Europak armetan %16 gehiago gastatu zuen iaz, 2022arekin alderatuta
Ukrainako gerraren eta Ekialde Hurbileko egoeraren ondorioz, Europak aurrekaririk gabeko mailan igo du gastu militarra. Europan gora egin du gastu militarrak, baina baita mundu osoan ere. Stockholmeko Bakeari buruzko Ikerketarako Nazioarteko Institutuak egindako 2023ko txostenak hala azaldu du.
La Vanguardia egunkariak Stockholmeko Bakeari buruzko Ikerketarako Nazioarteko Institutuak ateratarako txostenaren laburpena plazaratu du. Artikuluan dioenez, Europak ere gastu militarrean gora egin du. 2023an, 588.000 milioi dolar gastatu ditu, 2022an baino %16 gehiago. Sailkapenean lehen postuan Erresuma Batua dago. Dena den, arreta ematen du Poloniaren gorakadak. Errusiak Ukraina inbaditu eta gero, herrialde horren gastu militarra %75 igo da. Askogatik, gorakada handiena izan duen herrialdea da. Finlandia NATOko kide egin da 2023an eta gastu militarra %54 igo du.
Europako agintariak aho bizarrik gabe hizketan
La Vanguardia egunkariak Europako agintariek gerra hotsez esandakoak jaso ditu. Otsailean, Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak hala esan zuen: “Gerra-arriskua ez da berehalakoa, baina ez da ezinezkoa”. Egun batzuk lehenago Olaf Scholz Alemaniako kantzilerrak esan zuen “Errusiaren arriskua erreala” dela. Espainiako Gobernuko Defentsa ministro Margarita Robles gordinago aritu zen martxoan; “gerra mehatxua erabatekoa” dela esan zuen. Hots, egunkari kataluniarrak dio Europako agintariek argi hitz egiten dutela “gerrari” buruz.
Munduko gastu militarrak %6,8 egin du gora
2023an 2.443.000 milioi euro gastatu dituzte munduko herrialdeek, 2022an baino %6,8 gehiago. 2009az geroztik, urte batetik bestera egin den gorakadarik handiena da. Stockholmeko erakundea 1988an txostenak egiten hasi zenetik, munduak ez zuen inoiz hainbeste gastatu armetan. Ikerketan parte hartu duen Nan Tian kideak hala adierazi du: “Estatuek indar militarrari ematen diote lehentasuna. Alabaina, agertoki geopolitikoa eta segurtasuna gero eta aldakorragoak dira, eta ekintza /erreakzioa zurrunbiloan sartzeko arriskua dago”.
Ukrainako gerra dela-eta, Errusiak %24 igo du gastu militarra. Gobernuaren gastuen %16 da, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna desegin zenetik ehuneko handiena. Barne Produktu Gordinaren %5,9 hartzen du.
Ukrainaren gastu militarra Barne Produktu Gordinaren %37 izan zen, munduko portzentajerik handiena. Gobernuaren gastuen %58 izan da.
Amerikako Estatu Batuek eta NATOk jarraitzen dute munduan armetan gehien gastatzen. Bien artean %55 biltzen dute.
Ekialde Hurbilari begiratuz gero, Israelek %24 igo du gastu militarra. Kontuan izan behar da Gazaren aurkako genozidioa urrian hasi zela, 2023ko urte hondarrean, alegia.
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]
Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]
Eskarmentu ikaragarria –hitzaren adiera etimologikoan, besteak beste– dugu europarrok arma-lehiaketetan. Eta, paradigmatzat hartu ohi denetik, XIX. mendearen amaiera eta XX.aren hastapeneko hartatik, mende eta laurden igaro denean arma-lehiaketa kartsuenera itzuli... [+]
Danimarkako Gobernuak argudiatu du, azken urteotako aldaketa geopolitikoen aurrean defentsarako baliabide gehiago behar dituela. Errusiak Ukraina inbaditu izana aipatu dute preseski, baita AEBetako Trump presidenteak Groenlandia uhartea kontrolatzeko asmoa iragarri izana ere... [+]
Bilobaren gurasoak atxilotu zituzten eta tortura fisiko eta psikologiko artean bere amak erditu zuen. Gurasoak desagertuta daude oraindik; arrebak haritik tiraka aurkitu du neba, 2009an zabaldu zuen blog baten ondotik.
Hagan ekainaren 25ean NATOk egindako goi-bileran, gastu militarra herrialde bakoitzaren BPGaren %5 izateko konpromisoa hartu dute Aliantza Atlantikoko Itunaren Erakundeko kide diren estatuek. Horretarako hamar urteko epea izango dute, 2035 arte. Erabaki horrekin, 2014an... [+]
Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.
Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]
Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]
Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.
Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.