Itoguneak

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Euskara eta feminismoa bidelagun jardunaldietan bi errealitate linguistiko kontrajarri dira: batetik, euskaraz bizitzeko eskubidea aldarrikatzen duten euskaldun zuriena eta, bestetik, feminista arrazializatu eleanitzena. Azken hauek azaldu dute euskal hiztun izateak zabaltzen dizkien ateak arrazakeriak ixten dizkiela. Eta bi ur horien artean, ni beti pribilegiatuen bandoan. Euskaldun-motz / erdal elebidun / sasi-euskaldun –Lutxo Egiak eta Irene Arraratsek ekarritako terminoak, nire burua ulertu eta interpelatzeko emankorrak– zuriak gara hizkuntzari dagokionez pribilegiatu bakarrak: euskararen ate guztiak zabal-zabalik ditugu eta, erderaren hegemonian goxo bizi garelarik, ez dugu euskaldun-oso izan nahi dutenek pairatzen duten zapalkuntza ezagutzen.

Deigarria iruditu zait bi diskurtsoen arteko disonantzia. Esaterako, Irene Arraratsek “euskaldun” terminoaren potentzial inklusiboa eta integratzailea aldarrikatu du, euskalduna euskaraz mintzo dena baita, izan bertokoa edo kanpotarra. Tarana Karimek eta Leocadia Bueriberik, ordea, adierazi dute ez direla euskaldunak sentitzen, edota sentitu bai baina euskaldun zuriek estatus hori ukatzen dietela, euskaldun prototipikoaren moldean sartzen ez direlako.

"Euskalgintzak feminismotik har dezake subjektu hegemonikoari egiten dion interpelazioa: “Zu zara ez didana uzten naizena izaten”. Bada, feminista arrazializatuek esan digute guk ez diegula euskaldun izaten uzten"

“Euskara ez da baztertzailea, integratzailea da”, esan du Lorea Agirrek. Ados, baina hiru aktibista antiarrazistek gogoratu dute emakume arrazializatu gehien-gehienek ez dutela euskara ikasteko aukerarik eta horrek bazterkeriaren motxilan harri bat gehiago sartzea dakarrela. Euskalduntze prozesu masibo, unibertsal eta doako bat aldarrikatu du Agirrek, baina horrek gobernua interpelatzen du soilik. Bueriberik, aldiz, argi utzi du euskaltegien matrikularen prezioa ez dela arazo bakarra, baizik eta arrazakeria instituzionalaren eta sozialaren bortizkeria bizi duten pertsonek bestelako lehentasunak dituztela: “Arazo horiek kentzen laguntzen badiguzue, guk euskara poztasun guztiarekin ikasiko dugu”. Arraratsek esan du erdaldunek ez dakitela “zer kultura oparoa dagoen euskeraren inguruan”. Pamira Duval ijitoak eskatu du euskal historiaren barruan ijitoen ekarpena kontuan hartzea, eta bereziki erromintxela.

Beste kontraste deigarri bat: Irene Arraratsek Euskal Herriko Mugimendu Feministaren baitan errotu den xurxurlarien dinamika goraipatu du. Antiarrazistek, ordea, esan dute estrategia hori baliogarria dela hitzaldi bat ulertzeko, baina ez asanblada batean parte hartzeko, itzultzailea behar duenak ezin izango duelako batzarraren erritmoa jarraitu eta horrek rol pasibo batean kokatuko duelako. Are gehiago, Karimek eta Bueriberik esan dute emakume etorkinek ez badute Feministaldiako kartela edo Martxoak 8koa ulertzen, ez dutela bat egingo. “Orduan, hizkuntza hegemonikoa gailentzea da irtenbide bakarra?”, idatzi du norbaitek txatean.

Erantzun posible bakarra saio guztietan aipatu dena izan liteke: gatazkaren beldur ez izatea, aldaketaren motore baita. Agirre eta Eskisabelek esan dute euskalgintzak feminismotik har dezakeela subjektu hegemonikoari egiten dion interpelazioa: “Zu zara ez didana uzten naizena izaten”. Bada, feminista arrazializatuek esan digute guk ez diegula euskaldun izaten uzten.
Arraratsek esan du euskararen arnasguneak existitzen badira, gainerakoak itoguneak direla. Nago hori dela erronka: guztiok pentsatu beharko dugu zer egin gure arnasguneak besteen itogune izan ez daitezen.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Mutualitateen itzalean: langileen osasuna mehatxupean

Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]


Martxa eta burujabetzak

Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]


2025-07-23 | Edu Zelaieta Anta
Ekarri seiko hori

Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.

– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


Eguneraketa berriak daude