Palestinar herriaren egoera oso larria da arrazoi askorengatik, akaso britainiarrek 1917an Balfourreko Deklarazioa ezagutzera eman ondoren bizi duen konplexuena. Arrazoi askorengatik da hala. Bazen oso larria 2023ko urriaren 7aren aurretik, eta ondorengo Israelen eraso basatiak are gehiago okertu du, bereziki Gazan, baina baita Zisjordanian ere. Hil ala bizikoa lehen, hil ala bizikoa orain ere. Batetik, Balfourreko garai hartatik eta 1948an Israelgo Estatua sortu arte Erresuma Batuko, bereziki, eta Frantziaren sostengua izan zuen. Israel jaio zen Sobietar Batasunaren eta AEBen laguntzarekin, eta azken 75 urteotan azken horren itzalean bilakatu da erraldoi.

Honakoa da Balfourreko adierazpena, Wikipediaren itzulpenean: “Bere Maiestatearen Gobernuak ontzat ematen du Palestinan herri juduarentzako jaioterri nazional bat ezartzea, eta ahaleginik onenak egingo ditu helburu hori betetzen laguntzeko, argi eta garbi adieraziz ez dela Palestinan dauden komunitate ez-juduen eskubide zibil eta erlijiosoei edo beste edozein herrialdetako juduen eskubideei eta estatus politikoari kalte egingo liekeen ezer egingo”.

Sinesgaitza da irudikatzea nola sei lerroko adierazpen batek eragin dezakeen halako txikizioa. Lerro horietan bi klabe giltzarri zegoen: batetik, juduei –“herri judu” izendatzen ditu– Palestinan “jaioterri nazional bat” izateko eskubidea aitortzen die. Eta, bestetik, zehazten du horrek ezin ditzakeela kaltetu lurralde horretan bizi diren komunitate ez juduak. Hala esanda, badirudi gehiengo handia judua zela Palestinan, eta palestinarrak komunitate txiki batzuk besterik ez zirela, baina justu alderantziz zen: palestinarrak %94 ziren eta juduak komunitate txiki horiek. Eta larriena da deklarazioak palestinarrak ez zituela izendatu ere egiten.

Balfourrek estatua sortzea ahalbidetu zion sionismoari, eta Israelek lehen existitzen ez zen herri bat eraiki zuen Palestinan, “juduen herria”, 2018ko Israelgo Konstituzioak onartzen duen herri bakarra, ez baitie eskubide nazionalik onartzen palestinarrei. 2012an NBEk Palestinako Estatua onartu zuen, baina Israelek ez, beraz ez dago estatu palestinarrik. Horra Israelen indarraren neurria. Baina nola egiten da estatu bat lurrik gabe? Hori da oraindik orain bolo-bolo dabilen bi estatuen teoriak gauzatu beharko duen miraria.   

Mende bat geroago palestinarrek ez dute lortu Balfourreko Deklarazioari  buelta ematea, baina larritasun horren baitan bada oraindik esperantzarako izpirik: mende bateko kolonizazio eta zapalkuntzaren ondoren, palestinarren erresistentziarako gaitasuna bizirik dago. Eta bada garaia idazteko Balfourrekoaren guztiz alderantzizko deklarazioa, esaterako Gazako Deklarazioa: "Erresistentziarako eta beren burua defendatzeko eskubideez gain, palestinarrek eta Israelgo juduek badute elkarrekin eta bakean bizitzeko eskubiderik". Orain ez da posible, baina orain hasita akaso hiru hamarkada barru bai; Israelgo Estatua ere Balfourretik hiru hamarkadara sortu zen.