Itzulpenez Baliatu Beharra


1975eko urriaren 19an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Endrike Lezea eta Julian Gallardo, Ediciones Vascaseko zuzendariei elkarrizketa
Itzulpenez Baliatu Beharra
"Ediciones-Vascas" Hortik Abiatu Da
Endrike Lezea eta Julian Gallardo Ediciones Vascas deitu argitaldariaren zuzendariak ditugu.
Bi helburu ditu argitaldari honek: euskal gaien berri eman erdaldunei eta erdal libururik interesgarrienak euskaratu.
MUNDUAN ZEHAR deitu enziklopedia euskaratzen eta argitaratzen ari da. Gaztetxoei begira egina da. NIRE LEHEN LIBURUAK, berriz, irakurtzen ikasten ari diren haurrentzat moldatua. Hamar liburu dira sail honetan. Eskolaz-eskola zabaltzen hasiak dira.
Lan interesgarria dirudi.
-Ediciones Vascas deitu argitaldaria zer den esango ahal diguzue?
-Etxe hau ezaguna da. Euskal gaiei buruzko liburuak zabaldu izan ditu. Baino orain argitaratzen hasi gara beste etxe batzuekin elkar-lanean.
-Betiko eztabaidan sartzen gara, euskal gaiak, baina gaztelaniaz...
-Gauden egoeran euskal gaiak gaztelaniaz ematea behar beharrezkoa iruditzn zaigu guri. Bide hobeak jartzen ez diren bitartean euskararik ikasiko ez duen jende asko da Euskal Herrian; etorkinak asko, jatorriaz bertakoak beste zenbait. Gauzak diren bezela direlako euskararik ikasiko ez duen jende horri Euskal Herriaren berri eman behar zaio. Bestalde, hemendik kanpora jendeak ere jakin behar du gure berri: gure izaeraren, kondairaren eta arazoen berri. Egia esan, euskal gaiei buruzko liburu asko saltzen dugu Madrillen bertan.
-Beharrezkoa da lan hori, noski. Baina jendeak errazera jotzen du. Gaztelaniaz aukera duen bitartean ez du euskararik ikasteko ezer egiten.
-Hori hala da. Baina dena ez da egun batean egiten. Poliki poliki aldatzen dira gauzak. Geuk ere ez dugu dena erdaiaz argitara nahi. Euskarara itzuli nahi genituzke libururik interesgarrienak.
-Zertan ari zarate une honetan?
-MUNDUAN ZEHAR deitu enziklopediarekin ari gara burubelarri. Itzultzaile mordoska ari da lan horretan: Xabier Mendiguren, Jose A. Agirre, Mikel Atxaga, Imanol Laspiur, Jexux Mari Arrieta, Knörr, J. R. Zubimendi, Aleman, Kintana, Zabale ta eta abar. Gure eskerrik beroena har bezate idazle saiatu hoiek denek. Gaztetxoei begira egindako liburuak dira. Frantsesez, ingeleses, italianoz eta beste hizkuntza askotan argitaraturik dira.
-Besterik eskuartean?
-NIRE LEHEN LIBURUAK deitu liburu saila argitaraturik dugu. Irakurtzen ikasten ari diren haurrentzat moldatua da. Hitz banaka batzuk eta marrazkiak ugari dituzte. Izadiarekin harremanetan jarri nahi da haurra. Adin horretako haurrei dagozkien eran eginak dira. Umearen irudimena eta sormena gehitzeko asmoz burutuak dituzu. Liburu oso egokiak direlakoan gara. Nizako liburu azokan saria irabazia da. Europan eta Amerikan umeentzat egin den bururik onena bezala hartu zen.
-Lan onak dira ezpairik gabe, baona itzulpenak dira. Euskal jatorrikoak sortzea ez litzateke hobe?
-Euskal jatorrikoak sortu eta burutu behar dira, noski. Baina guk oraindik lan asko euskarara itzuli behar dugu. Hutsa dogu oraindik eta gauza haunditan amets egiten dugu. Interesgarria izango da Maoren lanak euskaraz ematea, baina gure herriak gai xeheagoen beharra du: ipuinak, nobelaixuak eta abar behar ditugu ugari, barra barra. Erdaraz gauza on asko da. Besteren lanaz baliatzen ikasi behar dugu. Aurten bertan Frankfurt-eko azokara joan asmoz gara. Libururik onene; begia bota nahi genieke.
-Badirudi denok ikastolara begira ari zaretela, denok hortxe atzaparka.
-Gu ez gara zuzenean ikastolari begira ari. Aurreneko liburuak eskola nazional batean saldu ditugu. Ikastolan eta beste edozein eskolatan ikasten ari diren haur eta gaztetxoen artean saltzen saiatuko gara. Gainera, gu ez gara testuak egiten ari. Dibulgazio mailako liburuak egiten ditugu. Honelako liburu asko behar da Euskal Herrian. Testugintzan lanean ari direnen lan bikainaren osagarri izan dadila gurea, nahiko genuke.
-Beharrezkoak ditugu itzulpenak Horretan ez da dudarik. Baina gurea ez den mundua ematen diete gure haurrei honelako liburuek.
-Arrisku hori bada, ezin uka dezakegu. Guk, ordea, ez ditugu itzulpen soilak egiten. Honerako taxutuz itzultzen ditugu erdal liburuak. MUNDUAN ZEHAR enziklopedian hemengo gai asko sartu dugu: Euskal Herria euskal jaia, baserria, pelota bertsolariak MUNDUAN ZEHAR egiten den ibili horretan ez da Euskal Herria ahantzi. Ez da ahaztekoa ere.
-Lehen ere honelako gauza batzuk eginak badira.
-Bai. Baina batzuk zail samarrak direla uste dugu. Euskara batuan egin nahi izan ditugu. Horretan ez dogu dudarik izan. Honelako gauzetan beharrezkoa da euskara batu bat. Euskara batua indartzeko biderik onenetakoa, gainera, honelako liburu interesgarriak egitea da. Gutxi batzuentzat egiten diren liburuekin bakarrik ez du herrian indarrik hartuko. Hori bai, ahal den euskararik errazenean argitara eman nahi genituzke.
--Lehen aldiz plazaratzen zareten, une honetan zerbait esan nahi ahal diezue irakurleei?
--Diren premiei erantzun nahi genieke. Esaten eta eskatzen zaigun guztia egiteko prest gara. Besteren iritziak entzuteko borondatea badogu. Baita edonorri laguntzeko asmoa ere. Euskaldungoaren zerbitzuan jarri nahi genuke, beraz. Eta guratzat egilen den lana itxurantzean ordaindu nahi genuke. Euskaltzaletasun eta boronte hutsez ezin daiteke lanean ihardun. Bizi ere egin behar du jendeak. Honetan oso iritzi okerrak dira. Tornilloak egiten ari dena aberastea ondo iruditzen zaigu. Baina euskal lanean ari denari bizitzerik ere ez diogu opa. Liburugintzan sartzen denak besteak bezalaxe negozioa egiteko eskubidea du. Komerzializatzen ez den bitartean dena bertan behera geratuko da. Itxurantzean bizitzeko modua behar du euskal lanetan ari denak. Bestela ez dugu Euskal Herriarik, euskal kulturarik eta euskararik egingo eta Jasoko.
Hona, bada, Ediciones Vascas argitaldariaren asmoak, lanak eta borondatea Donostian ditugu beronen zuzendariak zernahitarako. Serrano Angita 4garrenean.
Ongi etorriak izan zaiteztela euskal kulturaren alorrera.
IRASTORTZA
1

GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeEdiciones V
GaiezKulturaItzulpenginBesteak
PertsonaiazLEZEA1
PertsonaiazGALLARDO1
EgileezIRASTORTZA3Kultura

Azkenak
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


Eguneraketa berriak daude