aurre egingo dieten hedabide independenteak
"Semillas Elosegui honena
ez degu marka makala
merezi du ta aitortzeko gaur
hemen elkartu gerala
eta aurrera hemen gaudenok
opa baitiogu hala
auzo honetan poza ereiten
luzaro jarrai dezala".
2014ko maiatzean Donostiako Parte Zaharreko hazi denda historikoaren mendeurren ospakizunean Unai Gaztelumendik botatako bertsoa izan zen hori. Geroztik bost urte gehiago egin ditu Semillas Eloseguik, baina agur betean sartuta dago. Abenduan behin betiko itxiko ditu ateak Fermin Calbeton kaleko saltokiak, jabearen erretiroa dela-eta.
Hazi gutxiago eta turista gehiago
Donostian bultzatu den hiri ereduaren erakusle izan daiteke, alde batetik. Ez da Parte Zaharrean itxi den betiko lehen denda izan, eta gehiago ere etorriko dira seguraski, gauzek berdin jarraitzen badute behintzat. Kaleak bizilagunek baino gehiago turistek betetzen dituztenean, bertako auzokideentzako denda eta guneek ere geroz eta toki gutxiago dute, nahitaez. Haziera proiektuko Marc Badalek argi du denda ixteko arrazoia jubilazioa izanda ere, atzean hori baino gehiago ere badagoela: “Lehen bazegoen beste hazi denda bat, Semillas Mocoroa, eta hura ere itxi zuten. Kasu honetan jabea jubilatzen da, baina atzean dagoena zerbait estrukturalagoa da”.
Baserriaren eta nekazaritzaren galera gertatzen eta hazien ekoizpena eta salmenta are gehiago monopolizatzen ari diren honetan, zer toki dute Semillas Elosegui bezalako dendek? “Lehen baserritarrak Donostira saltzera joaten ziren eta bertan haziak erosteko aprobetxatzen zuten, abereentzat edo zelaietan ereiteko. Lehen sektorea guztiz aldatu da, eta urteotan negozioa moldatzen joan bada ere, bere zentzu originala galdu du”, dio Badalek.
Cristina Eneako Hazieratik azken bisita eta omenalditxoa
25 pertsona inguru hurbildu dira abenduaren 3an Cristina Enea Fundazioko Haziera proiektutik Semilla Elosegui dendara antolatu duten bisita eta agurrera. Gunea beteta, dendariarekin hizketan aritu dira tarte luze batez. “Hurbildu direnek ere esaten dute hiria nortasuna galtzen ari dela azken urteetan”. Hiri ereduaz gain, hazien monpolizazioaren inguruan ere solastu zaie dendaria. “Kontatu digu nola duela 30-40 urte hazien enpresek merkatu nahiko lokal eta erregionala zutela, Iruñetik edo Arabatik ekartzen zituzten hazi gehienak”. Gaur egun, multinazional handi gutxi batzuen eskuetan gelditzen ari da hazien merkatu osoa. “Dena jaten ari dira kanibalismo korporatibo horrekin”, amaitu du Hazierako kideak.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]