SIADEKO: Euskalerriaren Alde Lanean


1969ko abuztuaren 17an
Siadekokoei elkarrizketa

Elkar-Bizitzaren Aurrerapena
SIADEKO: Euskalerriaren Alde Lanean
Bizileku degun gizarte onek elkar-bizitza orren aurrerapena ekarri digu, bai jakintza bidean eta bai salaketa bidean ere. "Industri-Gizartea" izenez ezagutzen degun gure gizarte onen ekiñak piztu du, ta bultza orrek bein ere amestu etziran bidetan aurrera garamazki.
Gure erriaren artu-emanetan jarri geran orduko, egundoko irrika esnatu digu gizarte-jakintza deritzan jakite ori beren lanbide ta ikasgai bezela artu duten ekintzak. Ta alor orretan lanean ari diranen artean, or degu SIADECO izenekoa. Erderazko elkarte onen letrak (Sociedad de Investigoción Aplicada para el Desarrollo comunitario esan nai du), ta bere erderazko izen orren mamia oso euskalduna gerta zaigu. Bereala jarri gera izketan talde ortako lagun batekin:
–Noiz sortu zan SIADECO?
–Donostia'n "Guzion Aurrerapenari" buruz eman ziran saioak ezkero. Saio oiek, Marco Marchioni italiarrak eman zituan I967'garren urtean.
–Zeintzuk osatzen dezue talde ori?
-Gizarte-Laguntzaille dan emakume batek iru Gizarte-zalek, Industri-Injeniadore batek, eta Diruketa-Zale batek. Ta auen lagun, bi arkitekto.
–Iru gizarte-zalek sail berean lan egiten al dute?
–Ez. Bakoitzak bere lan-leku berezia du. Errietako Bizilagunena du bere kezka, batek. Besteak, lurlangintza darabilten nekazarien ardura artu du; ta irugarrenak, arrantzaleen azterketa du bere lanbide.
–Ta eraikille edo arkitektoak, zer ?
–Oiek erri-antolaketan diardue beren aldetik.
–Talde au sortzeko zerk zirikatu zinduzten ?
–Joan-joanean bizi bait-gera. Gerokoa gaurkoaren oso bestelakoa izango da. Ta aldaketa ortarako prestatzen asi bearra degu gai guzietan. Baita eliz-artzaintzan ere. Talde orren lagun baitira apaiz batzuek ere. Gure azterketa-lana, geroko aldaketa ori ezagutzen saiatzea da. Ta au sail guzietan egin bearra degu. Lenengo aldi onetan, gauzak ala etorri diralako, uri-antolaketa galan saiatu gera.
–Nolatan esango al zeniguke?
–Gaurko uri edo erri batek eskatzen dizkigun konponketak aztertu bear ditugu aurrenengo. Erriak zabaltzen, azten, aunditzen ari zaizkigu beren biziguneko une jakin batean. Eta une ontan beren antola-bideak mugatu ta zeaztu bearrean arkitzen dira. Gerora bidean ari dan aldaketa orren zuzenbidea, ezin diteke bat-batean mamitu. Sakon ikusi bear da une ta inguruko guzia.
-Nunbaiten egin al dezue lan ori?
-Ernani ta Zarautz'en, azterpen ori egiteko eskatu ziguten, erri oietako Udal edo Aiuntamentuak. Oraintsu bukatu degu ere, Usurbil'go azterpena. Ta astekotan gera Ordiziari buruzko beste ikerpen bat ere.
-Nola jokatzen dezue zeron egiñean?
-Orain arte, ikusi degunez, lendik bilduak zeuden zeaztasun eta xeetasunak artu ta oiñarri oien bidez lan egin da. Baiña, gure ustez, len egindakotik eten da lan-gai berriak aztertu bearko dira. Geroa degu gure lan-gai; ez lengo edestia ta kondaira.
-Ta nola mamitzen dezue paperean kontu guzi ori?
-Era askotako galdekizun bidez. Izenak, etxeak eta abar izendatu ta gero, beste errioiñarri diran ereztasunak kontuan artzen ditugu. Ta au tajuz burutzeko, gizonak aztertu bear ditugu nai ta nai ez. Auek artu ta akulatzen bait-dute aurrerapen ori.
-Argibideren bat eskeiñiko al zeniguke?
-Erri atzeratu batzuek, adibidez, erri aurreratuk ikusi ondoren, auen bide berak lorratu nai izan dituzte. Baiña bereala ikusi dute, erri oietako giza-emakumeak neurri berdiñekoak etzirala. Ta orregatik, artu zuten eredua etzala beren errietako egokoa. Onelakorik gerta eztakigun, arretaz miatzen degu, nolako bizilagunen gorakada dakarren erri bakoitzak; nolako jakintza-mailla duten eta nolako bizibideak dituan alde bakoitzak.
Lenbiziko azterpen onen ondoren, zer eginbide sortzen zaizue?
Erri bakoitzaren Diruketa-lorra miatzea. Lenbizi "nekazari-arteko galdekizuna" egin oi degu; bigarren, "industri-galdekizuna" ta irugarren "serbitzuen galdekizuna". Geroago, "famili-eredu galdekizuna", "jan-edan-erabilli-galdekizuna"'ta abar... egin bearko diralakoan gaude.
-Ze zabalerako lurraldeak aukeratzen dituzue zeron lanerako?
-Oraingoz, Gipuzkoa barruan bakarrik ari gera lanean. Gerora, Euskalerri osoa artu nai genduke, azterpen ontarako.
Ta gaurko Gipuzkoa'ren egoera nolatan ikusten dezue?
Lenbizi, errien-antolaketa saillean, aurreratu-samarra dagoela ikusten degu. Egin-gai edo "Plan" bat asteko, erri asko bidean asita daude. Ta zenbait errik beren egingaia burutua dute. Bizilagunen elkarganatzea oso egoko egiña dala ikusten degu. Ezpaiditugu erri aundiegitan bilduak; baizik-eta erri erdi-aundi ta txikietan banatuak. Ta au oso mesede aundikoa zaie elkar-bizibiderako.
-Ta Erriko Etxeak nola erantzuten dizuete?
-Geroago ta obeto konturatzen ari dira, "egin gai" edo "plan general" bat zer dan.
-Ta gaur arte artu dezuen lan orretzaz gaiñera, zer geiago egin nai zendukete?
-"Eliz-Artzaintza" sailla aitatu dizuet lenago. Euskeraren gizarte-mailla ere ikusi bearra genduke. Gipuzkoa'n ugaltzen ari diran Alkartasunekin ere, egon nai genduke. Auetako batzuek, izan ere, buruauste aundiak artu dituzte beren gain; eta onek, giza-bizitzan aso kabitzen du.
-Beste adibiderik?
-Lantegi aundietako arazoetan, geroko egunetan zer lan-leku eskeiñiko diran asmatu bearra dago, Pioi-langintzako eskein aundia baletor, lan berezia egiten duten espezialistak, erbestetara jo bearko luteke lan billa. Emengo langilleak gogoko ez dituzten lan-lekuak ugaltzen ba-dira, kanpoko langilleak ekarri bearko dira... Guzia kontuan artu bearra dago ta kontu orrek esdatzen diguna mugatu... Sortu ditezken aldaketa-artean, ikergarria litzateke, lan-gaia aldatzea. Diruketa-sailla ere, oso begiratu bearra da. Beste lanbide batzuek asmatzeak nolako bizi- mailla ekarrilo ote luteke?... Itz batean, azterpen eta ikusketa guzia, erri bakoitzeko giza-emakumeei ondo begiratuta, antolatu bear da.
–Ta diruz nola zabiltzate? Zuen bezeroak ba al dakite zuen lana zenbat kostatzen dan? Lana... ta langilleak eta... saiatzeak eta... antolaketak ?
-Or degu gure akatsa. Azterpen eta ikasketa auek, oso garestiak dira. Esate baterako, Usurbil'go azterpenak, 400.000'00 pezeta kostatu dira.
J. A.
14

GaiezGizarteaBesteak

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude