Wallmapun –maputxeen lurraldean, egun Argentina eta Txileko estatuetan banatuta– kolonialismoak dituen sinbolo esanguratsuenetako batzuk suntsitu dituzte maputxeek azken asteotan. Temuco eta Valdivia hirietan, Arauco eta Biobio eskualdeetan espainiar konkistatzaileen eta Txileko militar eta politikoen omenezko estatuak eraitsi dituzte.

Andi Portavoz eta Gonzalo Luanko abeslari ezagunak dira Txileko hip-hoparen esparruan. Egunotan Euskal Herrian dabiltza, kontzertuak ematen, haien borrokak ezagutarazten eta hemengoak ezagutzen. Biek dituzte sustrai maputxeak, baina identitate eta borroka maputxea eurena egitea bide luze baten emaitza izaten ari da. Hip-hopa, antikapitalismoa eta hizkuntza maputxearen berreskurapena borroka bakartzat dituzte. Kulturen, adinen eta ideologien uztarketa defendatu eta praktikatzen dute.

Andi Portavoz eta Gonzalo Luanko abeslari ezagunak dira Txileko hip-hoparen esparruan. Egunotan Euskal Herrian dabiltza, kontzertuak ematen, haien borrokak ezagutarazten eta hemengoak ezagutzen. Biek dituzte sustrai maputxeak, baina identitate eta borroka maputxea eurena egitea bide luze baten emaitza izaten ari da. Hip-hopa, antikapitalismoa eta hizkuntza maputxearen berreskurapena borroka bakartzat dituzte. Kulturen, adinen eta ideologien uztarketa defendatu eta praktikatzen dute.

Garabideren Aditu ikastaroan izan zen Sergio Marinao maputxea udazkenean. Txileko maputxe lur Wallmaputik etorria, zoli ibili zituen begiak gurean igaro zuen egun bakoitzean. Agurraren garaian, mapuzugunez bere gisara ikasitako gaztea maputxeen herri eta hizkuntzaz mintzatu zitzaigun.  

Ruben Collio maputxeak (Santiago, Txile, 1976) itsasoa zeharkatu du Macarena Valdés ekintzailearen hilketaz jakinarazi eta nazioartean babesa lortzeko, salatzen duenez Txileko Estatuaren baitan maputxeentzat justiziarik ez baitago. 32 urte zituela hil zuten Valdés Tranguileko bere etxean, beraien bizilekuan zentral elektrikoa eraiki duen RP Global enpresa transnazional austriarraren auto batetik mehatxatuak izan eta egun batera. Macarenaren bikotekidea zen Ruben Collio, eta... [+]

Uztailaren 27an aske utzi zuten eta hamalau orduz rewea egiteko aukera izan zuen, bere energiak berritzeko erritual espirituala.

Trangol anaiek haien sententziaren aurka protestatzeko eta Celestino Cordovari elkartasuna adierazteko hasi zuten gose greba uztailaren 4an. Beste hiru pertsona ere gose greban daude arrazoi beragatik

Celestino Córdova maputxeak 2018ko urtarrilaren 13an hasi zuen gose greba. Córdova “Machi”-a da, alegia, maputxeen “arbasoen autoritate espirituala”, eta Temuco hiriko kartzelan dago preso.

Otsailaren 16an mapuzugunak Temuco hiriko plaza nagusia hartu zuen eta maputxeek festa giroan hizkuntzak espazioak errekuperatzeko aldarria egin zuten.

Temuco hiriburuko Garapen Indigenarako Erakunde Nazionalaren egoitza okupatu zuten dozenaka maputxek abenduaren 26an. Euren komunitatearen parte diren 7.000 lur hektarea itzultzeko eskatzen dute, lur horietan emango du meza Aita Santuak hil amaieran.