Abuztuaren 1etik desagertuta dago gazte argentinarra. Azkeneko aldiz Herri Maputxearen aldeko mobilizazio batean ikusi zuten, poliziaren jipoiak jasotzen ari zela.

Abuztuaren batetik desagertuta dago Santiago Maldonado gazte argentinarra. Azkeneko aldiz herri maputxearen aldeko mobilizazio batean ikusi zuten Poliziak bera jipoitzen zuen bitartean. Benetton multinazionalak erositako maputxeen lurrengatik ari ziren protestan.

Uztailaren 21ean atxilotu zuen Gartzia Txileko Estatuko Poliziak. Bere aurka kanporatze agindua zegoela argudiatuta hurrengo egunean bidali zuten Espainiako Estatura. Askapena Euskal Herriko erakunde internazionalistak bideo batean bildu du Gartziak egun hartan bizitakoa.

Atzo arratsaldean atxilotu zuten, Txileko Estatuko Maputxe herriko komunitate batean zegoen euskal militantea. Ostegunero bezala, Maputxe herriaren historia ezagutzeko, eta Maputxeen Mapudungun hizkuntza ezagutzeko, unibertsitateko klasera zihoan militante irundarra. Momentu horretan, unibertsitatean, txiletar polizia agertu, atxilotu eta bere kontra kanporatze agindua zegoela esan zion.

Maputxeraren ofizialtasuna eskatzeko manifestazioa egin dute Temucon ostiralean. 1.500 eta 2.000 lagun artean bildu dira Mapuexpress gunean jaso dutenez. Hizkuntzaren aldeko lanean ari diren hainbat erakunde eta alderdik deitu dute mobilizazioa.

“Zertarako lorpen guztiak, hizkuntzarekin batera nortasuna galtzen badugu?”. César Pilataxi kitxuaren gogoetak zabaltzen du Beltzean Mintzo: Ameriketako jatorrizko hizkuntzen arnasaz dokumentala. Zer ari da gertatzen Atlantikoaren bestaldean? Euskaldunon esperientziak nola lagun dezake prozesu horretan? Garabide elkarteak gaia mahai gainean jarri nahi izan du lan honekin.

Bada Txileko historiografia ofizialak gordeta duen pasarte lotsagarririk eta halakoen iturburua, hainbatetan, lurraren jabetza izaten da. Ranquileko sarraskia da horietako bat: Ivan Fernandez historialari eta konpositoreak ikertu eta ezagutzera eman du kantata baten bidez.

Txileko Estatuaren ordezkari hautatu berriaren hitzak dira ondorengoak, Maputxe herriari barkamena eskatuz: "Maputxe herriari barkamena eskatzera nator Txileko Estatuak bere lurrak ostu zizkiolako; eta baita ere urrutitik etorritako kolono eta beren ondorengoei ere, gure herrialdean beren bizitza eraiki dutenak, Txileko estatuak aproposa ez zen lurralde batera ekarri zituelako une desegoki batean".

Maputxe komunitateek kalera atera dira joan den astean mapudungun beren hizkuntza ofizial nahi dutela aldarrikatzeko. Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Eguna hautatu zuten Temuco hirian manifestazioa egiteko. Bertan adierazi zuten ofizialtasunak lagunduko liekeela erabilera eta irakaskuntzan baliabideak bideratzen. Gaztelania irakasteko inbertitzen den adina baliabide eskatu dituzte, erreparazio neurri gisa.