Amelia Barquin Lopez: "Genero-identitatea askatasunez erabakitzen utzi behar zaie umeei"
Sendi Getxoko familietan euskara sustatzeko proiektuko kideek gonbidatuta, joan den martitzenean, otsailak 23, "Generoa eta hezkuntza" izenburuko berbaldia eskaini zuen Amelia Barquin Lopezek, Algortako Zabala ikastetxean. Aita-amei eta hezitzaileei begirako ekimena izan zen. Barquin gasteiztarra filosofian doktorea da, eta irakaslea, Mondragon Unibertsitateko HUHEZI fakultatean.
Zer da generoa? Zeinek eraikitzen du?
Feminismoak ekarri zuen oso emankorra izan den bereizketa hori; sexu-genero sistema batean bizi garela diote. Ezaugarri biologikoekin lotzen da sexua. Kontuak horrela, jaiotzen garenean medikuak esaten du, gure gorputzaren ezaugarriak ikusita, arrak edo emeak garen; nahiz eta batzuetan horren argi ez dagoen. Generoa da sexu horrekin lotuta dauden funtzioak eta ezaugarriak; ez dira biologikoak, baizik eta gizarteak aspalditik eraiki duen zerbait. Horren arabera, mutilak indartsuak izango dira, eta bizitza publikoa egokituko zaie; nesken lana, ordea, pribatuagoa izango da.
Neskak eta mutilak berdin hezten ditugu gaur egun familian?
Gurasook eta familiok kontzientzia gutxi daukagu gai horren inguruan. Esaterako, ohikoa izaten da ondokoa entzutea aita-amen ahoetan: "nik berdin tratatzen ditut, ez dut ulertzen alaba eta semea zelan atera zaizkidan horren ezberdinak. Mutila futbolzalea da, eta neska, oso pinpirina, baina nik berdin tratatzen ditut".
Batzuetan, ez gara gai distantzia apurtxo bat hartu eta ikusteko jaio diren momentutik zein desberdin tratatu ditugun. Oraindik neska gutxi ateratzen da ospitaletik jaio berriak direla, belarrietako zulorik gabe; emakumeei jartzen diegun lehenengo marka da, inor ez dadin nahastu. Erosten dizkiegun arropak, gelaren dekorazioa... beste adibide batzuk dira. Horretaz gain, gizarteak ekoizten dituen produktu gehienek transmititzen dute mezu hori: bi genero ezberdin daudela, eta zakila daukanari bat, eta alua daukanari beste bat dagokiola, alegia.
Zelan jokatzen dugu eskolan?
Eskolari egokitu zaio hezkidetzaren enkargua. Nire ustez, aurrerapauso batzuk eman dira: neska eta mutilak elkarrekin daude geletan, hainbat jarduera egiten dituzte batera. Baina badaude erronka batzuk oraindik. Adibidez, esparruen banaketak oso binarista izaten jarraitzen du: patioak futbol-zelaiak izaten dira batzuetan; mutilek erabiltzen dute zati handiena.
Zeintzuk dira gure zalantzak, zailtasunak eta erronkak?
Batez ere, gure umeak bideetatik ateratzen direnean, kezkatzen gara gurasook; espero ez diren gauzak egiten dituztenean: "ni prest nago dena errespetatzeko, baina semeak esaten badit gonarekin joan nahi duela eskolara...". Kezka sortzen da orduan; batetik, aita edo ama horrek binarismo horretatik ateratzea gaizki ikusten duelako; eta beste batzuetan, beldur garelako bere jokabidearen aurrean zelan erantzungo duten inguruko pertsonek.
Zelako harrera izatea espero duzue?
Lehenik eta behin konturatu beharko ginateke zelako genero-presioa egiten ari garen gure seme-alabengan, ilobengan, ikasleengan... Eskolan zein etxean, askatasunerako zirrikituak behar dituzte umeek, generoari dagokionez, euren buruak eraiki ahal izateko. Bestalde, hezi behar ditugu haurrak besteak errespeta ditzaten.
[Elkarrizketa hau Kepa Ugarte Martiarenak egin du Uribe Kostako Hiruka.eus webgunerako eta CC-by-sa lizentziari esker argitaratu dugu ARGIAn]
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Pelotai Euneko mutilen pilota txapeleketaren Whatsapp taldean emakumeen kontrako iruzkinak egin dituzte. Ondorioz, mutilen txapelketa bertan behera uztea erabaki du antolakuntzak.
1952an Ann Odell neskato ingelesaren eskolan jostailu handiak eramatea debekatu zuten, soilik eskuan sartzen zitzaizkien jostailuak eramateko baimena zuten haurrek. Annen aita, Jack Odell ingeniaria zen (argazkian) eta metalezko kotxe txiki bat egin zion alabari.
Duela urte batzuk, eraso matxisten inguruko tresna eta adostasunen beharretik prozesu kolektibo bat abiatu genuen Joxemi Zumalabe Fundazioan. Indarkeria matxistei aurre egin,gaiaren inguruan eztabaidatu eta euskarri bat sortzea fundazioaren azken urteotako lehentasun bat izan da, eta bide gorabeheratsua izan den arren lortu dugu erronka honi heltzea.
Ohar bidez jakitera eman dutenez jada beste unibertsitateetatik eraso matxistak egin izanagatik kanporaturiko irakaslea Ibaetako campusean berriro kontratatzea baloratzeko bilera egingo dute gaur. Feministek bilerara joateko dei egin diete gainerako ikasleei.
Aitorrek 13 urte ditu, “luma” dauka eta bullying homofobikoa jasan du ikastetxean, baina genero arauak zorrotz bete ordez, iseken jomuga izan daitekeela jakin arren, Irungo jaien aurretik ikasleek eskolan egiten duten Alardean kantinera izatea hautatu du. Bejondeiola.
Iruñeko 2. Instrukzio Epaitegiko epaileak ikerketa abiatu du Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak jakinarazi duenez. Aurrez, beste bi bezerok salaketa bana aurkeztu zuten bere kontra. Zentroa itxi edo ez aztertzen ari dira.
Sorginlore Gizarte Elkarteak matxismoari aurre egiteko estrategiak bildu ditu bideo honetan. 80 emakumeri egindako elkarrizketetan bildu dituzte egoera matxistak, eta Gregoretak jasotako egoera horien aurrean erantzuteko dauden aukerak azaldu ditu.
Maiatzaren 2an bi ahizpen amak salaketa jarri zuen Getxoko komisaldegian. Ikerketa amaituta gizonezkoak epaile aurrean deklaratu du, eta honek bere espetxeratzea agindu du.
Nafarroako Auzitegi Gorenaren auziak bederatzi urteko espetxe zigorra eskatzen du bost bortxatzaileentzat. Alde guztiek aurkeztu dituzte helegiteak: erasotuak, auzipetuen defentsa abokatuek, Fiskaltzak eta herri akusazioa osatzen duten Nafarroako Gobernuak eta Iruñeko Udalak.
