Zazpi egun. Hamazazpi gazte. Bost begirale. Hamaika bizipen. Elkarren arteko lotura euskara. Horrela topatu ditugu Zestoako Sastarrain baserri-eskolan UEMAk udalerri euskaldunetako gazteentzat antolatutako Salto! udalekuetan parte hartutako lagunak.

Baso-eskolei buruzko “Naturaz eta naturan ikastea” ikastaroan izan ginen, EHUren Udako Ikastaroen baitan. Hona hausnarketarako entresaka labur batzuk arriskuez, kontrolaz, berdeguneez, elitismoaz eta Euskal Herriak duen potentzialitateaz, entzundako hitzaldien artetik arrantzatuak:

2017ko uda, Mundaka. Mingaina dantzan udalekuak antolatu zituzten Eusko Jaurlaritzak, Ebete hizkuntza-aholkularitza enpresak eta Ttakun Kultur Elkarteak. Helburua: 13-14 urteko gaztetxoek euskaraz ahalik eta gehien egitea. Baziren beste bi helburu ere: nerabeek ondo pasatzea eta erabilera areagotzeko tresnen baliagarritasuna probatzea. Nerabeak poz-pozik itzuli ziren etxera eta antolatzaileek esperimentua errepikatzea erabaki zuten. Uztailean Berrizen elkartuko dira gaztetxoak eta begiraleak.

Gaur egun 27 joko-areto daude Gasteizen eta urte amaierarako beste bost areto zabalduko dituztela jakin berri da asteotan. Judimendiko Gazte Asanbladak euren auzoan dagoen aretoa aztertu du hainbat hilabetez; horrelako espazioek zelako aisialdi eredua eskaintzen duten, zein bezero joaten den eta langileek dituzten lan baldintzen berri izateko. Azterketaren emaitzek espazio horietan egon ohi den errealitate iluna azalerazi dute.

"Espazioaren transformazioa aitzakia besterik ez da jolastokiko dinamikak aztertu eta aldatzeko". Filosofia horrek gidatuta, 2014tik hainbat ikastetxe laguntzen aritu da Elkartoki ekimena, jolastokiak birpentsatu eta eraldatzeko prozesuan. Bidean ikasitakoa eta sortutako zalantzak liburu batean bildu dituzte orain: Patioa denona da.

40 urte baino gehiago sortu zen proiektua da Euskal Udalekuak.

Proiektuaren sustatzaileak egitasmoa gauzatzeko aurreproiektua aurkeztu du Iurretako udaletxean. Bost igerileku, txirristak eta olatu artifizial bat egongo lirateke Ibarretxe kultur etxearen alboan zabaldu gura duten aquaparkean. Ez litzateke iraunkorra izango, uda sasoirako bakarrik baizik.

"Jolas librearen bidez haurrak bere nahi eta beharretatik abiatuz norbere burua eta mundua askatasunez deskubritzen duelako", jolas librea ardatz duten jardunaldiak antolatu ditu Txatxilipurdi haur eta gazteen aisialdi taldeak. Gogoeta eta praktika uztartzea da asmoa.

“Jolasaren bidez, irabazten eta galtzen ere ikasten du umeak, eta gauza handia da hori. Haurrarekin jolasten duzunean, ez galdu nahita! Babesten ari zarelakoan, kontrakoa egiten ari zara: galtzen duenean, gehiago ikasten du irabazten duenean baino”, irakurri diot mahai-jolasetan aditu den Oriol Comasi, eta zalantza geratu zait.

Emakumeei bakarrik zuzendutako jardunaldiak izateagatik hainbat gizonen boikot eta eraso mehatxuak jaso ostean, bideojokoak eta generoari buruzko Bartzelonako topaketak bertan behera utzi zituen enpresa kudeatzaileak. Marina Amores egitasmoaren bultzatzaileak ez du amore eman.