Ukrainako gerran elkar konektatuta dauden hiru gatazka autonomo daude, hiru panpina dituen matrioxka bat bezala da. Lehena, txikiena, ukrainarren artekoa da. Batzuek ukrainar izatea ekialdeko ahizpatasuneko kide izateko modu bat bezala ikusten dute; besteek, aldiz, ukrainartasuna Erdialdeko Europako nazionalitate bat bezala identifikatzen dute Errusia asiarrari kontrajarriz. Batzuek Moskun bilatu zuten babesa, besteek Washingtonen. Azken horien aliatuak indartsuagoak direnez, besteak beste, estatu kolpe bat eman ahal izan zuten eta gerra bat hasi Donbassen.
Bigarren panpina Ukraina eta Errusiaren arteko gatazka da, lehenengoa barnebildu eta desitxuratu duena. Errusia beldur da NATOren zabalkundeaz eta uste du Ukrainak Washingtoni eman dizkiola bere etxeko giltzak. Honek nazionalismo errusiarra armatu du, bere bertsio muturrekoenean pentsatzen duena ukrainar nazioa ez dela existitzen (sic). Aldaera moderatuak aldiz, ukrainar nazioa aintzatetsi bai, baina errusiar anaia-ahizpa nagusiaren eraginpean egon behar duela defendatzen du; tartean badira Ukrainako Estatua egun dena baino txikiagoa izan beharko lukeela uste dutenak. Azkenean, Ukrainan sinaturiko bake akordio desberdinak bete ez direnez, frustrazio horretatik etorri dira Krimeako anexioa, Moskuren babesa errepublika sezesionistei eta Ukrainako errusiar inbasioa.
"AEBek odol berria behar dute Txinari aurre egiteko, horregatik ari zaio Bruselas Washingtoni inoizko aberastasun transfusiorik handienetako bat egiten"
Hirugarren panpina, handiena eta gainerako biak irentsi dituena protagonismo guztia kontzentratuz, nazioarteko hegemonia borroka da. Iparralde globalak Hegoalde globalaren kontrako borroka biziki azkartu zuen 2008ko krisiaren ostean. Borroka horretan AEBek motzean lotu behar dute EB, horregatik, Washingtonek Ukrainako gatazka gogoz elikatu du hasieratik. Lloyd Austinek, AEBko defentsa idazkariak, esan du gerra luze bat nahi dutela Errusia higatzeko ukrainarren lepotik; gatazkaren sua piztuta izateak NATO kohesionatu eta EB Washingtonen interesetara ainguratuta mantentzen du.
2019an, Pentagonoarentzat lan egiten duen RAND fundazioak argitaraturiko txostenak zioen Errusiari paranoia sorrarazi behar zitzaiola ariketa militarrak eginez bere inguruan, Bielorrusia xakean jarriz, tentsioa areagotuz Erdialdeko Asian eta Errusia desprestigiatuz eta jazarriz. Mosku probokatu nahi zuten Ukrainako agertokian erantzun bortitz bat eman zezan, aitzakia izan zedin bere kontra delegaturiko gerra bat burutzeko, eta inoiz ikusi den eraso eta gerra ekonomiko bortitz eta handiena gauzatzeko. Mendebaldeak hartu dituen neurriak txostenak proposatzen zituenak dira, baina Iparralde globala bakarrik geratu da Hegoaldeak eta Ekialdeak ez dituztelako babestu neurri horiek. Bestalde, Errusia bere aliatuekin erantzunak artikulatzen hasi da eta uste baino hobeto eutsi dio bere ekonomiak.
AEBek odol berria behar dute Txinari aurre egiteko, horregatik ari zaio Bruselas Washingtoni inoizko aberastasun transfusiorik handienetako bat egiten. NATOko herrialdeen gastu militar igoera iparramerikar armagintza industriara joango da. Errusiar gasaren ordez, AEBek Europari berea askoz garestiago saltzen dio energiaren prezio gorakada indartuz. Ondorioz, inflazioa harrotuta dago, euroa hondoratuta, eta europar industriak lehiakortasuna galduko du nazioarteko merkatuetan, batez ere AEBko enpresen mesedetan eta EBeko txiroen kaltetan. Zoritxarrez hori guztia ez da sorpresa bat: beste behin EB ez da gai bere interesak Washingtonen aurrean defendatzeko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]
Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.
Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]