena, etekin handiagoa eskuratzera bideratuta dago. Produkzioaren kostua jaisten delako, ekoizpen kateak emankorragoak direlako, baina baita ere langileriarekiko kontrola eraginkorragoa delako. Baina auzia ez dago teknologiaren aurrerapenak proletariotzarentzat kaltegarriak izatean, teknologia horiek burgesiaren eskuetan langileria zapaltzeko tresna kualifikatu bat izatean baizik.

Horrek guztiak paradigma sozial eta kulturalean
 ere izango du eraginik; erregimen soziopolitiko berria eraikiz jardungo du. Elementu kultural berriak txertatuko dira, izaki isolatuak, elkartasun izpirik gabeak, lehiakorrak eta alienatuak sortuz. Alde batetik, teknologiaren hedapen horrek elementu kulturalen zabalkundea erraztuko du, lurralde gehiagotan eta modu eraginkorragoan txertatuz. Bestalde, ordea, emango den langabezia tasaren hazkundeak proletarizazioa dakar nahitaez. Proletarizazioa, ez soilik bizirauteko beharrizan minimoak (etxebizitza, garraioa, elikadura edo osasungintza) eskuragarri ez izatea bezala ulertuta. Batetik kalitatezko bizi formak geroz eta langile klasearen geruza gehiagorentzako eskuraezinak izango dira, baina bestetik askatasuna mugatuko da, aisialdiaren eredu alienatu bat bultzatu eta ekoiztuko da; oro har miseria morala izango da nagusi. Zer esanik ez, langile antolakuntzarako askatasun politikoak ukatuko dira, langile antolakuntzarako beharrezko zaizkigun minimoak deuseztatuko dira, urteetako borroken bidez lortutako emaitzak ukatuz.

Hori guztia azaldu beharko lukete komunikabideek, arazo errealez informatuta egoteko, datorrenari elementu kritikoz aurre egin ahal izateko, gizarte bezala ditugun erronkez jabetzeko; oro har, pentsatzeko baliabideak emateko. Izan ere, azaltzen saiatu naiz gezurrak baduela bere izana. Burgesiaren interesak hizketagai/eztabaidagai gisa eraikitzen eta antolatzen direla, instituzio ezberdinen bitartez, baita ere komunikabideen bidez. Gezurraren, narratibaren, manipulazioaren eta burgesiaren kontrolpeko komunikabideen aurrean, langileriaren kontrolpeko komunikabideek berebiziko garrantzia hartzen dute. Egia modu berdinean ulertu beharko genuke: antolatu behar den zerbait gisa. Proletariotzaren mesedetan egongo diren instituzioen bitartez (tartean komunikabideen bitartez) arrazionalizatu eta antolatu beharko genuke egia, eta egia horren baitan, gizarte komunista.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Talentu bila

Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]


2025-06-04 | Itxaro Borda
Begi zabal itxiak

“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]


2025-06-04 | Gorka Menendez
Armatzea eta autodefentsa

Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]


2025-06-04 | Cira Crespo
Greba orokorra

Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]


2025-06-04 | June Fernández
Meloi saltzailea
Ulertezina ulertzea

13 urteko mutil bat da Adolescence telesailaren protagonista, bere eskolako neska bat erailtzeagatik atxilotua. Lau kapitulutan zehar saiatuko gara ulertezina ulertzen, baina gidoilariek ez digute azalpen errazik emango, baizik eta bullying dinamika nahasiak, manosferaren eragin... [+]


2025-06-04 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Centennials

Unibertsitateko ikasleak azterketa garaian dauden bitartean, irakasleoi ikasturtea ixtea dagokigu. Irakasleak talde txikitan biltzean oso ohikoa da urte batetik besterako aldaketen gainekoak konpartitzea eta hausnarketaren brindis gisara ikasle belaunaldiaren
ezaugarritzea... [+]


2025-06-04 | Karmelo Landa
Demokrazia oinarri

Diskrezioa edo zuhurtzia hitzak entzuten dizkiedanean buruzagi politikoei kezka sortzen zait. “Hobe izango da zuhurtziaz jokatzea”, esaten digute. Horixe izaten da estalkia jakiteko, era publikoan egin izan balitz, onargarria ez zatekeen operazioa era sekretuan... [+]


Teknologia
KoipetsuAA

Aspaldi egin nuen lantegi batean, kapitalismoaren izaera alderatu zuten itsasoan koipe jario batekin, zabaltzen doan orbana, bidean hondakina eta miseria sortzen duena eta garbitzeko zaila dena.

Egun, AAren koipea nonahi dugu,beharbada ezagunenak honakoak direlarik:... [+]


2025-06-02 | Behe Banda
barra warroak
Politikoa ez den poesia idazteko

Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]


2025-05-28 | Joan Mari Beloki
Istanbul II

Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]


Eragozpenak errepidean

Pasa den asteko berria dugu: Irunen 67 urteko garraiolari bat hil zen, kamioia kargatzen ari zela. Errepidean izan balitz, “eragozpenak errepidean” entzungo genuke; ondoren, baxu antzean, “kamioilari bat hil da istripuan”. Gipuzkoa aldean trena hartzea... [+]


Mercadona konspirazioa

Ez naiz oso konspirazio zalea. Eta are gutxiago naiz konspirazio zaleen zalea. Baina badago bat, hasieran sinesgogor harrapatu baninduen ere, luze gabe konbentzitu egingo nauena azkenean. Ikusiko zenuten zuen sare sozial gogokoenean bueltaka: Mercadona... [+]


Etxea

Etxea euskal ohitura zaharretan hildakoen eta bizirik zeudenen espazioa zen. Hilda jaiotzen ziren umeak edo bataiatu aurretik hildakoak kanpoko horma baten ondoan lurperatzen ziren, teilatuaren babesean. Abizenak ere etxe bati lotuta zeuden, etxeak ematen zion izena bertan bizi... [+]


Eguneraketa berriak daude