Eztabaidaren gainetik… gazte batzuen bizipena
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Azterketak euskaraz gaia aktualitatean jarri zen berriz ekainean, baxoaren hilabetean. Etxepare lizeoko ikasleek aldarrikatzen segitu dute Baionako suprefeturaren edo herriko etxearen aitzinean eta euskaraz ari diren irakasleek prentsaurreko bat eskaini dute azpimarratzeko belarriprest andana badela baxoko ahozko handiaren denboran ahobizi batzuk entzuteko. Aurten ere, ekimen horrek bazterrak inarrosi ditu, Bordeleko errektoretzak ez baititu holako ekintzak maite.
Eztabaida politikoa da noski, frantses estatu jakobinistak ez baititu omen beste hizkuntzak onartzen; alta, ingelesez edo gazteleraz aurkezten diren ikasleek ahozko handia hizkuntza hortan pasa dezakete arazorik gabe.
Haurren eskubideei buruzko hitzarmenaren 30. artikuluak dio gutiengo etniko edo linguistiko bateko haurrak, edota jatorrizko herrikoak, eskubidea duela giza talde bereko beste batzuekin batera bere bizitza kulturala izateko eta bere hizkuntza erabiltzeko.
Frantziak izenpetua du hitzarmena baina erreserbak adierazi ditu 30. artikuluari dagokionez. Bereziki pentsatzen du bere lurraldean ez dela gutiengorik (ez kulturalik, ez linguistikorik), eta artikulu hau osorik baliogabetu du Errepublikaren lurraldean. 2008 urtean, Nazio Batuen Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak "gomendatu" zion Frantziari erreserba hori ken zezan, geroztik ez da deus aldatu.
Gaur egun, hezkuntza ministeritzan aipatzen dute
gai sozial sensibleak kontuan hartzea;
hots, frantses errepublikazaleentzat,
laikotasunarekin lotuak diren gaiak.
Ipar Euskal Herrian, azterketak euskaraz dugu gai sozial sensiblea.
Nazioarteen mailako testuetan oinarritzen bagara beti, hizkuntza gutituen araudiaren hirugarren partean aurkitzen den 8. artikuluak argiki azpimarratzen du haur edo gazte batek eskubide osoa duela bere hezkuntza jatorrizko hizkuntzan segitzea.
Oraingoz, Frantziak ez ditu holako testuak izenpetu edo berretsi, beste hainbat hizkuntza bezala euskara arrotz egoten da bere herrian. Gaur egun, hezkuntza ministeritzan aipatzen dute gai sozial sensibleak kontuan hartzea; hots, frantses errepublikazaleentzat, laikotasunarekin lotuak diren gaiak.
Ipar Euskal Herrian, azterketak euskaraz dugu gai sozial sensible bat.
Emeki emeki, abertzale edo euskaltzaleen aldarrikapenak gero eta gehiago entzuten dira; hautetsiek ere onartzen edo asumitzen dute gaiari aterabide bat aurkitu behar zaiola.
Uztail hastapen honetan, euskaraz ikasten duten gazte guzien bizipena azpimarratu nahi dugu; eztabaida edo aldarrikapen guzien gainetik, pentsatu behar da haiek dituztela eguneroko trabak bizitzen behartuak zanki kurtsoak bi hizkuntzatan egitera, bat-bateko itzulpenak segurtatzera konposatzeko tenorean, hiztegi problematikak ezagutuz, baita noiztenka irainak edo tentsioak pairatuz ere ahozko handian edo beste azterketetan.
Eskubide linguistikoak dira aldarrikatzen noski, baina praktikan jokoan dena azken finean gazte batzuen hezkuntza justu eta duina da.
Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
Euskal Herriko 16 ikasle Parisen dira astearte honetan, euskaraz ikasteko eskubidea aldarrikatu eta horretarako neurriak har ditzatela eskatu diete diputatuei, Frantziako Legebiltzarrean. “Urduri gaude, baina badakigu zer erran nahi dugun”, adierazi diote goizean... [+]
Unibertsitatean sartzeko proba egingo dute laster Euskal Herriko milaka ikaslek. Lehia sustatu eta memorizazioa lehenesten duen proba dela salatu du Ikama ikasle mugimenduak: “Espektatiba eta desira jakin batzuk sortzen ditu ikasleongan, etorkizuna gure esku dagoela... [+]
Euskararen Erakunde Publikoa eta euskal parlamentari talde bat bildu da asteazken honetan Frantziako Hezkuntza Ministerioko bost ordezkarirekin, eta haiengan jarrera aldaketa ikusi dute. Han izan da, esaterako, Julie Benetti, Hezkuntza ministroaren aholkulari berezia.
Joan den maiatzaren 23an aztertu zuen auzitegiak auzia, eta astearte honetan ezagutu da ebazpena: euskaraz ikasten duten ikasleek jarraitu beharko dute Baxoa azterketa euskaraz egiteko aukerarik gabe.
Seaskak salaketa jarria du Frantziako Hezkuntza Ministerioaren kontra eta berau aztertu dute maiatzaren 23an Pauen, presazko auzian. Datorren astean ebatziko du Administrazio Auzitegiak.
Filosofiako proba euskaraz idaztea “izaera politiko eta aldarrikatzailea” duen ekintzatzat ikusi dute zuzentzaileek, azterketa frantsesez baino ezin baita egin. Ikasleetako bati, baina, etsamina zuzendu diote eta 20tik 12 puntu lortu ditu.
Brebeta azterketa euskaraz egiten dute Seaskako ikasleek, baina zientzietako froga euskaraz ez dakiten irakasle frantsesek zuzendu dituzte azken bi aldietan. Aurtengo azterketak euskaraz zuzenduak izan daitezela eskatu dute Seaskako irakasleek eta desobedientziaren bidean... [+]
Bigarren Hezkuntzaren amaieran egiten den baxoa azterketa bere horretan mantenduko du Frantziako Gobernuak. Ikasleak kontra agertu dira eta ebaluaketa jarraia egokiagoa dela defendatzen dute. Protestak izan dira Ipar Euskal Herriko hainbat lizeotan.
Hego Euskal Herrian selektibitatea mantentzea aurreikusten duten bitartean, Ipar Euskal Herriko ikasleek ez dute baxoa egin beharko. Unibertsitatera sartzeko proba egiteko baldintzarik ez dagoela adierazi du Frantziako Hezkuntza ministroak, eta ikasturtean zehar ikasleak duen... [+]
Orain arte lizeoko azken urtearen bukaeran egiten zuten ikasleek baxoaren proba, bi astean azterketa guztiak eginaz. Baina baxoaren erreformaren arabera, lizeoko azken bi urteetan egin beharko dituzte azterketak aurrerantzean. Beste aldaketa bat ere bada: orain ikastetxe... [+]
Frantziako Hezkuntza Ministerioak aurten ere ez du onartu Ipar Euskal Herriko 193 ikaslek Brebetako zientzietako azterketa euskaraz egitea. Joan den urtean ere ez zuten utzi, eta ikasleek euskaraz egin zuten azterketa; irakasle erdaldunek zuzendu zituzten azterketa hauek,... [+]
