Aske bizi, aske maitte

Antton Olariaga
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Gure barrenean tximeletek tarteka egiten duten hegaldi –denontzat ezagun– horri esan ohi diogu maitasuna. Gauetik goizera eder eta alai bilakatzen gaituen sentipen indartsu eta zirraragarri horixe, zer kontatuko dizuet, ez dakizuena. Baina konstrukto sozial bat ere bada, sortzetik beretik erraietan inokulatu egiten zaiguna, harremanei buruzko gure ikuspegia errotik baldintzatuz.
Horregatik, maitasunaren kontuez (maitatzea, harremanak, loturak, sexua, fideltasuna eta abar) gutariko bakoitzak egiten duen irudikapena ez da inoiz erabat partikularra, jendarte bateko kide garelako, eta mundu ikuskera kolektibo baten arabera dugulako beti gure errealitate–rik intimoen–a ere eraikitzen. Bai, maitasuna politikoa da. Munduaren alde honetan, patriarkala, heteronormatiboa, kapitalista eta kontsumista.

Oro har, maitasun erromantikoaren mitoak ekarririko uste ustelen arabera konfiguratzen dugu oraindik afektibotasunaren esparrua. Zoritxarrez, hertsiki arautzen du patroi zurrun horrek gure maitatzeko manera, bai eta goitik behera diseinatzen ere amodio-esperientziaren gure bizipena. Zein den harreman batean eduki beharreko espektatiba; erlazio batean eman beharreko pausoen segida; onartu edo gaitzetsi beharreko jokamoldeen zerrenda; generoaren arabera egin beharreko rolen banaketa; edo zenbatekoa den aldi berean maitatu daitezkeen pertsonen kopurua.

Ez dut maitasun erromantikoaren deskribapen zehatza egitearen lana hartuko, aski txertatua dugulako iruditeria kolektiboan printze eta printzesen arteko amodio idilikoen narratiba. Esan dezadan, besterik gabe, laranja erdia topatzearen zori on edo txarraren esku uzten duela gure ongizatearen patua, bakoitzak bere errealitatea eraldatzeko duen indarra desaktibatuz, edo nork bere bizitzaren gaineko ardura anulatuz. Bikote batekiko harremana ezartzen du unibertso afektiboaren ardatz bakar, eta bigarren mailakotzat jotzen ditu lagun edo familiakoekiko loturak, maitasuna hartu eta emateko dauden bestelako sareak nolabait gutxietsiz.

Hainbeste zedarritutako eremuan ez dago maitasunarendako toki handirik. Izan ere, halabeharrez behar du amodioak libre, emozio eta sentimenduz dagoelako mamitua, eta hauek ezin direlako, ez gehiegi arautu, ez epe luzera hitzeman ere. Maitasun librea-ren kontzepzioari ezin zaio, beraz, objekziorik jarri, baina komeni da kontzeptua ongi defini dezagun, askatasunarekin dugun harremana hain disfuntzionala izanik, ez dagozkion ezaugarriak atxiki ohi baitizkiogu maiz libre kualitateari.

Maitasun librea ez da jende gehiagorekin oheratze hutsa, afektuen metaketa deshumanizatua, edo maitasun kontsumo konpultsiboa. Libreago eginen gaituena ez baita amorante-kantitatea, harreman kualitatiboki ezberdinak eraikitzen jakitea baizik. Nahi dugunekin, nahi dugun gisan, eta nahi dugun bitartean. Baina nor bere buruaren eta amorante–ar–en beharren jakitun izanik, eta elkarren zaintza eta begirunea ezarriz jendeekiko erlazio guzien oinarrian.

Horrek, noski, ardura afektiboaren kontzientzia garbia galdegiten du. Edo gauza bera dena, gure askatasun indibiduala heldutasunez kudeatzeko gaitasuna. Hau da: harreman baten aukera eta gogoa sortzen zaigunean, geure buruari galderak pausatzeko adorea izatea: benetan nahi dudan sartu, niretzat zentzua duen, sostengatzen ahalko dudan erlazioa, edo pertsona bati eman behar zaion zaintza eta tratua emateko moduan naizen. Paradigma aldatu nahi baldin badugu, eta gure bizitza sexu-afektiboa beste koordenada batzuen arabera gidatu, ez ahantz: Aske bizi, aske maitte. Ez dago katerik. Nahi dogunien, nahi dogulako.


Azkenak
Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


Eguneraketa berriak daude