Eraginkortasunaren izenean
Miles City (Montana, AEB), 1919ko abuztuaren 30ean. Maurice Hilleman mikrobiologoa jaio zen, munduan milioika hildako eragin zituen gripe pandemia betean. Askorentzat ezezaguna izan arren, beste askok diote historian bizitza gehien salbatu dituen pertsona dela.
Hillemanek, guztira, 40 bat txerto garatu zituen, besteak beste, elgorriaren, paperen, errubeolaren, astanafarreriaren, A eta B hepatitisen, meningitisaren eta pneumoniaren aurkakoak. Egungo txerto programetan gomendatu ohi diren 14 txertoetatik 8 hark eginak dira.
Paperen edo hazizurrien aurkako txertoa, esaterako, etxean bertan hasi zen garatzen. Jeryl Lynn alabak hazizurriak harrapatu zituen 1963an eta aitak parotiditis birusaren lagin bat hartu zuen haren eztarritik. 1967an lortu zuen txertoa, hau da, lau urteko lanaren ondoren. Eta 40 txerto merkaturatzeak, lan handiaz gain, prozedura burokratiko astunak –Hillemanek bereziki gorroto zituenak– eta baliabide ekonomiko handiak ere eskatu zizkion. Horregatik, Chicagoko unibertsitatean doktoretza bukatu bezain pronto eremu akademikotik hainbat lan eskaintza egin zizkioten arren, denei uko egin zien, eta hasieratik industriara jo zuen.
Aurkikuntzak jendearengana ahalik eta lasterren iristea nahi zuen eta horretarako baliabideak ez zeuden akademian, industria farmazeutikoan baizik. Hainbat enpresetan aritu zen 1957an Merck konpainiarentzat lanean hasi zen arte. Eta han jardungo zuen erretiroa hartu bitartean.
Maurice Hillemanek milioika bizitza salbatzea zuen helburu eta milioika dolarrez gizendu zuen industria farmazeutikoa.
541. urtean izurriak Bizantziar Inperioa astindu zuen. Historian erregistratutako lehen pandemiatzat jotzen da, eta luzaroan historialariek uste izan dute Afrikako ipar-mendebaldean izan zuela jatorria.
Baina berriki The Journal of Interdisciplinary History aldizkarian... [+]
Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]
2023tik 2024ra erregistratutako kasuak aztertu ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Arreta berezia jartzen dute haurtzaroan, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta errazagoa delako hepatitisa kronifikatzea.
GIB / HIESA kasuak mantendu dira, baina klamidia, gonorrea eta sifilis kasuak bikoiztu dira. "Osasun publikoko arazo" direla ohartarazi du Jaurlaritzako Osasun sailburuak, "gorakada nabarmena" izan baitute.
Sindikatuaren arabera Gasteizko garraio publikoko konpainiak bazekien langileak osasun arazoak zituela, eta "presioaren ondorioz" ekainaren 23an istripu larria izan zuen.
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.
Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan.
Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]