Akitania Berriak artzaingoaren sustengatzea uzten ote du?
2022ko uztailaren 8an Akitania Berria eskualdeak mendiari eta artzaingoari lotu 2023ko proiektu deialdiak aurkeztu zituen . Aldaketen artean bortuetan tropen zaintzeko laguntza atxemaiten da, orain arte «7-6-B Bortuko eremuen balorizatzea» izenarekin zena eta oraitik goiti «70.31 Predazio eremuetatik kanpoko tropen zaintzeko laguntza» deituko dena. Laguntza berdina da bainan prefetura agiri batek finkatzen dituen C0 eta C1 predazio eremuetatik kanpo bortuan ibiltzen diren laborariek dute bakarrik laguntza hau ukaiten ahalko.
C1 eta C0 eremuetako bortuetan ibiltzen diren laborariek «76.13 etxaldeek predazioaren kontra egiten dituzten inbestizamenduak» laguntza berezia beizik ez dute ukaiten ahalko. Laguntza hunen eskuratzeko tropen babeste neurriak plantan ezarri beharko dituzte laborariek, ondoko hiru hauetatik bi bederen: tropen zaintza azkartua (norbaiten presentzia bortuan gau eta egun); babeste zakurrak; inbestizamendu materialak (korrale elektrifikatuak).
Aski fite ELB sindikatak afera hau eskutan hartu du eta aldaketa hunen kontra joan da.
ELB sindikatak dio laborariek, orain arte bezala, bi laguntzen artean hautatzeko posibilitatea atxiki behar dutela. Bi laguntza hauek ez dute helburu berdina: batek biodibertsitatea eta mendian bizia atxikitzea eta bortuko eremuen balorizatzea ditu helburu; eta besteak etxaldeetan eta bortuan tropak predazioaz babesteko helburua du.
Azken urteetan «7-6-B Bortuko eremuen balorizatzea» laguntzari esker Akitania Berria eskualdeak azkarki lagundu ditu bortura joaitearen hautua egiten duten laborariak bai eta ere mendiak duen dinamika ona. Partez, laguntza huni esker dira gure mendiak hain entretenituak eta biziak. Akitania Berria eskualdeak hartu berri duen erabakiak ezagutzen dugun dinamika lanjerrean ezartzen du eta hori ezin ulertua da ikusiz zer nolako erronkeri buru egiten duen artzaingoak euskal mendietan.
Bestalde, ELB sindikatak dio harrapari eta artzaingoaren arteko kohabitazioa ezinezkoa dela eta mendian bizitzea predazioari baldintzatua egon dadin errefusatzen du. Gainera, ELB sindikatak dio «76.13 etxaldeek predazioaren kontra egiten dituzten inbestizamenduak» izeneko laguntzaren eskuratzeko plantan ezarri behar diren babeste neurriak eraginik gabekoak eta desegokiak direla euskal herriko bortuetako eremuetan atxemaiten diren praktikeri begira.
Badu zonbait hilabete orain ELB sindikatak aldaketa hunen kontrako boza Akitania Berria eskualdeko eta estadoko arduraduneri entzunarazten diela. Elgarretaratze batzuen ondotik, solasek segitzen dute batzu eta besteekin.
Hilabete zonbaitzuen buruan lehen tropak bortura iganen dira eta tropen zaintzari eta artzaingoari lotu laguntzen berririk gabe dira laborariak. ELB sindikatak eskualdeari afera huntan gibelera egin dezan galdegiten dako fermuki. Behar beharrezkoa da 70.31 laguntza laborari guzieri idekia izan dadin, bortua herri batean edo bestean kokatua izanik ere.
Laborariek eta tropek dituzte bortuko eremuak erakargarriak eta idekiak atxikitzen bai eta ere mendiko ekonomia azkarra segurtatzen, ondorioz laguntza beharrezkoa dute. Gure mendiak bizirik atxikitzeko, artzaingoa sustenga dezagun !
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Odolustea uztailaren 10ean hasi zen. Hamar buru hil zaizkigu harrezkero: hazarkume bat, ahari bat eta zortzi ardi. Odol analisiek baieztatu dute mingain urdinaren gaitzaren ondoriozko heriotzak izan direla denak ere.
Uda giroan Baxenabarre eta Zuberoa gainetan egonen denak kausituko ditu ardi, behi zein zaldiak bere inguruan. Ehunka direlako maiatz-ekainean behealdeko etxaldeak hustu eta kabalak bortura igortzen dabiltzan laborariak. Artzainen artean ere, uda bortuko etxolan pasako duenik... [+]
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.
2009an sortua, euskal sukaldaritza tradizionala sustatzea du helburu Ja(ki)tea elkarteak, abeltzain, laborari edota arrantzaleen jarduna nabarmentzearekin bat. Hamaika modura egin dakieke aitortza, eta oraingoan liburu berria plazaratuta azaldu die elkarteak esker ona,... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.
Konturatu orduko, 119 arkume jaio dira etxean, eta hamahiru ardi baino ez zaizkigu gelditzen erditzeko. Aurrerakoak diren urruxak jada izendatuta dauzkagu; horrek, inplizituki, esan nahi du hiltegira eramango ditugunak zeintzuk diren badakigula. Bereizte ariketa horretan... [+]
Artiletan sustraitzeak ematen duen bakeak salbatzen nau maiz, kanpoko zein barruko ekaitzetatik. Artilea baino bakegile eraginkorragorik ez dut aurkitu inguruan. Bere indarra areagotzen da odola, karena eta oritza tartean badaude; artilearekin batera haiek ere ehundu baitute... [+]
Sinopsioa: Erabakia hartua da. Ondoko neguan Maina ez da gehiago artzain soil izanen. Akabo bere bizimodu ibiltaria, etengabean bizitoki berri bat bilatzea, bere lurrak nahi bezala kudeatzearen ezintasuna. Maina instalatzen da, bere lurraldean sustraitzeko asmoz eta berak nahi... [+]
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Hau irakurtzen duzunerako, ez dakit zenbat herri izango ditudan bihotzean eta zenbat gogoeta buruan. Idatzi hau bidali baino lehen, izan naiz Arantzan, Tolosan, Elgoibarren eta Ondarroan, Hausnarrean liburua aurkezten.