Bertako produktuak eta ekologikoak jangelako 110 menuetan
Aitzindariak izan ziren Oiartzungo Urmendi Haur Eskolan jangelako menuetan eredu osasuntsuago eta jasangarriago baten alde egiterakoan. 2011-2012 ikasturtean egin zuten lehen eraldaketa potoloa jantokian: “Urte hartan, Ekolapikorekin batera hasi ginen elikagai ekologikoak txertatzen eta gaiarekiko formazio saioak jasotzen”, azaldu du Iraia Etxebeste Madariaga haur eskolako zuzendariak. Hastapenetik gaur arteko bidean, ordea, pauso garrantzitsu gehiago eman dituzte elikaduraren alorrean, eta orain, beste jauzi bat ematear daude Udalarekin elkarlanean: ekologikoaz harago, hurbileko ekoizleen produktuekin osatuko dute menua.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Menuan egin zuten lehenbiziko aldaketa barazki, zereal, lekari eta fruta ekologikoa sartzea izan bazen, haren ondotik, 2018-2019 ikasturtean, bigarren buelta eman zioten eta haragi kontsumoa murriztu zuten. “Animalietatik eratorritako proteina kantitateak gutxitu eta proteina begetalak gehitu genituen orduan”, gogoratu du Etxebestek. Bi pauso horien aurretik, gainera, formazio saioak egin zituzten irakasle eta gurasoekin, eskolako jangelan ez ezik, elikaduraren inguruko hausnarketa horiek eskolatik etxeetara eta herrira ere zabaltzeko asmoz.
“Aurten ematen ari garen pausoan, menuen osagaietatik harago joan eta hornitzaileei begira jarri gara”, dio zuzendariak. Oiartzungo Udalarekin eta Labore Oarsorekin batera ari dira ekimena aurrera eramaten, eta herri mailan elikadura burujabetzaren alde eta lehen sektorea bultzatzeko asmoz abiatu dituzten lanketa zabalaren parte da haur eskolakoa ere. “Udala eta Labore Oarso bildu ginen eta ikusi genuen herrian badaudela jantokiak, eskoletakoak eta zaharren egoitzakoak, eta interesgarria zela horietan bertako produktuekin lanean hastea”, adierazi du Eneritz Arbelaitz Sarasti zinegotziak. Gune bakoitzaren egoera desberdina izanik, baina, bakoitzaren trantsizioa puntu banatik abiatuko da, eta horretan, Urmendi ari da akuilu lanetan.
Hurbileko baliabideen aldeko apustua
Trantsiziorako bidean, azken hilabeteotan azterketa teknikoa egin du udalak: jangelan darabiltzaten elikagaiak zerrendatu, bakoitzetik zenbateko kontsumoa dagoen kalkulatu, prezioak begiratu, orain arteko hornitzaileak hurbileko ekoizle eta baserritarrekin ordezkatu… “Elikagai batzuk lehen baino garestixeago aterako dira, baina beste batzuk merkeago”, dio Etxebestek. Kalkuluak aterata, menuaren prezioa 14 zentimo besterik ez da igoko. “Huskeria bat, hor atzean dagoen guztia kontuan hartuta”. Izan ere, proiektuan parte hartuko duten ekoizleek bezero finkoa izanen dute urte guztirako, eta haien ekoizpena eta lurrak ongi planifikatzeko aukera izanen dute modu horretan.
“Oiartzunen elikadura burujabetzaren bidean ematen ari garen pauso bat gehiago da hau, jarraipen bat, nolabait. Gure herriak eta inguruak bertako elikagaiekin bizitzeko aukera ematen digu, bertako ekonomia sustatzeko… horren aldeko apustua da hau”, gehitu du zinegotziak. Elika kooperatibaren sorrera edota Lurbizi egitasmoa dira lanketaren beste hanka batzuk. Beste baterako utziko dugu horietan sakontzea…
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]