Amnistia

Egun hauetan arraro samar egiten ari zait etengabe amnistia hitza entzutea.

Beste gai batzuekin gertatu den bezala, duela hamar bat urte gure herrian amnistiaren aldarrikapena desagertu egin zen; nolabait, jende gehienaren imajinarioan amnistiaren aukera galdutzat jo zen eta, ondorioz, ez da berriro aipatu orain arte.

Nire adinekook 1977ko amnistia ezagutu genuen. Frankismoren bukaerarekin ireki zen prozesu politikoak ezinbestekoa jotzen zuen antifaxistak kartzelatik ateratzea. Euskal Herrian, gehiengo sozialak kaleetan argi exijitzen zuen euskal preso politiko guztiak askatzea, eta orduko mobilizazioetan behin eta berriro lelo bera errepikatzen zen: “Presoak kalera, amnistia osoa”. Eta lortu zen 18.000 preso politiko Espainiako kartzeletatik ateratzea, haien artean euskal preso politikoak, gehienak ETAko kideak.

Baina orduko amnistiaren legea ez zuten onartu Espainiako gorte frankistetan aldaketa politikoa erakartzeko. Bere helburuak ziren, alde batetik, jendartearen mobilizazioa desaktibatzea eta, beste alde batetik, frankismoren basakeriak ezkutatzea. Xabier Arzalluzek berak honela azaldu zuen: “Amnistiaren legea ez da justiziarako edo berdintasunerako ekintza, ekimen politikoa baizik; guztion ahanztura da guztia ahazteko”. Garai hartan, gehienok ez ginen kontziente izan horrelako legeak estatuko egituren inpunitatea inposatzen zuela, eta, inolako arazorik gabe, Frankismoren errepresio makinaria osoa bere horretan mantendu zen, krudeltasun osoz.

Urteetan espero genuen bake prozesua ez zen ireki, eta hizkera politikotik amnistiaren eskaera desagertu egin zen

Horregatik, denbora luzea igaro gabe euskal presoak berriz Espainiako kartzelak betetzen hasi ziren, eta, berriro ere, Euskal Herriko kaleetan amnistiaren aldeko oihuak entzun ziren.

Historiaren gorabeherak lagun, aldarrikapenak 2010. urtera arte jarraitu zuen, ETAren borroka armatuaren amaiera iritsi arte. Baina urteetan espero genuen bake prozesua ez zen ireki, eta hizkera politikotik amnistiaren eskaera desagertu egin zen. Eragile guztiek pragmatismoz jokatzea erabaki zuten, eta jarrera hori mantendu da gaur arte.

Oraingoan, ordea, amnistiaren inguruko eztabaida oso ezberdina izaten ari da. Baina, 1977koarekin bezala, berriro ere sumatzen da amnistia honek beste helburu batzuk badituela, “Kataluniako Prozesuan” errepresaliatuak izan zirenen egoera konpontzeaz gain. Izan ere, zerbait gehiago lortzeko ere balioko du: Espainiako “gobernu aurrerakoia“ boterean mantentzeko eta, aldi berean, estatuak Katalunian erabili duen indarkeria poliziala eta judiziala estaltzeko eta zigorrik gabe geratzeko, orain dela 46 urte gertatu zen modu berean.

ETAk borroka armatua utzi zuenetik hamahiru urte pasa dira eta pragmatismo politikoa bere horretan mantendu da, estatuak salbuespenezko legediari eutsi dion bezalaxe. Dagoeneko euskal preso gehienak Euskal Herriko espetxeetan daude, eta haien bizi baldintzak dezente hobetu dira; baina ezin dugu ahaztu urte luzeetako espetxe-zigorrak ordaintzen ari direla, kondenaren azken egun arte, eta argi geratu dela haientzat ahanzturarik ez dagoela.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-05-14 | Jesús Rodríguez
Kolapsoaren entsegu bat

Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]


Talenturik behar ez duten lanak

Talentu faltaren mamua da azkenaldian ekonomiaren ikuspegi kapitalista hegemonikotik ezarri nahi diguten eta denek ontzat eman behar dugun ideia nagusietako bat. Arazo artifiziala da, eta ikuspegi oso elitistatik, gure egunerokoan ez dagoen denon arazo bihurtu nahi... [+]


2025-05-14 | Edu Zelaieta Anta
Gaingiroki

Urteak ziren elkar ikusten ez zutela. Kalean elkarrekin topo egiten ez zutela. Egoera kanpotik ikusita, bi ezagun besterik ez ziruditen. Atzean daude, oso atzean, gaztaro hasierako urte bizi haiek, non kuadrilla bereko lagunak ziren. Non eguna eta batez ere gaua konplizitatez... [+]


2025-05-14 | Iñaki Barcena
Klima energetikoaren beroketa

Energia politikek haserreak eta desadostasun sakonak sortu dituzte ekologisten artean. Ez da gauza berririk. Hemen eta atzerrian. Hemen eta orain, nabarmen. Duela bi urte, 2023ko udaberrian, gure ikerketa taldeak (ekopol.eus) hiru mahai-inguru antolatu zituen Donostian,... [+]


Objektu anti-kulturalak

Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira,... [+]


Iluntasuna argitu beharraz

Zurea ez da ekologia, zurea ideologia da!”. Espainiako oposizio buruaren hitzak dituzue, oraingoan itzalaldia aitzakia hartuta. Zer den ideologia hitza desitxuratzea; trantsizio energetikoa edota energia politika, hitzak dioen moduan, politika hutsa delako. Kapitalismoaren... [+]


Teknologia
Adimenaren biologiaz

Herriko liburutegian, teknologiaren inguruko espazio ireki batean hartzen dut parte. Aurrekoan, haurrentzako robotika proiektu bat sortzeko Arduino plaka erabiltzen ikasi nahi zuten bi emakume gerturatu ziren, bata programatzailea, bestea ni bezalako kuxkuxeroa. Hirurak jarri... [+]


2025-05-14 | June Fernández
Meloi saltzailea
Vox populi

Ertzain talde bat bi gazte jipoitzen ileapaindegi batean. Lokal barrura sartu dituzte, San Frantzisko kaleko segurtasun kamerek polizia gehiegikeriak filmatu ez ditzaten, baina seguruenik ez zuten espero negozio horrek ere segurtasun kamera zuenik. Bilboko Kontseilu... [+]


Gorrotoa, arrazakeria eta xenofobia postontzietan banatuz

Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]


Zure onurarako da

Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.


Soluzioa ez da teknikoa, soziala da; Arnaldo Otegiri erantzuna

Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]


GFAren Lurralde Oreka Berdeko Departamenduaren konpromiso eza

Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]


Gerra inperialistari gerra

Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]


2025-05-07 | Inma Errea Cleix
Bizitza birziklatzen

Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]


Eguneraketa berriak daude