Belarrik jan gabe, arma nuklearren jabe
Deigarria egiten da zein oihartzun lausoa izan duen gure artean duela bi aste Saudi Arabian egin eta jakinarazi zaigun tratuak: edozein erasoren aurka baliabide guztiekin elkar defendatzeko ituna sinatu zuten Saudi Arabiak eta Pakistanek.
“Belarra jan beharko badugu ere, izango dugu guk ere geurea”. Zulfikar Ali Bhutto, Pakistango lehen ministroa (1973-1979) zenaren ahotan jarri ohi dira beti hitz horiek, India potentzia nuklear bihurtu zenean Pakistanek ere bere arma atomikoa lortzeko abian jarri zuen eginahala azaldu behar denean. Benetako historia nahasiagoa da, eta Abdul Qadir Khan-ena bezalako gorabeherak ditu bere ibilbide luzean. Baina egia konplitua da Pakistan potentzia nuklearra dela 1980ko hamarkadaz geroztik. Eta Ez-Ugaltze Tratatua sinatu ez duten (eta, beraz, formalki bederen, hura bete beharrik ez duten) herrialdetako bat.
Bestalde, gaur egun eduki ditzakeen 170 buru nuklear inguruak jaurtikitzeko, misil-sorta joria landu du Pakistanek; eta ziurtzat ematen da haren urpeko ontzi konbentzional eguneratuenak misil nuklearrak jaurtitzeko gai direla. Gainera, propultsio nuklearreko urpeko ontziren bat ere egitear izango luke. Belarrik jan behar izan ez badu ere, giza garapenean atzenekoetakoa izaten jarraitzen du Pakistanek (betiereko etsaia duen India baino atzeagoan). Baina argi dago potentzia nuklearra dela, eta ez nolanahikoa.
Gauzak horrela, deigarria egiten da zein oihartzun lausoa izan duen gure artean duela bi aste Saudi Arabian, agerikotasun guztiarekin, egin eta jakinarazi zaigun tratuak: edozein erasoren aurka baliabide guztiekin elkar defendatzeko ituna sinatu zuten bertako factotuma den MBS-Mohamed bin Salman printze oinordekoak, Xehbaz Xarif Pakistango lehen ministroak, eta bi herrialdeetako Defentsa ministroek. Horrelakoetan ezinbestez esan beharrekoa delako edo, ituna “ez dela inoren aurkakoa” berretsi dute alde biek, balizko erasoa inork egin behar ez balie bezala. Zertara ote, orduan, akordioa?
Izatez, betiere estuak izan diren hartu-eman saudi-pakistandarrak goragoko maila batera daramatza itunak, dudarik gabe. Bisitaldian bertan nabarmendu da. Bere herrialdetik nekez ateratzen den MBSk azaroan Pakistanera egin behar omen duenean are gehiago berretsiko da hori. Hango ekonomiak grinaz hartuko du.
Baina Riadeko itunaren edukia militarra da eta, indiar itsuak bagina bezala, elefantea eskuz ukituz deskribatu nahi dela ematen du. Bakoitzak bere aldetik. Batzuentzat, Indiari tentetu behar litzaizkioke belarriak. Beste batzuk, nekez sentituko duten poza adierazten dute. Bada “inoren kontrakoa ez dela” tesi ofizialari eutsi nahi dionik ere. Deigarria da nola egiten zaion iskin begien bistakoa denari: Saudi Arabiak albo-alboan duen potentzia nuklear bakarra, Israel, izango dela mezuaren lehen hartzailea.
Esamesa baino gehiago zen aspaldi-aspalditik Pakistanen eginahala nuklearra elikatu zuen jaki berdea ez zela belarra izan, baizik Saudi Arabiaren dolarrena. Itunak argi eta garbi berretsi duela esango nuke. Ondorioa da, Saudi Arabia, zeharbidez, arma nuklearren jabekide dela. Belarrik jan gabe. Ez da belaze-lekua.
"Londresi eta Parisi ohartarazi behar zaie, tropak Ukrainara bidaltzen badituzte, gatazkako partaide zuzentzat hartuak izango direla. Eta Errusiak bere aktibo eta baseen aurkako erasoak egin beharko ditu, lehenik atzerrian eta munizio ez nuklearrekin". "Berlinek... [+]
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
Donald Trumpen inperialismoaren eta harrokeriaren adibideetariko bat dugu Groenlandia erosteko daukan xedea. Baina lekukoen beharrak eta nahiak entzun gabe, aspaldi kokatu ziren Artikoko lur izoztu horretan amerikarrak: bertako inuitak haizatu eta Thulé izeneko base... [+]
Teheranek ez du baieztatu hurrengo elkarrizketa-saioan parte hartuko duen, Israelgo Estatuak Irango instalazio nuklearrei eraso egiteko mehatxuak egiten dituen bitartean.
Washington eta Teheran Iranen programa nuklearraren inguruko bilerak egiten ari dira. Errusiara ere joango omen dira Irango ordezkariak aste honetan.
Arma nuklearren produkzioarekin, mantentze lanekin eta modernizazioarekin loturak dituzten hainbat enpresa aztertu dituzte, eta horien artean agertzen dira BBVA, Santander bankua eta SEPI.
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena.
Tel Avivek Irango programa nuklearra erasotzea hipotesia baino gerta litekeen zerbait dela esateko, atzera begiratu du hedabide ugarik: 1981ean Iraken eta 2007an Sirian, ehiza-hegazkin israeldarrek erreaktore bana birrindu zuten. Baina aurrekari horiek ez dute zer ikusirik... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Urrats berri horren berri eman du Errusiako Defentsa ministerioak maiatzaren 21ean, zehaztuz "Mendebaldeko arduradun batzuen mehatxuei" bideraturiko erantzuna dela. Oraingoz, arma nuklear taktikoak ez dira inoiz erabiliak izan, hain zuzen, suntsiketa gaitasun... [+]
Burua dardaratu eta ikaratu zigun ginkgoak (Ginkgo biloba). Lizar-makila denboran ginkgoa aspaldi galdutako zuhaitz espezietzat jotzen zen. Bere hostoen fosilak ezagutzen ziren, beste arrastorik ez.
Arma nuklearrak dituzten bederatzi herrialdeek 82.900 milioi dolar gastatu zituzten iaz arma horietan, 2021ean baino %3 gehiago. Arma Nuklearren Indargabetzerako Nazioarteko Kanpainak (ICAN) argitaratutako txosteneko datuak dira. Minutuko 157.000 dolar baino gehiago.
