Soziedadeak, aldaketa garaian?

  • Soziedaeetako bazkide egiteko, asko itxaron behar izaten zen lehen; kasu batzuetan, urteak ere bai. Orioko San Juan Elizpek gutuna argitaratu zuen aurreko Karkaran, zerrendan sartzeko lekua zutela adieraziz. Gizartea bezala, elkarteak ere aldatzen ari ote dira?


2017ko martxoaren 02an - 12:32

Irungo elkarte batean, lasai zeuden afaritan koadrila ezberdinak. Kafeak ateratzearekin batera, puru pare bat piztu zituzten bi lagunek. Alboko mahaian hiru bikote zeuden, beren haurrekin, lasai, postrea bukatzen. Hauetako batek, erretzaileari kargu hartu zion, ume txikiak zeudela eta, mesedez, ez erretzeko eskatuz. Honek, ezetz, gaua jada ondo sartuta zegoela, eta ez zuela kafea pururik gabe hartuko. Hara, liskar txikia.

 

Egun gutxira, erretzaileak kexa sartu zuen batzordean, afalostean izandako aferaren harira. Erabakia: iluntzeko bederatzietatik aurrera, haurren sarrera debekatu zuten, gehiengoak hala nahita. “Soziedadea hori duk!”, esan du berehala elkarrizketatu  batek. Arazo batekin joan, eskua altxa, eta bazkide kopuru handienak agintzen duena betetzea. Kontsentsua. Erraza dirudi horrela esanda. Erraz ere, esan egiten da, urtean 12.000 sagardo botila husten zituztela San Juan Elizpen, hamarkadak atzera.  Muskulu Harriakoen arabera, kirol portuko elkarte berria, eurak 2.500 inguru.

 

Eztarritik pasatako sagardo litro kopuruak, modu esajeratuan, lagun dezake elkarteen panoramak izandako aldaketaren ideia txiki bat egiten. “Bazkideen itxaron zerrendetan, lehen aldean, jende gutxi dago orain. Ni sartu nintzenean, 90.hamarkadan, tokatzen zen urteren bat edo beste zain egotea." Aldapan, irtetera zihoan bazkideak, plaza eskaintza onena egiten zionari saltzen zion. Diru gehien jartzen zuena, barrura. Gero, elkarteak salerosketa horretan etekina atera behar zuela adostu zen, eta irtetera zihoanak soziedadeari saltzen zion plaza, honek zerrendako lehenari eskaintzeko. Azken urtetan, elkarteren batek jaitsi ere egin du sarrera kuota, jendea erakartzeko. Gure Etxea-ren kasuan, zerrendan sartzeko zain 6 edo 7 lagun izatetik inor ez egotera pasa dira, hamar urteren bueltan.

 

Ordea, bada salbuespenik ere. Muskulu Harrian zerrenda luzea dute. “Instalazio berriak ditugu, eta lokalaren kokapena bera ere oso erakargarria da. Horregatik izango da, ziurrenik”.

 

Erabilera motan aldaketak

 

Bazkide kopuru eta profila baino, elkarteei ematen zaien erabilera aldatu da. Hori diote gehienek. “Lehen, ez zen harritzekoa koadrila jakin bat, larunbatero, mahai berean afaritan ikustea. Igandetan ere bai, hamaiketakoa egiten.  Orain jendea ibiltzen da, baina modu irregularragoan".

Soziedadeetan gertatzen ari dena, gizartean ematen ari diren ohitura aldaketen isla dela diote ia denek. "Aisiaren kontzeptua asko aldatu da,  azken bi hamarkadetan. Lehen jendeak joera handiagoa zuen asteburu eta jaiegunetan herrian geratzeko. Horrela, soziedadera joatearen plana oso eskura geratzen zen. Orain, gazteak, irrikatan egoten dira autoa edo furgoneta hartu eta hanka egiteko".  

Orion pizzeria dugu gaur egun, plater konbinatu edo bokatak jateko eskaintza zabala, eta etxeraino motoz janaria gerturatzen duen negozioa ere bai. "Orain dela hamarkada batzuk, kalean zerbait jaten geratzearena, ez zen hain ohikoa. Horren ordez, errazago jotzen zen soziedadera lagunekin, laneko jendearekin, familiakoekin ..."

Krisi ekonomikoak dezente urratu ditu patrikak, batik bat gazteen kasuan, eta soziedadeetan jatea, betidanik atera da moduz. Diru eskasia horrek, nolatan ez du lagundu, bada, jendea elkarteetara gerturatzen? "Lana egin behar delako!", erantzun digute zorrotz. "Gehiago edo gutxiago, beti du lan pixka bat mokadurik sinpleena ere prestatzeak. Eraman behar diren osagaiak adostu, prestatu, jan ondoren mahaia txukundu, kontuak egin, ...". 

 

Denbora falta?

 

Azkar bizi gara gaur egun. Geroz eta mezu laburragoak bidaltzen dizkiogu elkarri, interneterako konexioa moteltzeak eguna mikazten digu, eta autobusaren zain egondako 5 minutuak, galdutako denbora dira. Soziedadeen esentziak, bete-betean egiten du talka daramagun bizi erritmo zoroarekin. "Hori da ba ona. Soziedadera lasai joan behar da, patxadaz. Sukaldean jardun bitartean, zerbeza batzuk ireki eta lagunekin hizketan egotera. Jakiak prestatzen, ohikoa da koadrila edo jenerazio ezberdinetako jendea elkarri laguntzen ikustea. Jan ere halaxe egiten da, lasai, kontuak esanez. Eta zer esanik ez: bazkal edo afalondoko berriketa, kantu eta algaretarako, ez da leku hoberik".

Elkarteak sortu zituzten herritarrak gora doaz adinean, eta ondorengo jenerazioek ez dituzte hain bere sentitzen lokalak. "Argi dago, militantzia puntu bat galdu da. Soziedadeak sortu zituzten herritarrek, orain 70 edo 80 urtetik gorakoak asko, lotura emozional handia dute eurekin. Guri, giltza pasa digute eta kito, dena eginda jaso dugu. Bazkide izateak ez digu sentimendu berezirik sortzen".

 

Elkarte bakoitza, mundu bat

 

Denek azpimarratzen dute, soziedade bakoitzak ekosistema propioa duenaren ideia. Guztiek dituzte berezitasunak, baina baita gauza komunak ere: Orion, elkarte guztietan dute emakumeek bazkide izateko eskubidea, Aldapan izan ezik. "Bai, horretan nahikoa zurrunak izan gara, tristea da. Espero dut etorkizun laburrean konpontzea", esan digu bertako elkarrizketatuak.

Falten kontua ere, elkarte denetan errepikatzen da. "Hori soziedadeen anatomiaren zati da. Beti egongo dira hor. Buruko mina baino, malaletxea sortzen dute! Batzuetan izan daiteke deskuidua, sukaldatzeko erabili den atun potea edo olibak ez apuntatzea. Baina sei ginebra botila...". Diruagatik baino, izorratzeko egiten omen dira horrelakoak. "Ozpinez betetako likore botilak ere topatu izan ditugu ...".

 

Jendea, ez dakigu. Saltsarik behintzat, ez zaie berehalakoan faltako.

 

Albiste hau Karkarak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.      


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Aisialdia
Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Oporretan mugikorretik deskonektatu, seme-alabek eskertuko dizute

Haur eta gazteek duten pantaila kontsumoarekiko kezka nagusi den garaiotan, fokua helduongan jarri eta familia guztiarentzako gomendio baliagarriak bidali dituzte Zurriola ikastolatik, pantailek ez ditzaten udako oporrak baldintzatu.


Jauzi.eus, Iruñerriko eskolaz kanpoko euskarazko jardueren bilatzailea

Hilaren 29tik aurrera Sortzen Guraso Elkarteak Jauzi.eus bilatzailea martxan jarriko du. Xedea da euskararen normalizazioa bultzatzeko dagoeneko eskaintzen den aisia atari digital bakarrean biltzea.


Euskal Herriko Hitz Gurutzatuen Txapelketa bueltan da

Hamar urteren ostean, Euskal Herriko Hitz Gurutzatuen Txapelketa antolatu dute berriz ere Irunen, Korrika bertatik abiatuko dela baliatuta. Martxoaren 2an egingo da eta lehia kutsurik izango duen arren, lagun giroan denborapasazaleak elkartzea du helburu nagusi. Hizkuntzarekin... [+]


Eskolaz kanpoko jarduerak doan, Portugalgo gakoa desorekari aurre egiteko

6-10 urte bitarteko haurrek doan dituzte eskolaz kanpoko jarduerak Portugalen. Ekintza hauetan parte-hartze unibertsala bermatzea onuragarria izan da Portugalgo ikasleen arteko desoreka sozioekonomiko eta ondorioz akademikoei aurre egiteko eta eskola porrota txikitzeko, besteak... [+]


2023-08-03 | Estitxu Eizagirre
Nola ibili mundua desorekatu gabe?

Klima larrialdiarekin eta energia krisiarekin gure bizi ohiturei buruzko galderak sortu zaizkigu: Zenbat bidaiatu eta nola? Josu Iztueta bidaiari ezagunak kontraesanen ispiluaren aurrean jartzera gonbidatu gaitu, tonu goxoan eta irribarre xamur batekin: “Ikusi beharra dago... [+]


Barruan daramagun ipuin-kontalaria

Erronka jarri nahi izan dugu ARGIAtik: zenbateraino utzi diezaiokezu sormenari hegan egiten? Zenbateraino bihurritu dezakezu istorio bat eta bilakatu beldurgarria, barregarria, dramatikoa? Gauza al zara euskarak duen aberastasunari etekina atera, hitz-jolasei leku egin eta... [+]


Eskolaz kanpoko aisialdi euskalduna bermatzeko eskatu diote gurasoek Gasteizko Udalari

Euskaraz izango direla iragarri baina gaztelaniaz izaten amaitzen duten ekintzak, teorian elebidunak diren eta praktikan gaztelania hutsean egiten diren saioak edota zuzenean euskaraz eskaintzen ez den aisialdia. Gasteizko gurasoen kexak ugariak dira eta mezu garbia dute:... [+]


Eskolaz kanpoko jarduerak, kohesio sozialerako aukera galdua

Asko hitz egiten da hezkuntzan dagoen ikasle segregazioaz, baina ikasgelatik atera eta zein doa igeriketa ikastarora, futbol taldera, dantza akademiara? Zein gelditzen da arratsaldero kalean, gaztelekuan edo etxean, baliabide ekonomiko eta logistikorik ez duelako? Nolako... [+]


Industrializazioak loa aldatu zigun

Londres, XVII. mendea. Hiriko artxiboetako dokumentu kriminaletan loari buruzko hainbat erreferentzia jaso zituzten; “lehen loaldia” eta “bigarren loaldia” aipatzen zituzten, baita tarteko esna-aldian egiten zutena deskribatu ere.


2022-09-06 | Jon Torner Zabala
‘Pastorola’: Handituz doa euskarazko rol jokoen eskaintza

Rolariak elkarteko kide Pello Gutierrezek sortu du Pastorola rol joko kolaboratiboa, Zuberoako pastoralen narratiba eta egitura oinarritzat dituena. Euskaraz jokatzea helburutzat hartuta, pasa den urtean Adur rol jokoa aurkeztu zuen elkarteak. Bide horri eutsi dio... [+]


Ibilbide geologikoak (III)
Geoparkeko flysch harrigarria irakurtzen

Euskal kostaldean barrena ibiltzea, historia liburu bateko orrialdeak hatzen artean igarotzea bezala dela esan ohi da. Flyschak dira liburu hori, milioika urteko denboraren joana geruzaz geruza azaltzen baitzaigu.


Haurren pantaila kontsumoa udan, aintzat hartu beharrekoak

Aisialdi orduak biderkatuta, haurrak entretenitzeko telebista eta tabletera jo ohi dugu udan. Pantailak kontsumitzeko moduez, mugak jartzeko zailtasunez, baliabide gisa saihestu beharreko uneez… hainbat gogoeta jaso dituzte Criar.cat-en eta hona ekarri ditugu.


Zaldibiako plaza auzolanean eta begirada berriak txertatuz ari dira diseinatzen

Herritarrak inplikatuz eta Arkitekturako ikasleen laguntzaz, bizilagun guztiak kontuan hartuko dituen plaza ari dira diseinatzen Zaldibian. Hilero arlo bati eskaintzen diote tartea: zaintzaren arkitektura landu eta espazioa ikuspegi feministatik aztertu ostean, haur eta gazteek... [+]


Eguneraketa berriak daude