'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J. Cabrero eta G. Mungia.
Noiz: urtarrilaren 18an.
Non: Bilboko Euskalduna Jauregian.
---------------------------------------------

Noizean behin eskertzen da Wagner on bat, bere dentsitatearekin eta bere harmoniarekin biloak punta-puntan jartzen dituena, baita bere dramarekin ere. Unibertso wagneriar horrek, bel canto italiarra bezalako atsegin sinple eta arina eskaintzen ez duen arren, eserlekuari itsatsita uzten gaitu giro lodi eta goibel batean murgildurik, pentsaraztea eragingo gaituena.
OLBEk horretaz guztiaz gozatzeko aukera eman zigun, agian ez nahiko genukeen mailan, baina publikoak gozatu egin zuen, hori ziur.

Tristan und Isolde opera luzea da, Wagnerren beste guztiak bezala. Ia ez du ekintzarik, eta protagonisten monologo luze-luzeak ditu, beren grina tragikoetan biltzen gaituztenak. Egia esan, opera honek egiten duen sorginkeria, eta sorginkeria handia da, musika bera da, Wagnerrek obra osoan barreiatzen duen zelula, elementu subliminal gisa jarduten duena, eta frisson hori eragiten diguna hautematen dugunean. Magikoa da.

Baina hau opera bat da. Erabateko ikuskizuna. Eta OLBEk eskaini zigunak ez zituen elementu guztiak. Opera honetan ekintza oso inplizitua da, baina ezkutuko ekintza hori, zuzenean azaleratzen ez dena, modu argiagoan adierazi behar zaio publikoari. Hau da, eszena-zuzendaritza egokia egon behar da, kontzertu-bertsio batean gaudela pentsa ez dezagun. Eta une batzuetan hala zirudien.

Abeslariak hieratikoak izan dira, adierazpen eta mugimendu gutxikoak. Eszenografiak ere ez zuen laguntzen: tarima bat eta proiekzio asko. Gainjarritako irudi asko, giro kuasigotikoa, adimen artifizialaren bidez sortutako irudiak... Baina nik eskertzen dut ondo muntatutako eszenatoki bat, Wagnerrek gure aurrean jartzen dituen emozio horiek guztiak eragiten dituen ekintzarekin fantaseatzen lagunduko didana.

Azter dezagun alderdi musikala. Isolderen rolean Oksana Dyka sopranoaz gozatzeko aukerarik izan ez genuen arren –gaixorik zegoen–, Rachel Nicholls britainiarrak aise, indartsu eta pertsonaia horrek izan behar duen aura bereziarekin interpretatu zuen heroia. Gainera, ahots garbi eta segurua erakutsi zuen. Interprete wagneriar bikaina dela frogatu zuen. Gwyn Hughes Jonesek, berriz, Tristan motela egin zuen, baina interpretazio eraginkorra ere izan zuen, eta erraz gainditu zituen paperaren zailtasunak.

Gainerako bakarlariek ere mugimendu falta izan zuten, baina hori ezin zaie leporatu, zuzendaritza eszenikoaren arazoa baita. Bokalki asmatu zuten, ordea. Hauexek izan ziren interpretazio bereziki azpimarratzekoak: Marko Mimikarena, Marke erregearen rolean, sakontasunez betea; Daniela Barcellona mezzoarena, bikain aritu baitzen ahotsez eta, gainera, aktoretza aldetik sinesgarriena izan zen; eta Carlos Daza tenorearena, Meloten rolean, ondo tinbratua.

Zalantzarik gabe, Bilbao Orkestra Sinfonikoaren interpretazioa nabarmendu behar da, Erik Nielsenen gidaritzapean; izan ere, lehenengo Tristan akorde famatutik izugarri gozatu genuen partituraren irakurketa fantastikoarekin, ñabarduraz betea. Oboe-bakarlaria, zoragarria.