2020rako Nafarroako Memoriaren Institutuaren Programak deshobiratze bat gauzatu duen estreinako aldia da. Bildutako testigantzen arabera, litekeena da hezurrak 1944an erail zituzten bi borrokalari antifrankistenak izatea.
Nafarroako Memoriaren Institutuak, Aranzadi Zientzia Elkarteko talde teknikoarekin elkarlanean, Gazteluberriko hilerrian lurperatutako bi lagunen gorpuzkiak berreskuratu zituen ekainaren 20an. Herrian jasotako testigantzen arabera, 1944an leku hartan bertan hil zituzten aita-semeak, maki izenez ezaguna zen gerrilla antifrankistako kideak bi-biak. Gorpuen ondoan alkandora bat, lapitz-ontzi bat eta beste hainbat jantziren hondarrak topatu dituzte.
Nafarroako Memoriaren Institutuaren 2020ko Deshobiratze Programaren baitan egindako lehen bilaketa-lana da. Urtarrilaren eta otsailaren artean Monrealen, Esainen, Soraurenen eta Erreniega mendilerroan hasitako ikerketak bertan behera utzi behar izan zituzten alarma egoeraren ezarpenarekin batera. Halere, egungo egoerari esker, Iberoko, Iruzkungo eta Bidaurretako bilaketa-lanak berrartu dituzte. Udalerri horietan ez dute ezer topatu oraingoz.
Ekainaren 20koa izan da lehen prospekzio arrakastatsua, eta horri esker bi gorpuak berreskuratu ahal izan dira. Iragan ostiralean hasitako deshobiratze-lanak burutu dituzte dagoeneko.
Datozen hilabeteetan, Institutuak hainbat lekutan ikerketak jarraitzeko asmoa adierazi du, urte hasieran onartu zen planari jarraiki. Aldi berean, frankismoaren aurkako borroka gorpuztu zuen mugimenduaren memoriarako prozesuari ekingo dio Institutuak, zenbait elkarrizketa abiaraziz.
Krimen matxistak, mediatizatzen direnean, emakumeontzat lezio bilakatu ohi dira, eta bizirik badago, biktimarentzat. Nerea Barjola ikertzaileak Alcasserko kasuaren bidez azaldu zigun hori. Eta Nagore Laffageren hilketak ere lezio astun bilakatzeko arriskua izan zuen, lezioa... [+]
Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]
Beriain (Nafarroa), 1974ko otsaila. Potasas de Navarra enpresako langileek greba egin zuten, besteak beste, aurreko urtean Motor Ibérica lantegiko langileek egindako grebak bultzatuta. Ez zen, beraz, Nafarroako industriako lehen greba, ezta Potasasena ere. Baina Potasas... [+]
Orain arte ezagutzen denagatik, Ertzaintzak Martxoaren 3ko igandeko manifestazioan jaurtitako foam jaurtigai batek zauritu zuen pertsona hori, matrailezurra bi lekutan apurtu zioten, ospitalean dago eta ebakuntza egin beharko diote. Hori da asteazken honetan Gasteizen egindako... [+]
Duela 40 urte hil zuen frantses poliziak Didier Lafitte Baionan. Donibane Lohizuneko arrantzalea tiroz hil zuten, Iparretarrak taldeko Gabi Mouesca autoz hitzordu batera eramaten zuela. Gertakari horren ondoren, Mouesca hamar urteko presondegi zigorrera kondenatua izan zen, eta... [+]