“Lagunei, punkiei eta jende nomadagoari esker ikusi dut beste modu batera josi daitekeela”

  • Emakume eta genero disidenteen artean sareak ehuntzeko asmoz, lagun batekin Hari-harika kolektiboa sortu zuen Paula Santosek. Duela urtebete hasi ziren eta Zeberion (Bizkaia) elkartzen dira josteko. Hala dio Santosek: “Josteko makinarekin edozer sortu daitekeela transmititu nahi dugu”.

"Ez dugu gure aurpegia erakutsi nahi, ez dugulako guk geuk politikoaz jabetu nahii". Argazkia: Pello Maudo Herrero.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Sormena lantzeko hariak

“Josteak ez dit inoiz atentzioa eman, baina behin lagun batek galdetu zidan ea berarekin joan nahi nuen Bilboko Truca Rec tailerrera. Ordutik, gustua hartu nion eta tailerrak ematen eta antzerkirako jantziak egiten hasi nintzen. Baina, gero, tailerra itxi zuten. Uste dut gustua hartu niola joskintzari sarean delako, nire lagun minarekin nagoelako, imajinazioa lantzen dugulako, eta kontzientzia politiko bat dugunez, ez dugulako beste denda batzuetan erosi nahi. Hasieran prakak egin nituen, eta ongi atera zirenez, gitarra zorro bat egiten saiatu nintzen. Hiru hilabetez aritu nintzen, baina lortu nuen”.

Zein helbururekin sortu zenuten Hari-harika kolektiboa?
Joskintzaren inguruan zegoen iruditeria aldatzeko eta emakumeen eta genero disidenteen arteko sarea egiteko. Ikusi genuen, adibidez, emakume migratu askok josten dakitela, baina ez dutela lan egiteko edo josteko aukerarik. Horregatik, gure ideia zen denon artean ikasteko eta laguntzeko espazio bat sortzea.

Nolakoa da orain arteko iruditeria?
Hasieran ez zitzaidan erakargarria egiten, uste nuelako oso aspergarria izanen zela barrena hartzea eta adabatzea. Baina lagunei, punkiei eta jende nomadagoari esker ikusi dut beste modu batera josi daitekeela, eta ez dela bakarrik andreen gauza. Horregatik, transmititu nahi dugu nahi duguna egin dezakegula josteko makina batekin.

Hortaz, bereziki sormena garatzen duzue?
Bai. Hala ere, garrantzitsua da barrena hartzea, adabatzea eta horrelako gauzak egitea, jendearentzat lagungarria delako.

Nola funtzionatzen du sareak?
Lehenengo helburua zen Zeberion izatea tailerra, Bilbotik apur bat ateratzeko. Arkulandan dugun lonja ireki, eta han elkartzen gara josteko. Adibidez, joskintzako diplomatura egin duen pertsona bat dagoenez, berarekin kremailerak jartzen ikasi dugu. Asmoa da udalari lokal bat eskatzea tailerrak eman ahal izateko.

Nondik ateratzen duzue material birziklatua?
Jendeak denetarik ekartzen digu. Ongi dagoena Ongi Etorri Errefuxiatuak plataformakoei edo Karmela espazioko truke gelakoei ematen diegu. Gainerakoa, eraldatzeko erabiltzen dugu. Adibidez, puzgarri enpresa bateko oihalekin gerriko poltsa koloretsuak egin ditugu. Horrelako materiala erabiltzen nuen lehenengo aldia zen.

Argazkia: Pello Maudo Herrero.


Zuek animalia jatorriko materialik ez duzue erabiltzen. Uste duzu larruaren erabilera oso zabalduta dagoela artisautzan?
Bai. Larrua lantzea oso zaila da eta gainera espezista da. Ez erabiltzeak erraztasunak dauzka politikoki eta pertsonalki. Tradizio zaharrei oso lotuta egon da larruaren erabilera. Askotan esaten dute asko irauten duela, eta egia da, baina puzgarrien oihala larrua baino indartsuagoa da eta birziklatua da. Gainera, ez dio inori kalterik egiten. Hala ere, gaitza da josteko.

Joskintza punka, autogestionatua eta transfeminista egiten duzue; josteaz gain, proiektu politiko bat dago atzean?
Gure asmoa da proiektua emakumeen etxeetara eta ahalduntze eskoletara zabaltzea. Transfeminismoa hartzen dugu oinarri, uste dugulako elkarri lagunduta eta elkarrenak trukatuta gauza gehiago sortzen direla.

Uste duzu kolektiboa lagungarria izan daitekeela herriarentzat?
Bai, kultura eskaintzen ari garelako. Zeberion gauza asko dauden arren; adibidez, dantza eta hizkuntza klaseak, ez dago artisautzari lotutako gauza handirik. Herriarentzako zerbitzu bat sortu nahi dugu, eta besteak beste, astero konponketa tailerrak egin.

Finantzatzeko gerriko poltsak eta pistola-zorroak saltzen dituzue. Handitzen ari da pistola-zorroen erabilera?
Saltzearen helburua da kolektiborako fondo bat sortzea, zenbait gauza erosi ahal izateko. Material birziklatua erabili arren, beti erosi behar dira gauzak. Normalean pistolerak erabiltzen ditudanez, eta dirurik gabe nengoenez, okurritu zitzaidan bat egitea niretzat. Horretarako, kidearen pistolerarekin patroi bat egin nuen. Ordutik, lagunak eskatzen hasi ziren. Gainera, Euskal Herrian ez dago aukera asko. Oso azoka konkretuetan ikusten dira Hala ere, publikoa oso konkretua da.

Pistola-zorroen ohiko estetikatik ere urrundu zarete. Nahita egin duzue?
Apur bat ausartak izan behar gara. Oso gustuko ditugunez koloreak, eta daukagunaren arabera sortzen dugunez, koloreak sartzen saiatzen gara. Hala ere, Basati bilduma lehenengoa zenez, animal print estilokoa [animalien azalaren eta ilajearen patroia dute] egin genuen, denek estetika hori jarraitzen dutelako. Ikusi genuen saltzen zirela eta koloretsuagoak egiten hasi ginen.

Hortik sortu zen ACAB bilduma?
Bai. Koloredun oihalkiak genituenez, ACAB All Colours Are Beautiful bilduma sortu genuen. Duela hiru urte COVID-19aren ondorioz jarritako isun batzuk ordaintzeko eta erresistentzia kutxa bat egiteko erabili genuen dirua.

Instagram bidez zabaltzen duzue egiten duzuena; erakusleiho bat da?
Bai, horregatik egin genuen; ez daukat beste sare sozialik. Ahoz ahokoa nahiago dugu, baina ez da hain urrun iristen. Hala ere, orain arte oso ongi moldatu gara ahoz aho zabaltzen; herrian erraz piztu da interesa.

Zergatik ez duzue aurpegia erakutsi nahi sare sozial eta hedabideetan?
Bion artean sortzen dugun arren, helburua da jende gehiago etortzea eta kolektibo baten parte izatea. Ez dugu gure aurpegia erakutsi nahi, ez dugulako guk geuk politikoaz jabetu nahi. Horrez gain, erakutsi nahi dugu edonork eraman dezakeela pistolera; ez duela zertan punkia, anarko serioa edo pertsona modernoa izan.


Azkenak
EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude