Egun Justizian dauden lohiak ez dira oraingoak, aspalditik datoz. Diktadorea hil zen, baina bere erregimen politikoa ez. Trantsizio faltsu baten bidez oinordetzan utzi zuen utzi behar zuen guztia, dena ondo lotuta utzi ere. Egun, 78ko erregimenaz hitz egiten hasi da, tranpa bat izan zela, engainatu (behartu) gintuztela... esanez. Dena den, batzuek amua gustura irentsi zuten. Haustura demokratikoa dilista batzuen truke saldu ziguten zenbait alderdi politikok eta diktaduraren oinarrizko osagaiak (monarkia, armada, justizia...) ukitu gabe utzi zituzten, bilduki berriaz apainduz, barrukoa aldatu gabe.

Bestalde, Estatu espainiarrean justiziaren organoetan alderdi politikoek esku hartze zuzena dute (baita EAJk, eta bere garaian CiUk ere). Ondorio garbia dauka honek. Gobernuak prentsaren laguntzaz delitua asmatzen du, poliziak probak asmatzen ditu eta epaileek epaia asmatzen dute. Espainiar sentitzen ez garen eta independentziaren alde borrokatzen dugun guztiok terroristak gara haientzat eta horregatik zigortzen gaituzte; aldi berean, politikari ustelak, polizien larderiak, faxistak... lasai ibiltzen dira.

Hortik dator arazoa. Diktadorea hil eta ia 45 urte pasatu arren, 1936ko estatu-kolpea eman zutenek eta haien oinordeko “demokratikoek” segitzen dute pentsatzen bere ideiak ez dituztenak etsaiak direla, are gehiago katalanen eta euskaldunon kasuan. Beraz, Espainiarentzat gu etsaiak garenez, etsaiaren zigor zuzenbidea aplikatzen digute. Baina, hau ez da kontu berria; Euskal Herrian lege antiterroristaz (EAJren eta CiUren laguntzaz) sektore borrokalarienari, lehengo ezker abertzaleari hasiera-hasieratik aplikatu zioten zuzenbide hori; eta gero alderdi politikoen legeaz; eta orain mozal legeaz. Euskal preso politikoen sostenguaren kasua agerikoa izan da. Haiekiko elkartasuna zigortu dute, nola eta abokatuak eta bestelako militanteak gezurra esatera behartu dituzte, espetxera joan ez daitezen. Kontrakoa dugu Altsasu eta Kataluniako kasuak, egia esatearren, espetxera joan dira. Hauen duintasuna! Askoren isiltasunaz eta beste batzuen konplizitateaz, elur-bolatxo hura elur-jausi bihurtu da orain eta Estatu espainiarrean injustiziak zabaltzen segitzen du eta gero eta sektore gehiago zipriztintzen du.

Bitartean, oraingo sotanarik gabeko apaiz berriek (hainbat etikologok, politologok, soziologok, politikarik...) herriari etengabe elkarbizitzaz, indarkeriarik ezaz, demokraziaz... eta halako predikuz betetzen diote burua, isilik eta meneko egon dadin. Badakite indarkeriaren jatorria injustizia eta errepresioa direna eta honen aurrean herriak aurka egiteko eskubidea duena, baina errazago egiten zaie herriari errieta egitea, Estatuko botereari eta honen agindupekoei aurre egitea baino. Bolivian gertatutakoaren kasuan haien eta Europa demokratikoaren isiltasun konplizeak agerian uzten du bere hitzen faltsukeria.

Herri batek zer nahi duen libreki erabakitzeko eskubidearen gainetik ez dago ez legerik, ez konstituzio demokratikorik; beste guztiak inposizioa, injustizia eta zapalkuntza dakartza. Ezin da baldintza hauetan elkarbizitzarik erein, horrek zapaltzailea zuritu eta zapaldua zigortzen duelako. Areago, Espainiako botereentzat (eta herritar espainiar askorentzat) elkarbizitzarako eredu bakarra denok espainol izatea da; ez dute bestelako elkarbizitzarik nahi. Hori onartzen ez duena terroristatzat edo gorroto-sustatzailetzat hartzen dute eta espetxera doa. Biolentziarik gabe dena posible delako mezua, desobedientzia zibil eta ekintza baketsuen mezua erori zaizkie, orain hori guztia ere delitua da. Hauxe da haien Espainiaren benetako aurpegia, bere menpean dauden nazioak libre utzi arte demokrazia izango ez dena. Eta hauxe da katalanek eta euskaldunok argi eduki behar duguna.

Santi Angulo

Irakaslea