Benzrirak 28 urte ditu, 15ekin heldu zen Gasteizera Marokotik. Hamaika enplegutan aritua da, ia beti prekarietatea lagun. Abuztuaren 22an, vending makinak betetzeko bere lanpostutik kaleratu zuen Iparvending (Nordisven Distribución Araba SLU) enpresak, lantokian zein kalean Poliziaren aldetik tratu baztertzailea eta arrazista jasatera ohituta badago ere, harriduraz kontatu du gertatua.

2023

Abuztuaren 22ko arratsaldean, Ertzaintzaren elitezko Berrozi Berezi Taldeak Arabako Berrozi herrian dituen instalazioetako makinak betetzera joan zen Benzrira, lankide batekin. “Aurretik lan berdina egina nintzen Guardiako Ertzaintzaren komisarian, edo Logroñon Guardia Zibilaren kuartelean, arazorik gabe”. Sarrerako garitan identifikatu, 20 minututan lana egin, eta arazoak irteteko orduan hasi ziren, azaldu duenez: “Oihuka hasi ziren, ‘Jaitsi dadila tipo hori!’”. Zenbait poliziak inguratu zuten orduan, “garraxika, modu txarrean, eskua pistolan jarrita”, esanez kontuz ibiltzeko nor zen bazekiten eta, “ondo portatu” behar zuela... Benzrirak ez zuen ulertzen zertara zetorren jazarpena, harik eta poliziak 2019ko afera bat aipatu zuten arte: Ertzaintzak salatu egin zuen Benzrira, “ordenaren aurkako delitua” egotzita, eta espetxe zigorra eskatu zuen berarentzat; epaileak, ordea, akusazioa baztertu eta kasua artxibatzea erabaki zuen. Hori gogoratu zien Hamzak, eta karneta itzuli eta bakea emateko eskatu. Horrela egin zuten ertzainek azkenik, 10-15 minutuko jazarpenaren ostean.

Ordu gutxiren bueltan, lanak amaitu eta enpresan azaldu zen Benzrira. “Nagusiari esan nion, 'Gauza bat kontatu behar dizut’, eta erantzun zida, ‘Horretaz hitz egin nahi dut’”. Nagusiak esan zion Ertzaintzaren deia jaso zuela, bere aurrekari penalak ezkutatu zizkiola enpresari –Benzrirak ez du aurrekari penalik, errugabe izendatu zuten–, eta hori zela eta bere probaldiko kontratua bertan behera uzten zuela. 2019ko auzi baten ondorioz utzi dute Ertzaintzak eta Iparvendingek kalean Benzrira, beraz. Zer gertatu zen, bada, 2019an?

2019

“Bisitan etorri zen senide bati Gasteiz erakusten ari nintzen, kale honetan bertan”, azaldu du gazteak Alde Zaharreko Bodegoi tabernako terrazan gaudela. “Ertzain bat agertu eta esan zigun, ‘Alde Hemendik’. Nik, inozoa ni, galdetu nion, ‘Zer ba, moztuta al dago kalea?’. ‘Hormaren aurka!’ izan zen bere erantzuna”. Lurrera bota eta kolpeka hasi zitzaizkiola dio, atxilo eraman zuten eta komisarian pasa zuen gaua.

Benzrirak epaitegietan itzultzaile gisa egin zuen lan denbora batez, ondotxo zekien abokatu bat izateko eskubidea zuela eta horixe eskatu zuen: “'Telebista asko ikusi duzu zuk’, esan zidaten”. Iraindu egin zuten, “puto moro [mairu madarikatua] eta gisakoak”, eta hainbatetan eskatu behar izan zuen medikura eraman zezaten poliziek sortutako lesioetatik artatu zezaten. Eraman zuten azkenik: “Uste dut medikua eta poliziak hizketan aritu zirela. Medikuari esan nion poliziak kolpatu ninduela, txosten medikua nahi nuen froga modura, baina, ‘pazienteak erorketa aipatu du’, idatzi zuen”. 2020an egin zioten epaiketa, eta Beatriz Eva Roman epaileak kasua artxibatzea erabaki zuen, Benzrirak erakutsitako ebazpenak frogatzen duen moduan.

Noiznahi, nonahi

Horrelakoak bere egunerokotasunaren parte direla dio Hamzak. Poliziaren identifikazio eskaerak etengabeak direla, esaterako. “Behin ataritik irten eta bertan, ‘droga kontrola’, auzokideen aurrean: jakina, gero ez dira zurekin igogailuan sartzen”. Edo hainbatetan autobus geltokian: “Ez da soilik azalaren arabera identifikazioa eskatzea, da hainbat patruila inguratzen direla, poltsak miatzen dizkizutela, ordu erdiko espektakulua jende guztiaren aurrean”.

Lehengusu batekin gertatutakoak pertsona arrazializatu askoren egunerokotasunaren erakusle gisa balio dezake. “Bizikletaren giltzarrapoa izorratu zitzaigun eta apurtu beharra genuen lotuta zegoen tokitik askatzeko. Lehengusuari esan nion, ‘egun argiz eta nabarmen egingo dugu kameren aurrean argi ikusi dadin ez garela ari ezkutuan’”. Hasi ziren, eta udaltzain patruila bat agertu zen jarraian. “Esan nien nirea zela frogatu nezakeela. Eraman zuten bizikleta, baina egin zidaten ziurtagiria esanez ni nintzela jabea, joan nintzen komisariara eta jaso nuen. Nirekin zegoen lehengusuari, ordea, salaketa jarri zioten: nire bizikleta lapurtzen saiatzeagatik”.

Lan mundua ez da abegikorragoa. Lan prekarioz lan prekario aritzen dela dio Hamzak, proba epea amaitu aurretik mozten dizkioten probaldi kontratuekin. “Bi hilabetero lan berria dut, eta bertan topatzen ditut berriz ere langile berberak”. Hori, ez dutenean kaleratzen “gaixo egonda egun bateko baja hartzeagatik, edo legez dagokidan diru guztia ordain diezadaten eskatzeagatik, esaterako”.

Zuzenbide Estatua

“Horrelakorik berriz ez gertatzeko salatu nahi dut”, izan dira bere lehen hitzak elkartu garenean. Salaketa epaitegietan ere aurkeztua du. “Zoazen tokira zoazela, izan Ertzaintza izan Udaltzaingoa, biziezina da”, bota du Poliziaren tratua azaldu ostean. “Arazoren bat badago, edozer gauza falta bada edo lapurtu badute, beti frogatu behar duzu ez zarela delinkuente bat, beti ‘Ni ez naiz izan’ esaldia prebentiboki esan-ez esan”, lan munduaz. Eta, hala ere, dio, “nirea seguruenik ez da ezer beste batzuek bizi dutenarekin”: beste migratzaile askok baino sare eta baliabide handiagoak ditu, edo Gasteizen jaiotako bikote zuria. “Nik zuzenbide estatuan sinesten dut”, dio agurtu aurretik, eta agian hori da bere kontakizun harrigarritik harrigarriena.