Nork nori zer berri
Ni ohartuta, bizpahiru alditan gertatu zait, eta orotan ezin sinetsirik gelditu nintzen: nola azaltzen ahal zidan batek berea izanen balitz bezala ez oso aspaldi nik hari adierazitako ideia edo argudio bera?
Hain harrigarria dirudi, hain sinesgaitza, non gertatu zitzaidan guztietan isilik gelditu bainintzen, mutu: nik neuk zalantza eginda ideia edo argudio hura benetan nirea zen edo haluzinazio baten biktima nintzen.
Baina izena duen oro badenez –eta izena ingelesez bada, izatea ziurragoa da–, aurkitu dut fenomenoaren berri: hepeating-a omen, gizon batek emakume bati egiten dionean –kasu gehienetan, antza– eta wheapeatinga, zuriek beltzei egiten dietenean. Niri gizonekin gertatu izan zait.
"Zer mekanismok bultzatzen du pertsona bat beste bati aditutako zerbait (ez edozer, baizik eta zerbait orijinala, berritzailea edota interesgarria) bere egitera kasik ohartu gabe?"
Fenomenoaz irakurri ditudan gauzetan ez da argitzen hepeatingean ari dena jabetzen ari denetz zertan ari den. Jakina, lehiakortasun handiko giro eta bilkuretan guztiz oharturik jardunen dute egileek, jokabide hori (inoren ideia bat aditzea ageriko garrantzirik eman gabe, eta geroago ideia hori norberarena balitz bezala baliatzea) oso errentagarria izan daitekeelako.
Baina ez da beti horrela. Niri gertatu zitzaidanean ez zegoen ezer jokoan –solaskideen egoez gain–, eta horrek harrigarriago bihurtzen du jokamoldea. Horregatik iruditzen zait hori egiten dutenak oharkabean ari direla batzuetan. Eta hala bada, galderak datoz ausarkian: zer mekanismok bultzatzen du pertsona bat beste bati aditutako zerbait (ez edozer, baizik eta zerbait orijinala, berritzailea edota interesgarria) bere egitera kasik ohartu gabe? Eta zergatik da ohikoagoa gizon batek egitea emakume baten ideiekin, edo zuri batek beltz batenekin –oro har sozialki edo hierarkikoki ahaltsuago-edo jotako batek ustez ahulago den batenekin–?
Galdera horiek ez dira erretorikoak, eta hipotesi kezkagarriak ekar ditzakete: hain errotikoak dira guregan genero-, arraza-, gizarte- edota klase-ezberdinkeriak, hain sustraituta ditugu inkontzientean desparekotasunak, non batek bere buruari baimen erabatekoa ematen ahal dion, eta lasai egin, beste pertsona baten ideien jabe egiteko?
Iturria aipatu gabe beste baten ideia errepikatzen duenak inkontzientearen sakonenean al du gorderik bere burua bestearena baino estimu handiagoan duelako sinesmen hori?
Eta noraino ote dago gizateriaren historia halako mikrolapurretez betea, noraino dugu barneraturik, normalizatuta, halakoen zilegitasuna?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Kooperatibismo bat komunitateari begira UEUko topaketek, komunitatea ahaldundu eta lurraldeetako beharrei erantzuteko tresna direla gogorarazi ziguten. Halaxe da, bai, baina ekaina ez da kooperatibetan idealizaziorako garai egokiena, ez behintzat kooperatibetako kudeaketa... [+]
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]
2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.
Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]
Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]
Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
Desinformazioak eta pentsamendu likidoak den-dena hartzen duten garaiak bizi ditugu; garai aproposak beren benetako izatearen disimuluaren arituentzat. Garai aproposak jendea engainatzeko eta Kodizia Jainkosa gurtzen jarraitzeko; jazartzen gaituen Solariaren garaia omen... [+]
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]