Andoain, Eibar eta Bergarako udalek auzitara jo dute frankismoko eta trantsizioko krimenengatik
Tortura eta erailketa kasuengatik salaketa bana jarriko dute udal gipuzkoarrek. Beste batzuen artean, Burgosko Prozesuko hiru kondenatu eta Batallon Vasco Español talde armatu parapolizialaren bi biktima dira tortura eta erailketa kasu horietako protagonistak.
Andoaingo Udala izango da salaketa jartzen aurrenekoa: asteazken honetan iritsaraziko dituzte epaitegietara frankismo eta trantsizio garaian Andoaingo herritarren aurka izandako tortura eta hilketa akusazioak. Ostiralean, berriz, Eibar eta Bergarako Udalek izango dute horretarako txanda.
Asteazken honetan egingo den salaketan hamahiru salatzaile aurkeztuko dira epaitegietan, Guardia Zibilaren biktimak tarteko. Xabier Lasa Oroituz Andoaingo oroimen historikorako taldeko kideak Público espainiar hedabideari esandakoaren arabera, Andoaingo Guardia Zibilaren kuartel ohia “Intxaurrondo txiki bat” izan zen.
Oroimen historikorako taldeen garrantzia
Oroimen historikorako taldeak giltzarri izaten ari dira azken urteetan aurrera eramaten ari den borrokan. Estatuaren posizionatze eta errekonozimendu faltaren aurrean etengabe lanean ari dira horrelako taldeak, eta Oroituz edo Goldatu bezalako taldeek haien esker ona adierazi diete salaketetan lanean ari diren udalei eta pertsonei.
Xabier Lasak espero du haiek eginiko txosten landuak fruituak emango dituela: “Hemen 1936ko abuztuaren 16tik 70eko hamarkadaren amaierara izandako giza-eskubideen urraketaren inguruko txostena egin genuen. Torturatu, hildako, zauritu eta errefuxiatuak barnebildu ditugu”.
Udalen azken lana
Udaletako gobernuak aldatu aurretik gaur egungo gobernuek egin duten azkenetariko ekintzak izan dira salaketa hauek. Goldatu oroimen historikorako taldeak prentsa-ohar baten bidez adierazi duenez, "gaur egungo udal-gobernuen azken neurriak dira, berriak sortu arte, eta denboraz justu ibili arren, albiste ontzat jotzen dugu inpunitatearen aurrean instituzioek harturiko inplikazio-maila".
Frankistek Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urte bete direnean, ekitaldi jendetsua egin du Sortuk Iruñeko Anaitasuna pabiloian. “Bakarren batzuk haien memoria kriminalitzatzen eta jazartzen jarraitzen dute”, esan du alderdiko idazkari nagusi Arkaitz... [+]
Txikitatik pentsatu nuen nortzuk ote ziren paretetan, karteletan, oroitarritan, asteroko manifestazioetako aurpegi horiek. Baziren eskelak egunkarietan eta herriko plazan, baina gero, baziren besteak. Ez nituen inoiz kaletik ikusi, ez nekien izenik, baina edozein herritan... [+]
Frankismoaren azken exekuzioak hartu ditu hizpide Javier Buces historialariak, Askatasun Haizea (Txalaparta) liburuan. Estatuak eragindako biktimak, "bigarren mailako biktima" izaten jarraitzen dutela uste du Bucesek.
1985eko irailaren 25ean Inaxio Asteasuinzarra hernaniarra, Sabin Etxaide zestoarra, Agustin Irazustabarrena astigarragarra eta Jose Mari Etxaniz urretxuarra hil zituen GALek Baionan. 40 urte geroago omenaldia egin diete Monbar Hotelaren aurrean, hil zituzten lekuan.
Azaroaren 15ean kalera irtetera dei egin dute, PSN, EH Bildu eta Geroa Baik “ezarritako arrabolari erantzuteko”. Frankismoaren biktimak gutxietsiak sentitzen dira Iruñeko Udal Gobernuaren partetik.
Izpegiko besten karietarat Baztango eta Baigorriko gazteek mahai-ingurua antolatua dute arrats honetan Iparretarrak talde armatuaren memoria kolektiboa eraikitzeko beharrez. IKko sortzaileetan izan den Pilipe Bidartekin mintzatu gira, jakiteko nola bizi izan dituen 40 urte... [+]
.jpg)
Nafarroako Gobernuan ondare historikoaz arduratzen den erakundea da Vianako Printzea, eta Iruñeko Udala haren zain zegoen birgaitze prozesuarekin aurrera jarraitzeko. Datozen asteetan, beraz, obrarako lehiaketa irekiko da.
"Oraindik korapiloa askatzeko" dagoela gogoratzeko eta Txiki eta Otaegiren fusilatzeen 50. urteurrena kari, Sortuk bi pankarta handi eskegi ditu Cuelgamuroseko monumentuko arku batetik. 1975ean bertan lurperatu zuten Francisco Franco diktadorearen gorpua, 1936ko gerran... [+]
Iratzar eta Olaso Dorrea fundazioek antolatu duten erakusketa ibiltaria ezin izango da Zarauzko areto publikoetan ikusi. Udalak argudiatu du errelato "partziala" eta "ideologizatua" eskaintzen duela. EH Bilduren lokalean paratuko dute azkenean.
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
