Motatik lore
Zuretik ezpala baino gehiago sortzen da; besteak beste, esaerak... Baina esaerak hala dio: zuretik ezpala. Errotarriaren bira: hazitik landarea, landaretik hazia. Era askotara jaso dute atsotitz horren esanahia; horietako asko Gotzon Garatek. Prest gozamenerako?
Nolako zura, halako ezpala. Nolako enborra, halako ezpala. Hazitik bihia. Halako tupati, halako arnorik. Haltzaren zainetik, haltza. Nolako arbola, halako fruta. Ametzaren zuztarretik lizarrik ez. Hazitik hozie. Kalboa kastatik eta haltza zepatik. Sagarrondotik gerezirik ezin bil. Egur bateko ezpalak. Haritzak zozpala beretarikoa. Motatik flor. Arantzaren sustraitik pagorik ez. Ziritik zotza, zotzetik ziria. Haritzaren sustraitik pagorik ez. Hazitik landarea. Zur beretik ziria. Hazitik bihia, xotzetik ziria, berrotik martxuka. Hazitik bihia eta zuretik ezpala, badugu nori iduri. Laharraren umea, martzuka. Haltzaren ondoan haltza ernetzen da. Mairan okerretik ez da iguin zuzenik. Mahatsondo onak, mahats ona. Mahasti onak, mahats ona. Zozpolak dirudi bere egurra, eta egurrak bere ezkurra. Azak berea kirtena, haritzak bere erikoa ozpala.
Animaliak eta bere kumeak erruz erabili dira antzekotasun ia beti genetikoa azaltzeko. Ahuntzetik antxumea. Ahuntz ugerdunek, aker ugerdune. Nolako aita-amak, halako seme-alabak. Nolako aintzinekoak, halako gibelekoak. Aita astoa, semea mandokoa. Aita katua, semea mixina. Ama pika, semea ergela. Ardiaren umea beti arkumea. Zelako astoa, halako astakumea. Azeriak kastatik buztana gorria. Gizon kirtenaren semea, astakirtena. Partzatik zorria. Nolako belea halako umea. Aurrekoak nolako, ondorengoak halako. Aurrekoaren antzekoa, aurrekoaren atzekoa. Azeriaren umeak azerikumeak. Luki kume azeri. Bele beltz, umea beltz. Belearen arrautzetarik, usakumerik ez. Belearen umea, belakumea. Eperraren umea mendizalea. Kastaz du erbiak izikor izatea. Erroiaren arrautzak usakumerik ez. Zelako katua, halako mitxina. Katuaren umea, aztaparkari. Kastatik kondea. Aintzinekoren bat lapur, ondorengoren bat ebasle. Lebatzaren kumea, lebazkumea. Mika nolako, umea halako. Oraren umea, txakur. Otsoaren umea otsokumea. Pikaren umea ñabar. Pikak gorra gorra, umeak hala-hola. Pikaren umea, ohoin. Pikaren umea, pika. Saguaren umea, sagukumea. Sugearen umea, sugekumea. Trikuaren umea arantzekin jaiotzen. Gizaki onak fruitu onak. Behin ere ez da hazten txepetxa antzarretik. Zakurrak ez du katukumerik egiten. Zozoa beltz, umea ere bai.
Etxeko beste gaiek ere eman dute. Haria halako, arilla halako. Iturri gazitik ur gezarik ez. Badauka nori iduri atalak lapikoari. Larrutik hedea. Nolako gaia, halako emaitza. Nolako ehuna, halako oihala. Narea onagatik ez da gauza gaixorik. Nekea da beleaz aztore egitea. Odoletik leinua, izerditik dirua. Nolako oihala, halako soinekoa. Zelan baita oihala, halako mendela.
Egurra lorarazteko gai da. Egurra lore bihurtzen du, bai, izan zurgin, arotz, zur-langile, zur-lantzaile, maiasturu, benuzer edo menuzer, zur-apaintzaile, zur-egintzaile, zuharotz, zurgile, zurgin-neska edo zurgin-mutil denak.
Veneziako urmaela, 452. urtea. Hunoen inbasioak bultzatuta, Italiar penintsulako barrualdeko hainbat biztanlek eremu zingiratsuan hartu zuten behin behineko babesa. Baina lonbardiarren inbasioak iritsi ziren urte batzuetan, eta bizitoki iraunkorra bihurtuko zen etorkin... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
"Baserriberri" du izena programak eta langabezian diren Euskal Herri osoko 12 ikasleri zurgintza formazioa emango die, erortzear diren baserriak berritzen ikas dezaten.
Joan zen otsaila. Agur neguari eta ongi etorri udalehenari, bedatseari edo belartzeari. Polita belartzea, baina hurrengo baterako utziko diot bide horri. Egurretik tira nahi dut oraindik...
Lehengo batean Arantzazuko fatxada tzarraren istorioa zekarren Berria-k eta aspaldi... [+]
Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira, nioen lehengoan. Deskuiduan horrelako zuren bat eskuratzeko zuhaitzen bat moztekotan bazara, otsaileko ilbehera hilabetearekin amaituko da, eta egun horiexek dituzu... [+]
Zuraren eta egurraren garaia izan ohi da negua. Gure kulturan erabiltzen diren gehienak neguan mozten dira. Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira. Ilgoretakoak eta beste urte sasoi batzuetakoak izango... [+]
Eguraldiaren kontuak amaitu dira; ura, ura eta ura. Zertaz hitz egin igogailuan edo autobusaren geltokian? Ez dago nobedaderik eta beste zerbaiti tiraka hasi behar kontu kontari. Eguraldi txarra omen den honen abantaila, pentsatu egin behar... Lokatza bueltatu da lurraren... [+]
Suaren aldeko sukaldean, otorduak prestatzeko garrari eta otordua egiteko berotasunari duten balioa emateko sasoia da. Sua. Su egurrak sekula galdu behar ez zuen sona berreskuratzen ari da eta etorkizun oparoa du. Otordua prantatzeko ez, baina eraikinen berokuntzan gero eta... [+]
Karrazkilloa edo karraskila (Rhamnus alaternus) ez da ugaria gurean. Berozalea da, eta gozo bizi ohi da zaletasun hori bera duten beste zuhaitz eta zuhaixken artean, hala nola gurbitza (Arbutus unedo), artelatza (Quercus suber), ereinotza (Laurus nobilis), ametza (Quercus... [+]
Zuraz inguratua nabil azken aldi honetan. Basoak eta zuhaitzak gugan duen indarra, eta gure kulturan duen eraginaz dokumental galant horietako bat egiteko ardura tzarra hartua du bizkarrean Jon Maiak; Gutik Zura du izena eta bera gauzatzen sos batzuekin lagundu nahi duenak jo... [+]
Arbolari bezalaxe zuhaitzari agaia jarri eta adarrei goian eustea kultura da. Jakintza handia, kultura. Bestela adarrak hautsita eta desitxuratuta, zarrapastroso litzatekeen landare tzarrari lagundu, eta era berean etorkizun berri bat eman. Kultura: landu. Hazten lagundu... [+]
Biolina jotzen det. Biolin-jotzaile baino harpa-jotzaile hobea naiz, baina biolina dut bizibide. Uda beroa; beroak luze jotzen du. Guk jo eta berak jo. Uda partean dut nik pagotxa, kontzertu korda. Alferra, udan, lehenaz gain, harrotu egiten da, eta batzuek kontzertu batean edo... [+]
Umeak ginela, txakurren bat azkura baretzeko edo arkakusoak haizea hartzera bidaltzeko hankarekin hazka egiten ikusten bagenuen, “gitarra jotzen” ari zela esaten genuen. Txakurrek, ez dakit, baina zakurren batek joko du biolina. Biolin-jotzaile zakurren bat izango... [+]