Itzulpenez Baliatu Beharra


1975eko urriaren 19an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Endrike Lezea eta Julian Gallardo, Ediciones Vascaseko zuzendariei elkarrizketa
Itzulpenez Baliatu Beharra
"Ediciones-Vascas" Hortik Abiatu Da
Endrike Lezea eta Julian Gallardo Ediciones Vascas deitu argitaldariaren zuzendariak ditugu.
Bi helburu ditu argitaldari honek: euskal gaien berri eman erdaldunei eta erdal libururik interesgarrienak euskaratu.
MUNDUAN ZEHAR deitu enziklopedia euskaratzen eta argitaratzen ari da. Gaztetxoei begira egina da. NIRE LEHEN LIBURUAK, berriz, irakurtzen ikasten ari diren haurrentzat moldatua. Hamar liburu dira sail honetan. Eskolaz-eskola zabaltzen hasiak dira.
Lan interesgarria dirudi.
-Ediciones Vascas deitu argitaldaria zer den esango ahal diguzue?
-Etxe hau ezaguna da. Euskal gaiei buruzko liburuak zabaldu izan ditu. Baino orain argitaratzen hasi gara beste etxe batzuekin elkar-lanean.
-Betiko eztabaidan sartzen gara, euskal gaiak, baina gaztelaniaz...
-Gauden egoeran euskal gaiak gaztelaniaz ematea behar beharrezkoa iruditzn zaigu guri. Bide hobeak jartzen ez diren bitartean euskararik ikasiko ez duen jende asko da Euskal Herrian; etorkinak asko, jatorriaz bertakoak beste zenbait. Gauzak diren bezela direlako euskararik ikasiko ez duen jende horri Euskal Herriaren berri eman behar zaio. Bestalde, hemendik kanpora jendeak ere jakin behar du gure berri: gure izaeraren, kondairaren eta arazoen berri. Egia esan, euskal gaiei buruzko liburu asko saltzen dugu Madrillen bertan.
-Beharrezkoa da lan hori, noski. Baina jendeak errazera jotzen du. Gaztelaniaz aukera duen bitartean ez du euskararik ikasteko ezer egiten.
-Hori hala da. Baina dena ez da egun batean egiten. Poliki poliki aldatzen dira gauzak. Geuk ere ez dugu dena erdaiaz argitara nahi. Euskarara itzuli nahi genituzke libururik interesgarrienak.
-Zertan ari zarate une honetan?
-MUNDUAN ZEHAR deitu enziklopediarekin ari gara burubelarri. Itzultzaile mordoska ari da lan horretan: Xabier Mendiguren, Jose A. Agirre, Mikel Atxaga, Imanol Laspiur, Jexux Mari Arrieta, Knörr, J. R. Zubimendi, Aleman, Kintana, Zabale ta eta abar. Gure eskerrik beroena har bezate idazle saiatu hoiek denek. Gaztetxoei begira egindako liburuak dira. Frantsesez, ingeleses, italianoz eta beste hizkuntza askotan argitaraturik dira.
-Besterik eskuartean?
-NIRE LEHEN LIBURUAK deitu liburu saila argitaraturik dugu. Irakurtzen ikasten ari diren haurrentzat moldatua da. Hitz banaka batzuk eta marrazkiak ugari dituzte. Izadiarekin harremanetan jarri nahi da haurra. Adin horretako haurrei dagozkien eran eginak dira. Umearen irudimena eta sormena gehitzeko asmoz burutuak dituzu. Liburu oso egokiak direlakoan gara. Nizako liburu azokan saria irabazia da. Europan eta Amerikan umeentzat egin den bururik onena bezala hartu zen.
-Lan onak dira ezpairik gabe, baona itzulpenak dira. Euskal jatorrikoak sortzea ez litzateke hobe?
-Euskal jatorrikoak sortu eta burutu behar dira, noski. Baina guk oraindik lan asko euskarara itzuli behar dugu. Hutsa dogu oraindik eta gauza haunditan amets egiten dugu. Interesgarria izango da Maoren lanak euskaraz ematea, baina gure herriak gai xeheagoen beharra du: ipuinak, nobelaixuak eta abar behar ditugu ugari, barra barra. Erdaraz gauza on asko da. Besteren lanaz baliatzen ikasi behar dugu. Aurten bertan Frankfurt-eko azokara joan asmoz gara. Libururik onene; begia bota nahi genieke.
-Badirudi denok ikastolara begira ari zaretela, denok hortxe atzaparka.
-Gu ez gara zuzenean ikastolari begira ari. Aurreneko liburuak eskola nazional batean saldu ditugu. Ikastolan eta beste edozein eskolatan ikasten ari diren haur eta gaztetxoen artean saltzen saiatuko gara. Gainera, gu ez gara testuak egiten ari. Dibulgazio mailako liburuak egiten ditugu. Honelako liburu asko behar da Euskal Herrian. Testugintzan lanean ari direnen lan bikainaren osagarri izan dadila gurea, nahiko genuke.
-Beharrezkoak ditugu itzulpenak Horretan ez da dudarik. Baina gurea ez den mundua ematen diete gure haurrei honelako liburuek.
-Arrisku hori bada, ezin uka dezakegu. Guk, ordea, ez ditugu itzulpen soilak egiten. Honerako taxutuz itzultzen ditugu erdal liburuak. MUNDUAN ZEHAR enziklopedian hemengo gai asko sartu dugu: Euskal Herria euskal jaia, baserria, pelota bertsolariak MUNDUAN ZEHAR egiten den ibili horretan ez da Euskal Herria ahantzi. Ez da ahaztekoa ere.
-Lehen ere honelako gauza batzuk eginak badira.
-Bai. Baina batzuk zail samarrak direla uste dugu. Euskara batuan egin nahi izan ditugu. Horretan ez dogu dudarik izan. Honelako gauzetan beharrezkoa da euskara batu bat. Euskara batua indartzeko biderik onenetakoa, gainera, honelako liburu interesgarriak egitea da. Gutxi batzuentzat egiten diren liburuekin bakarrik ez du herrian indarrik hartuko. Hori bai, ahal den euskararik errazenean argitara eman nahi genituzke.
--Lehen aldiz plazaratzen zareten, une honetan zerbait esan nahi ahal diezue irakurleei?
--Diren premiei erantzun nahi genieke. Esaten eta eskatzen zaigun guztia egiteko prest gara. Besteren iritziak entzuteko borondatea badogu. Baita edonorri laguntzeko asmoa ere. Euskaldungoaren zerbitzuan jarri nahi genuke, beraz. Eta guratzat egilen den lana itxurantzean ordaindu nahi genuke. Euskaltzaletasun eta boronte hutsez ezin daiteke lanean ihardun. Bizi ere egin behar du jendeak. Honetan oso iritzi okerrak dira. Tornilloak egiten ari dena aberastea ondo iruditzen zaigu. Baina euskal lanean ari denari bizitzerik ere ez diogu opa. Liburugintzan sartzen denak besteak bezalaxe negozioa egiteko eskubidea du. Komerzializatzen ez den bitartean dena bertan behera geratuko da. Itxurantzean bizitzeko modua behar du euskal lanetan ari denak. Bestela ez dugu Euskal Herriarik, euskal kulturarik eta euskararik egingo eta Jasoko.
Hona, bada, Ediciones Vascas argitaldariaren asmoak, lanak eta borondatea Donostian ditugu beronen zuzendariak zernahitarako. Serrano Angita 4garrenean.
Ongi etorriak izan zaiteztela euskal kulturaren alorrera.
IRASTORTZA
1

GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeEdiciones V
GaiezKulturaItzulpenginBesteak
PertsonaiazLEZEA1
PertsonaiazGALLARDO1
EgileezIRASTORTZA3Kultura

Azkenak
2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Jaurlaritzak 606.000 esleipen publiko ikuskatu ditu, eta ez du Servinabarri lotutako bat bera ere aurkitu

Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]


2025-07-23 | Edu Zelaieta Anta
Ekarri seiko hori

Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.

– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]


Mutualitateen itzalean: langileen osasuna mehatxupean

Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


2025-07-23 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Eguneraketa berriak daude