Ankarako atentatua: Erdoganek nahasmena behar du bozak irabazteko
Turkiako historiako atentatu larrienak (128 hildako momentuz) herrialdeko egoera politikoa gaiztotu du. Hauteskundeen gertutasunak, kurduen aferak eta Siriako gerrak atentatuen egileen eta hauen helburuen inguruko zalantzak sortu ditu, Simon Tisdallek The Guardian egunkarian azaldu duen bezala.
Oposizioak susmoa du hauteskundeen hurbiltasunak eta HDP alderdiaren aurka azken hilabeteetan egindako atentatuak kontuan izanda, Recyp Tayip Erdogan presidentearenen AKP alderdia babesten duten taldeak izan litezkeela arduradunak: Otso Grisak talde nazionalista edota segurtasun indarren baitan dauden eskuin muturreko pertsonak. Gobernuaren arabera aldiz, Estatu Islamikoa edo PKK izan litezke atentatuen egileak.
Hauteskundeak azaroaren 1ean izango dira. Erdoganek berriz deitu behar izan zituen, ekainaren 7koetan gehiengo absolutua galdu ostean. Ahmet Davutoglu lehen ministroak ezin izan zuen akordiorik lortu gainontzeko alderdiekin Erdoganen presioak medio. Presidentearen helburua orain arte izandako gehiengo osoa eskuratzea da, modu horretan botere gehiago lortzeko. HDP alderdi kurduak hauteskundeetan lortutako emaitza onak (botoen %13) eragotzi dio aspaldiko ametsa betetzea.
Ankarako atentatuak aurten izandako beste bi atentaturen antz handia du. Ekainaren 5ean bonba bat zartarazi zuten HDP alderdiaren mitin batean Diyarbakirren eta lau pertsona hil zituzten. Uztailaren 20ean berriz, 33 pertsona hil ziren Surucen kurduei elkartasuna adierazteko manifestazio baten aurkako atentatuan. Ikerketak oraindik irekita badaude ere, akusatuek Estatu Islamikoarekin harremana dutela uste da.
Siriako gerraren eragina
Siria bizilagun izateak eragin handia du Turkian. Alde batetik, Estatu Islamikoa kurduekin gerran dago Sirian eta Iraken. Bestalde, EIk Turkia ere etsaitzat du. Berriki Turkiak baimena eman dio AEBetako hegazkinei Incirlikeko basea erabiltzeko, eta Turkiak berak ere zenbait eraso egin ditu EIren aurka Sirian. Horretaz aparte, gerraren ondorioz bi milioi errefuxiatu hartu ditu Turkiak. Gobernuak uste du, horien artean EIko kideak egon daitezkeela, eta gizartearen zati bat erradikalizatu daitekeen beldur dira.
Haatik, Siriako gerraz ere baliatu da Erdoganen gobernua PKKren aurkako erasoak areagotzeko. Turkiako gobernuak “operazio antiterrorista” abiatu zuen, Estatu Islamikoaren eta PKKren aurka. Aire eraso gehienak ordea, PKKren aurka izan dira. Azkena asteburuan bertan: 49 ustezko PKK-ko ekintzaile hil ditu armadak.
Kurduen aurka boterea mantentzeko
Erdogani egotzi zaio kurduen eta gobernuaren arteko gatazka elikatu izana gizartea beldurtu eta boto gehiago irabazteko. Ekainaren 11n PKKrekin orain bi urte abiatutako bake prozesuak porrot egin ostean, gatazka berriz piztu zen.
Dagoeneko 150 baino gehiago dira hildakoak, eta askok 90eko hamarkadako liskarrekin alderatu dute. Aire erasoez gain, Turkiako gobernuak operazio militar bat ere abiatu du, eta herri kurdu askotan etxeratze-agindua ezarri du.
Atentatuen ostean, “batasun nazionala, ausardia eta elkartasuna” hitzak erabili ditu Erdoganek. Atentatuak eta kurduen afera baliatuz, eta “segurtasunaren eta ordenaren” izenean, Erdoganek botere gehiago pilatzea du helburu datozen hauteskundeetan.
Bere buruzagi historiko Abdullah Öcalenek joan den astean Turkiako Imraliko espetxetik eskatutakoari men eginez, PKK Kurdistango Langileen Alderdiak ekin dio armagabetzeari. Ostiralean egin dute ekitaldia, Iraken menpeko Kurdistango Sulaimaniya hirian, eta 30 gerrilari... [+]
Abdulllah Öcalan PKK-ko buruak berriz ere eskatu du armak uzteko, Imrali espetxe barruan egindako bideo batean. Gerrillaren "oinarrizko" helburua egintzat eman du, eta ziurtatu du Turkia prest dela herri kurdua aitortzeko.
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
Antolakunde armatu kurduak bere 12. kongresuan hartu du erabakia, Abdullah Öcalan buruzagi historikoak otsailean eginiko eskaerari jarraituta. 1984an abiatu zuen PKK-k Turkiaren aurkako borroka armatua, eta Nazio Batuen Erakundearen arabera 45.000 hildako inguru eragin ditu... [+]
Lurrikara geopolitiko bat astintzen ari da Ekialde Hurbileko mapa. Anabasaren erdian, Abdullah Öcalanen bakerako azken deiak mahai gainean jarri du eskualdeko gatazka armatu zaharrena. Ez, aurrekariek ez diote bide ematen itxaropenari, eta historiaren trena inoiz baino... [+]
SDF kurduek gidatutako koalizioak eta Siriako Gobernuak su-etena adostu dute. SDFk Siria ekialdeko eta ipar-ekialdeko eremu zabala kontrolatzen du egun, eta hitzarmenak jaso duenez, gobernuaren esku geratuko da orain.
Abdullah Öcalan buruzagiak PKKri otsailaren 27an eskatu zion armak uzteko. Taldeak egin duen adierazpenean babes osoa agertu dio buruzagiari eta Öcalanek eskatutakoa betetzeko konpromisoa adierazi du.
Urteak iragan dira bere azken argazkia ikusi zenetik. 26 urte daramatza preso Abdullah Öçalanek Turkiako Imrali uhartean, "erakunde terroristako" buruzagitza egotzita. Ostegun eguerdian bere bideo bat ez, baina argazki berri bat zabaltzeko baimena eman du... [+]
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Urtebete eta hamar hilabeteko zigorra ezarri diote PKK Kurdistango Langileen Alderdiaren aldeko "propaganda2 egitea leporatuta. Canözerrek hamar urte daramatza kazetari lanetan. Tarte horretan sei bider aldiz miatu du bere etxea Turkiako Poliziak, bost aldiz atxilotu... [+]
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Bi kazetari, Hêro Bahadîn eta Gulistan Tara, eta haien txofer zihoan Rêbîn Bekir lankidea, Hewraman eskualde kurduan dokumental bat egitera zihoazen. Beren autoa misil batek jo zuen. Bekir zorteduna izan zen, autoa sutan lehertu baino lehen, inpaktuak... [+]
Sebahat Tuncel Kurdistango politikaria da, Turkiaren menpeko lurretan. Hainbatetan egon da kartzelan kurduen askapen mugimenduaren parte izateagatik, eta Turkiako Parlamenturako diputatu gisa hautatu zuten lehen presoa izan zen, 2007an. 2016an espetxeratu zuten azkenengoz eta... [+]
Helikoptero eta gerra hegazkin turkiarrek betetzen dute zerua Irak iparraldeko kurduen zonaldean. Azken asteetako operazio militar handian 381 kokaleku bonbardatu ditu Turkiako Aire Armadak Kurdistango Eskualde Autonomoan. Turkiako Defentsa Ministerioak adierazi du “talde... [+]