Baionako juduen hilerriak 330 urte
XVII. mendean Inkisizioak juduak Iberiar penintsulatik bota zituenean, horietako zenbait Baionan errefuxiatu ziren.
Baionako harresien barruan bizitzea debekatua zutenez, Santispiritu auzoan kokatu ziren. Eta 1689an hilerria ireki zuten. Egun hilerriak 2 hektarea eta ia 4.000 hilobi ditu; Europako bigarren handiena, Amsterdamekoaren ondoren. Hilobi zaharrenak guztiak tamaina berekoak dira eta inskripzioak gaztelaniaz. XIX. mendean aberatsenak hilobi handiagoak egiten hasi ziren eta bi zatien arteko aldea nabarmen ikusten da. Gainera orduan, Frantziako Iraultzatik aurrera, hasi ziren inskripzioak frantsesez egiten.
Bidaxunen eta Bastidan ere badira juduen hilerriak, baina itxita daude; Baionakoa da inguruan irekita dagoen bakarra, oraindik ere juduak bertan ehorzten diren bakarra.
Txina, 1417 urte inguruan. Zheng He almiranteak, Ming dinastiako enperadoreen soldatapeko esploratzaileak esan zuen posible zela “mundu osoa ibiltzea Txinatik irten gabe”. Ordurako Indiako Ozeanoan, Itsaso Gorrian eta Asiako hego-ekialdean zabaltzen hasia zen kolonia... [+]
Marcus Rediker historialari estatubatuarrak kapitalismoaren aurkako erresistentzien hasiera arakatu du, marinelen eta pirateriaren historiara iritsi arte.
Akelarre saiakera argitaratu zuen 2021ean, eta, iaz, berriz, perla urregorrizko bat: Elurzuriren hiru heriotzak. Grimm anaien ipuin ezaguna berridatzi zuen, eskuizkriburik zaharrena abiapuntu harturik, Grezia zaharreraino joanez, eta Elurzuriren istorioko zenbait elementuri... [+]
Kairo, 1250eko maiatzaren 2a. Shajar Al-Durr Egiptoko sultan izendatu zuten. Ez zen emakumezko lehen sultana izan; urte batzuk lehenago, 1236an, Raziak Delhiko sultan kargua hartu zuen. Baina esklabo izatetik agintari gorena izatea lortu zuen lehena izan zen.
Hala Pedro Ruiz de Eginoren hilketa nola hemen agertzen diren beste lekukotza batzuk dokumentuetan jasotako gertaera historikoak dira. Izen bat bera ere ez da asmatua.