Greba orokorra

DOM CAMPISTRON
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan “baserritarren” kontra botatzen zituzten perlak irakurrita. Identitateak kontra eginez eraikitzea, tamalez, ohikoa da. Oso hasiera gatazkatsuak izan ziren.

Horregatik, nahiko harrituta irakurri nuen Kirikiñoren artikulua, Oporketa orokorra (oporketa greba esateko erabiltzen zen hitza zen, garai hartan greba hitza oraindik ez omen zegoen asmatuta). 1916ko abenduan idatzi zuen, Lehenengo Mundu Gerra bitartean, eta greba orokorraren deialdiaren aurrean, nahiz eta zalantzati egon, ez zuen egin, ohi zuen legez, kritika amorratu bat.

“Bai dakizue bihar oporketa orokorra izango dala. Inork ez du biharrik, dendak itxita, izparringiak irten barik, eta tranbiak ere geldi. Zergatik hori? Bazkagaiak edo jan-edaneko gaiak garesti jarri direlako? (...) Diote biharko oporroketa hau dala 'amenazo' bat Gobernuarentzat. (...) Eta gobernuak ¿Al ete-dau, ber eskuan ete-dauko, gauzen merkatze hori? Hauxe ez dakigu. Gure susmoa da gudea dala garestitze guztien iturria, eta harek diraun bitartean, ez Gobernuak ez inork ezin izango duala azkatu morapil hau. Nori otu yako biharko oporketa hau egitea? Españako sozialisten buru diran gizonak dira oporketa honen asmatzaileak eta antolatzaileak. (...) Dana dala, bazkagiak merkatzera heltzen badira gauza on bat egingo zuten. Ikusiko dugu ba, itxarotea baino ez daukagu”.

Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren

Katalunian ezberdinak izan ziren hasierak. Espainiatik langile asko etorri baino lehenago, langile borroka hasita baitzegoen. Borroka hau ez zen sentitu kanpotik ekarritako zerbait balitz bezala. Eta, beste aldetik, esango nuke “baserritarren” kontrako konplexurik gabeko mespretxuak ez zirela hainbesterako izan.

Joan Margaritek, poeta katalanak, greba orokorraren inguruko esaldi ikoniko bat dauka: “Greba orokorreko eguneko egunsentia, hori da Askatasuna”. Esaldia idatzi zuen Franco diktadorea hil ondoren, baina duela gutxi irakurri dudan Errepublika garaiko ipuin polit baten izenburua ematen du. Ipuina irratiz entzun zen 1936an, gerra garaian. Hara hor Pepet-en istorioaren zati bat, greba orokorraren goiz batean:

“Pepet, dendara joan beharrik gabe, libre sentitu zen. Pisuan bakarrik geratu zen, burua pozez jira-biraka. (...) Ilea urez ongi lisatuta eta poltsikotik zintzilikatutako musuzapi morea bihotzean ondo eskuilatuta jantzi ondoren, dotore zegoela iruditu zitzaion. Kalez kale ibiliz, ur-putzuen artean saltoka, zeuzkan zapata bakarrak ez bustitzeko, gizon sentitzen zen. Ezin zen inora joan, dendak itxita baitzeuden, baina berdin zen, orain hiri osoa berea zen, osoa (...) Berak ez zuen inoiz ikusi paseoak hain zabalak zirenik, balkoietan loreontzi loredunak zeudenik... Bartzelona ez zen inoiz hain zabala izan, hain alaia, pentsatzen zuen mutikoak. Ez zen ezta arima bat ere ikusten. Bide erdian, Pepet munduaren jabe zen”.

Agian, Bilbon, 1916ko greba orokor hartan Josetxo bat ere egongo zen, Pepet bezala, gurdizain lanbidez. Akaso aurreko egunean irakurriko zuen Euzkadin Kirikinoren zutabea. Eta eguna iritsi zenean, egunsentiarekin batera aterako zen kalera, eta greba egunean, Bilbo erdian, bat-batean, konturatuko zen, beharbada, hiria berea ere bazela.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Mutualitateen itzalean: langileen osasuna mehatxupean

Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]


Martxa eta burujabetzak

Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]


2025-07-23 | Edu Zelaieta Anta
Ekarri seiko hori

Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.

– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


Eguneraketa berriak daude