Euskalgintza berritzaile edota iraultzaile?
Euskalgintza herritarraren zein instituzionalaren bulkadari esker, ekimen eta dinamika ugari abian dira euskara bultzatu asmoz. Horietan diharduten eragilek, euskararen etorkizun osasuntsua bermatzea dute helburu.
Hala ere, jomuga hori gizarte mota honetan betetzeko aukerarik ote dagoen galdetzen diogu geure buruari. Izan ere, jakina da mundu globalizatu honek albo-kalteak dakarzkiola aniztasunari, eta zurrunbilo suntsitzaile horretan kultura eta hizkuntza asko, naturaren hainbat espezie bezala, desagertzeko arriskuan daude.
Hortaz, zenbait zalantza pizten da. Globalizazioaren korronte nagusi horren kontra ibiliz, posible ote da bere eragin suntsitzailea erabat neutralizatzea eta, horrela, euskara dagoen egoera zaurgarritik betiko atera ez ezik osasuntsu bizi eta luze irautea? Hizkuntza gutxituak globalizazioaren mehatxutik salbu jarri daitezke, mundu hori iraultzeko beharrik gabe?
Izan ere, hizkuntza aldaketa gizarte aldaketa ere izanik, litekeena da meneko egoeran dagoen hizkuntzak normalizatzeko ahaleginak ahulegi suertatzea, aurka duten globalizazioaren indar berdintzaile eta suntsitzailea goitik behera etetera iritsi ezean.
Azken buruan, hauxe da mahai-gainean jartzen dugun hipotesia: “Meneko egoeran dagoen hizkuntza bat suspertu eta biziberritzeko egiten diren ahalegin mota guztiek ez dute arrakasta bermatzen, den-denak ez baitira gai izango globalizazioaren joera suntsitzailea gainditzeko eta iraultzeko”.
Galdera horren oinarrian Gizarte berrikuntza dago; hobeto esanda, kontzeptu horren baitan bereizi ohi diren bi planteamenduak: minimalista eta eraldatzailea. Ikuspegi minimalistak gizarte egoera latz bat arintzeko balio duela esan ohi da, betiere gizarte horren funtsa ukitu gabe. Hurbilpen eraldatzaileak gizartean aldaketa sakonak eragitea bilatzen du, hala nola botere-harremanak aldatzea, bottom-up motako gobernantza bultzatzea, munduan egun nagusitzen diren balio eta printzipioak ordezkatzea, eta abar.
Susmoa dugu euskalgintzak burutzen dituen ekintza gehien-gehienak Gizarte berrikuntza-ren planteamendu minimalistan kokatzen direla. Halako ahaleginek lagundu dezakete euskararen egoera kezkagarria arintzen, dudarik gabe. Baina hori nahikoa ote da euskaren etorkizun osasuntsua bermatzeko, ala beharrezkoa litzateke Gizarte berrikuntza eraldatzaileak aldarrikatzen duen ikuspegi iraultzaileari heltzea?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2024ko irailaren 11n, "Lortzear ote gaude?" izeneko artikulua argitaratu ziguten hainbat hedabidetan. Urtebete igaro da eta garbi esan dezakegu: EHUko gobernu aldaketak (Ferreira zen buru, Bengoetxea da orain) ez digu aurrerabiderik ekarri. Orduko zailtasunek zailtasun... [+]
Aurtengo ekainaren 25ean Eutanasiaren legeak laugarren urtemuga bete zuen. Nire iritziz, lege hori hainbat biztanleren lanari esker lortu da, eta, nolabait, pentsa dezakegu merezitako saria izan dela; izan ere, lege hori lortu bitartean pertsona askok erailketa salaketak,... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Bizipen multzoa da gure historia. Esperientziek osatutako atal eta kapituluak. Errutina eta egunerokoa zipriztintzen dituzten gertaerak. Baina adin batera iritsita, bizi izandako momentu batzuk atzenduta geratzen dira, buruaren zokoren batean ostenduta. Ez ahaztuak,... [+]
Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]
Teknologien azken joerengatik galdezka aritu da mastodon.eus-eko erabiltzaile bat, ezagutzen zuenak ez baitzion zirrararik eragiten. Zer pentsatua eman digu zenbaiti, eta jaso dituen erantzunak oso ezberdinak izan dira.
Nik adierazi diot teknologiek gizakion arteko... [+]
Ez dut ikusi nahi gorputza arimaren kartzela gisa. Baina ezin dut saihestu gorputz atletikoak, gazteak, osasuntsuak, ulertzea luxuzko ibilgailuak balira bezala, jabeen eramaile arinak. Gazte (osasuntsu, atletiko) ez garenon gorputzek ere bere jabeok eramaten gaituzte, baina kasu... [+]
Ikasturtearen hasiera, lankideekin, laneko deskantsuan, kafe baten inguruan, atzean utzitako hilabeteen oroimenak mahairatuz. Deskantsua paraje desberdinetan egin izanagatik ez ditugu alboratu gizarte gisa ibiltzen dugun garaia. Distantzia hartu eta geldiunean gaudenean gai gara... [+]
Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Akordatzen naiz Blanca Llum Vidal poeta maitasunaz hizketan entzun nuen lehendabiziko aldiaz. Bere esperientziaz aritu zen, besteak beste. Esan zuen bere ordura arteko bizitzan maitasuna beti amaitzen zela, baina maitasunak ez lukeela amaitu beharko sentituz bizi dela. Ez dela... [+]