Komunitateaz (I)
Konturatu orduko, 119 arkume jaio dira etxean, eta hamahiru ardi baino ez zaizkigu gelditzen erditzeko. Aurrerakoak diren urruxak jada izendatuta dauzkagu; horrek, inplizituki, esan nahi du hiltegira eramango ditugunak zeintzuk diren badakigula. Bereizte ariketa horretan bihotzak bere estutasunak pasatzen ditu, eta horiekiko distantzia hartzen saiatu arren, gehienetan ez du lortzen, eta geratzen zaion kontsolamendu bakarra herioaren ifrentzua da; hau da, jakitea komunitatea elikatzera joango direla.
Bizitzaren hurrengo domino fitxa gaztandegian dago. Arkumerik gabe geratuko diren ardien esnea jasoko dugu, gasnatzeko. Berriz ere, jendearen elikadura helburu. Atera kontuak zenbat bizitza eta zenbat lan eta esku dauden gazta jaterako, ai ama!
Gaztandegia garbitzeari ekin diogu; gaur elaborazio gelan bukatu dugu. Gaur Antoine eta Antoinerekin izan da, abenduan Linarekin izan zen bezala. Gaurkoan, garbiketa hutsa; abenduan, margoketa. Gaur, Picardie eskualdeaz hizketan; abenduan, Berlinez. Gaur eta orduan, etxekook ehundu dugu WWOOF [Etxalde Organikoetan Munduko Aukerak] sareak diseinatu duen komunitatea.
Zoruko urak biltzen ari nintzela komunitate kontzeptua nerabilen burutik ezin kendu. Arratsaldean, Euskaltzaindiaren hiztegira jo dut: Interes edo helburu bera duten pertsonek osatutako taldea. Bai, baina ez. Segituan etorri zaizkit artaldea eta ardi-pila, ez baitira gauza bera. Komunitateaz dudan kontzeptuak gain hartu dio horri definizio ofizialari, lapikoari irakiten dagoen esneak gainezka egiten dion bezala.
Aseko nindukeen definizioaren bila aritu naiz, eta ekologiatik etorri zait buruan nerabilen horren antzerakoa. Korronte holistikotik, hain zuzen ere. Frederic Clementsek XX. mendearen hasieran osatu zuen definizioaren arabera, komunitatea bertan daudenen arteko interakzioak osatzen du, denak interdependenteak dira, eta espezie guztiek dute komunitatearen osaketan funtsezko funtzio bat. Bere iritziz, komunitatearen sorrera ez da ausazkoa eta koeboluzioan oinarritzen da (Wikipediatik hartua). Mende horren bukaeran, Lynn Margulisek sortu zuen holobionte kontzeptura egin dut jauzi.
Halaxe da, aurretik izan diren beste askorekin bezala, aipatu ditudan hiru pertsona horiekin batera, gure xumean, komunitatea osatu dugu, etxekook eta haiek. Euskaltzaindiaren definizioari erreparatuta, bai, interes komunak ditugu: baserria, landa-eremua, ardiak, gaztak... Dena den...
Dena den, gure artekoa ez da hor gelditzen, inondik inora, korronte holistikoaren baitan ere sar dezakegu gure hau. Adibidez, gure artean dagoen interdependentzia: haiek ikasi nahi etorkizunean lanbide honetan aritzeko, eta guk bizimodu hau posible dela erakutsi nahi. Komunitate txiki honetan, gure funtzioa da ahalik eta hobekien eta modu osatuenean gure lana erakustea, eta haiena, ikastea, eginaren eginez. Jakina, ez gara ausaz elkartu; gure etxera heldu baino lehen, hitz egin dugu, eta lehen elkarrizketa horien ondorioz erabaki genuen denboraldi batez elkarrekin bizitzea. Ederra da ikustea asteak pasa ahala denok aldatu egin garela, ikasi dugula elkarrekin lan egiten, bizitzen, azken finean –hala ere, ez dezala inork pentsa zailtasunik ez denik bioaniztasun eder honetan–.
Arraro begiratzen digute leku askotan, etxean wwooferrak hartzen ditugulako, ezezagunak. Behin baino gehiagotan galdetzen digute ea nola ausartzen garen, are gehiago seme-alabak izanik.
Agian oker nago, baina elkarrizketa horien isiluneetan beldurra entzuten dut askotan. Beharbada, beldurrak jendarte honetan ezezagunaren aurrean lehen genuen jakin-mina itzali ote digu?
Ez al zaizue iruditzen egun ezezagun etiketa gurekin igogailuan edo autobusean doan horri ere jartzea gure jendartearen egoeraren sintoma dela? Nolatan urratu genuen –ziguten?– komunitatearen ehuna?
Josten berrikasi beharko dugu, komunitatea erabat zirpildu baino lehen... Edo?
Edozein arlotan, arazo bat suertatzen denean, eta ia inor ados jartzen ez denean, ohiko galdera plazaratzea da onena: Nori egiten dio mesede?
Sugea ikusi orduko: “Sugegorria!”. Telesforo Aranzadi zenak esaten baitzuen, begiek ez dutela ezagutzen dutena baino ikusten. Eta sugegorria ezagutu, ezagutzen dugunez (entzunaz, sikiera), hori bera izaten da joera: ikusten dugun suge oro sugegorria dela iruditzen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Bada Garde. Urrutira gabe hor dago, urrutieneko mugaren guardan. Umetan ezagutu nuen Garde, ez dut gogoan zenbat urte nituen, baina landatuta geratu zitzaidan han ikusi nuena.-
Dei batek dena alda dezake. Eguna bai, bederen. Hurrengo orduetako martxa, sikiera. Ourensen dagoen lagunak jasotzen du Noainen dagoen Lugoko lagunaren deia. Dei bakar batek ekarri zituen Galizako elkarte bateko zortzi artzain eta ahuntzain bat etxera. Zoragarria izan zen... [+]
Valle de Odietako epaiketa epaiaren zain geratu da ostiral honetan Iruñeko Justizia Jauregian akusatuek deklaratu eta akusazioek eta defentsak haien ondorioak azaldu eta gero. Ez da aldaketarik egon alde bakoitzak egindako eskaeretan.
Vichamako (Peru) aztarnategian, arkeologoek 3.800 urte inguruko estatuatxo berezi bat aurkitu berri dute. Caral zibilizazioaren azken arokoa da, eta bi apo irudikatzen ditu.
Aztarnategi bereko hainbat hormairuditan gosetea, lehortea eta, finean, ingurumen krisiari lotutako... [+]
Garaipen historikotzat jo dute hainbatek: duela sei urte Ozeano Bareko estatu zaurgarrietako ikasle talde batek bultzaturiko ekimen baten ondorioz, Nazio Batuen auzitegi gorenak iritzia plazaratu du uztailaren 23an, zeinak munduko estatuek klima aldaketari begira dituzten... [+]
Italiako hainbat hiritan hondartzen eta itsasoaren izaera publikoa aldarrikatzeko mobilizazioak egin ditu udan Itsasoa Aske mugimenduak. Hondartzen erdia enpresa pribatuek kudeatzen dutenez, bainua hartzeko ordaindu beharra daukate herritarrek. Zonalde turistikoenetan ordainpeko... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
François Bayrouk dimisioa eman eta ordu gutxitara izendatu du Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ordezkoa: Sébastien Lecornu izango da lehen ministro berria, aurretik Defentsa ministro izandakoa eta Macronen oso gertukoa. Oposizioa haserre mintzatu da, ezker zein... [+]
Erdialdeko Amerikan izan da ARGIA uztailean, meatzaritza metalikoko megaproiektuek sortzen dituzten kaltean bertatik bertara ezagutzen. Guatemala eta Honduraseko meatzeak bisitatu ditu, eta El Salvadorren ere izan da, bertako egoera politikoaren berri jasotzen: herrialdean... [+]
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]