Armentia, S. Prudentzioren Jaioterria


1968ko apirilaren 28an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Nazario Medrano, Armentiako apaizari elkarrizketa
Armentia, S. Prudentzioren Jaioterria
Armentia, Gazteiztik bi kilometrora dago. Erri txiki bat duzu. Ele zarrak dionez -kondairak ez digu segurantza aundirik ematen– Araba-ko zaindari dan Prudentzio deuna ementxe jaio zen, seigarren gizaldi aldera.
Nazario Medrano da Armentiako apaiza. Oraindik iru illabete bakarrik daramazki emengo erretore. Baña arte-zale eta kondaira-zale aundia danez, Armentia-ko arte-kondairak ondo ezagutzen ditu.
Berarekin izketaldi bat izan dut. Lenbizi elizara joan gera. Oraintxe ari dira eliza berrizten. S. Prudentzio egunerako txukun j­arri nai dute.
–Eman izkidazu, arren, eliza onen zeastasan batzuek.
–Ba, ikusten duzunez, eliza au erromanikoa da. Xl-garren gizaldikoa Baña gaur-egun dagoen eran iru alditan eraikia izan da gutxienez. Aldare-gaña, zutikako batzuek, or goiko lau ebanjelari oiek eta abar, ezagun dute erromaniko jatorjatorrak direla. Arku batzuek, berriz, erromaniko ta gotiko bitartekoak dituzu, XIII-garren gizaldikoak edo. Elizaren atze-aldeko gaña berriz, oso geroztikoa da, XVIII-garren gizaldia baño lenagokoa ez beintzat. Ta korua berdin. Bi zati anek, ezer balio ez dutenez, botatzeko asmoa artua dago, elizaren beste zati artetsuekin zer ikusirik ez dutelako.
Nik uste dut, eliza onek duen gauzarik ederrena lau ebanjelari oiek direla. Xl-garren gizaldikoak, elizaren jatorrikoak, dudarik gabe.
Eliz-atarian ere XIII-garren gizaldiko irudi jatorrak ageri dira. Bearbada, garai artan irudi olek etzeuden emen bertan, atarian elizaren baste tokiran batean baizik.
–Ondo da, orain utzi dezagun arte-salla ta eman izkidazu kondaira tanta batzuek ezpada ere.
–Tira ba, laburpen bat laster emango dizut. VIII-garren gizaldian arabiatarrak iparaldearen jabe egin ziranean, Calahorratik eta Najera-tik jendeak alde egin bear izan zuan. Kristauen aldatzearekin batean ango gotzai-alkia itzali zen. Ta an itzaliaz batera Armentia-n sortu zen gotzai-alki edo obispadua. VIII-garren gizaldian gertatu zen ori. Armentia-n Xl-garren gizaldiraño iraun zuen gotzai-alki orrek. Gizaldi artan, Calahorratik arabiarrak aldegin zutenean berriz ere an jarri zen obispadua.
Armentia-k, ala ere, Kolejiata tituluarekin jarraitu zuen, 1496 arte. Urte ontan Gazteiz-era aldatu zen Kolejiata ori. Ori bai, ordea, S. Andres eta S. Prudentzio egunez, kanonigoak Armentira etorri bear ziren beren eginbearrak emen betetzera.
Ta gaur-egun zer dira Armentia ta bere eliza arabarrentzat?
–Nere iritzi apala emango dizut. Armentia-k gaur duena baño toki bereziagoa bear luke Araban. Araba-ko Elizbarrutiak irabazten urtengo luke. Ia ez da ezer egiten emen. S. Prudentzio eguneko jaia bakarrik. Ta jai ori ere folklore utsa besterik ez da. Eztibaliz dan antzeko zerbait izan bear litzake Armentia. Elizbarrutiko erlijio-gogoaren piztu-leku. Alde ontatik askoz ere indar geiago eman litzaioke.
Eliza onek beste atentzio bat merezi du. Alde asketatik obeagotu diteke: arte aldetik, liturji aldetik, eta abar. Ta lenen-lenen egin bear litzaken gauza, elizari S. PrudentzIoren izena eman. Ez dakit jakingo duzun orain S. Andres-en izenean da goela. Orrek ez du sentidurik.
Errian S. Prudentzioren jauretxe bat ere badugu. Jauretxe bikaña benetan. Gaur zearo bertan bera utzita dago. Ego aldetik etoritako jendea bizi da bertan. Araba'ko Probintziak zerbait egin bear luke jauretxe ori dagokion mallara jasotzeko. Orrela ezin diteke utzi, iñola ere. Nik uste dut, museo, kondaira-erlijio museo edo biurtu bear genukela.
–Milla esker, Nazario jauna. Zure asmoak egi biurtu ditezela eta S. Prudentzio jai alaiak izan ditzazutela.
OSA-TAR EUSEBIO K
9

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
PertsonaiazMEDRANO1
EgileezOSA1Gizartea

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude