Itunpeko ikastetxeetara 623,5 milioi euro bideratu ditu ikasturte honetan Eusko Jaurlaritzak, aurreko ikasturtean baino 17 milioi eta erdi gehiago. Haur Hezkuntza (bigarren zikloa), Lehen Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza, Batxilergo eta Lanbide Heziketako 314 ikastetxe itundu dira guztira, zehazki 7.159 ikasgela, aurreko ikasturtean baino bi ikasgela gehiago. “Eskola publikoan aldiz, ikasgela kopurua gutxitu egin da; azken finean, Jaurlaritzak eskola pribatuen aldeko hautua egiten du”, salatu dute STEILASeko kideek.

Haur eta Lehen Hezkuntzan, 25 eskola-ordu eskaintzen ditu eskola publikoak astean. Itunpekoei, 25 eskola-ordu eskaintzeko irakasletan gastatzen duten dirua baino gehiago ematen die Jaurlaritzak (ikusi hemen beheko taula), eta horregatik sindikatuak dio diru-partida horretan gainfinantzatuta daudela: alegia, Haur Hezkuntzan adibidez, ikasgelako 1,185 irakasle daudela kalkulatzen da –irakasleaz gain espezialistak eta abar daudela aurreikusten baita; ratio hori handituz doa mailan gora egin ahala–, eta ratio horrekin ikasgela bakoitzari 56.726 euro dagozkio, baina Jaurlaritzak 59.239 euro bideratzen ditu, 2.513 euro gehiago. Zer gertatzen da? Sindikatuaren arabera, itunpeko askok egunean 5 eskola-ordu beharrean denbora gehiago ematen dutela, baita 6 ordu ere –hau da, astean 25 beharrean 30 ordu; adibidez Gasteizko Kristau Eskolako guztiek Haur eta Lehen Hezkuntzan 30 ordu ematen dituztela azaldu digu STEILASek– eta hortaz, kontuak ez zaizkiela ateratzen.

“Hori ulertzea funtsezkoa da, jakiteko zer dagoen eskola erlijioso eta ikastoletako patronalen hitzen atzean, diotenean diru publikotik jasotzen duten finantziazioa ez dela nahikoa. 25 eskola-ordu baino gehiago ematen dituztenez, diru gehiago behar dute, eta itunpeko askok hori da gurasoei helarazten dieten mezua, ez dutela diru publiko nahikoa jasotzen eta gurasoek ordaindutako kuotak behar dituztela proiektua aurrera ateratzeko”, kritikatu dute STEILASeko kideek.

Gaineskaintzaren lehia, segregaziorako elementu
Astean 25 ordu emanda irakasleak ordaintzeko diru nahikoa badute, zergatik eskaini gehiago, ekonomikoki estuago ibiliko badira? Hori gure galdera. “Horrekin lehiatzen direlako. Lehia kuantitatiboa da, sare publikoarekiko gaineskaintza dago, eta alboko ikastetxe pribatuak egunean 6 ordu ematen baditu, norbera ere joko horretan sartzen da. Gaineskaintza da segregaziorako elementu nagusietakoa, kuoten sistema legitimatzen duelako, baina badago gizartean sektore bat hala nahi duena, prest dagoena kuota bat ordaintzeko ikastetxe horretan beren seme-alabek ikas dezaten, eta ‘produktu hori nahi duten bezeroak’ dituzten bitartean, gaineskaintzari eutsiko diote”, erantzun dute sindikalistek. “Hori bai, eusten diote gaineskaintzari horretarako diru publikoa ere jasoaz, zeren diru publiko hori gabe ezingo lukete mantendu, sekulako dirutza litzateke. Eta hori ez da zilegi: ordu gehiago eskaini nahi badituzu, eskaini, baina ez baliatu finantziazio publikoa gaineskaintza egiteko, legeak dioelako diru publikoa jasotzen duten itunpeko ikastetxeek derrigorrez doako hezkuntza eskaini behar dietela familiei, ezin dutela kuotarik kobratu”.

Segregaziorako faktore izateaz gain, gaineskaintza politika honen beste ondorio bat ere nabarmendu digute: kontziliazioa. Eskola-ordu gehiago eskainiz, ordu gehiago daude ikasleak ikastetxean –“Kristau Eskoletan, adibidez, Erlijioa emateko baliatu ohi dituzte ordu estra horiek”–, eta kontziliazioa bermatzeko aukera handiagoa ematen zaie familiei, “hain juxtu teorian behintzat baliabide ekonomiko gehiago dituzten familiei, batez ere eskola publikoak jasotzen dituelako egoera sozioekonomiko txarrean diren ikasleak”.

Beheko taula ikusita hobeto ulertu daitekeenez, irakasleen soldatetarako finantzaketan oinarritzen da ikerketa –eta Haur Hezkuntzan bezala gertatzen da Lehen Hezkuntzan eta Bigarren Hezkuntzan, zeinetan 30 eskola-ordu eskaintzen dituen eskola publikoak eta hortik gora itunpeko askok, sindikatuak salatu duenez–. Ikasgela itundu bakoitzak, berez, diru kopuru handiagoa jasotzen du Jaurlaritzatik, funtzionamendu eta mantentze lanetarako, irakasle ez diren langileak ordaintzeko eta abar (ikusi taula). Horrez gain, arlo zehatzak sustatzeko bestelako diru-partida publikoak ere jasotzen dituzte ikastetxeek, dekretu bidez.

Garbi du STEILASek, eta hala mahaigaineratu nahi du ikerketa honekin: Jaurlaritzak sare itunduaren aldeko indarra egiten du, eskola publikoa lehenetsi ordez.