Gure askatasun preziatu hori
Heziketa libreari buruz eskaintzen ditudan ikastaroetan, askatasunarekin harreman gatazkatsua dugula frogatu ahal izaten dut. Kontzeptuak sortzen duen lilura egiten zait bereziki azpimarratzekoa, libre izatetik zein urrun gauden garbi erakusten duelako. Izan ere, miretsiko ote genuke askatasuna, benetan gure errealitatearen parte balitz? Ez, bistan denez. Ez litzateke utopia, geure baizik. Bizitzeko gure politikaren ardatza, munduan egoteko gure modu naturala. Hortik oso urrun gaude, eta askatasuna idealizatu egin dugu, nola ez. Sakon sakonean gauza ona dela sentitzen dugun arren, ez dakigulako zehazki zer den.
Jende askok, oraindik, nahi dugun guztia egitearekin identifikatzen du aske izatea, dena posible den paradisu moduko errealitate batekin, mugarik eta ondoriorik onartzen ez duen lurraldearen irudiarekin. Askatasunaren nire bertsioa ez da hain espektakularra, eta eskasa irudituko zaie, segur, mugagabetasunaren kimerarekin amets egiten duten horiei. Prozedura xumean datza, errealitate –beti mugatu– batek eskaintzen duen aukera mordotik hautu kontzientea egitean, behar eta desioekiko koherentzia ahalik eta handienean, mugak zein eta non diren ongi hautemanik, aukera egitean galtzen eta irabazten dugunaren jakitun, “bestea”-ren bariablea ere aintzat hartuta, noski.
Kontu ez deusa eman dezakeen arren, nork bere bizitza propioa eraikitzeko adreilua dago erabaki horietako bakoitzean. Baliatzen ditugun neurrian bilakatzen baikara geure bizitzaren “autore”, geure “autori”-tate, geure buruaren jabeago eta gidariago. Eta horregatik, askatasunaren konkistan egin ahal dugun keinua tikia baina biziki esanguratsua da.
Askatasuna muga eta ondorioaren existentziarekin bateragarria ez dela pentsatzea zinez kaltegarria da, ustez erabatekoa beharko lukeen askatasun hori ez delako noski sekula iristen, eta gure errealitatean gatibu sentitu beharraren nolabaiteko kondena ezartzen baitzaigu, ezinbestean
Askatasuna muga eta ondorioaren existentziarekin bateragarria ez dela pentsatzea zinez kaltegarria da, ustez erabatekoa beharko lukeen askatasun hori ez delako noski sekula iristen, eta gure errealitatean gatibu sentitu beharraren nolabaiteko kondena ezartzen baitzaigu, ezinbestean. Egia da errealitate hertsiegian bizi garela, eta gure ekintzengatik pairatu beharreko ondorioek gero eta zigorraren antz handiagoa dutela. Eta ulergarria da, horregatik, bi kontzeptu horiek negatibotasun kutsua izatea guretzat, eta haurrei mugak ez jartzeko heldu askok darabilten arrazoi nagusia izatea. Ulergarria da, baina ez sanoa.
Askatasunari buruzko uste ustel hori dago haurrak askatasunean heztea zer den –eta zer ez– ongi ulertzeko heldu askok duten arazoaren oinarrian, baita mugarekiko oro har dugun harreman disfuntzionala ere. Izan ere, geure izatea ukatzen dutenak dira askatasunaren kontrako muga garbi bakarrak. Gu geu izatea eragozten digutenak, gure nortasuna modelatzeko helburuarekin ezartzen zaizkigunak. Horiexek dira gure errealitatean gainditu beharrekoak. Ausardiaz, adorez, baita batzuetan, zergatik ez, transgresioz eta arauaren kontra joanik ere, jakina. Gainerakoek, gure mundua zedarritzen duten koordenada-mapa gisakoa osatzen dute, ongi bizitzeko behar beharrezkoak direnak.
Gizateriaren erronka nagusi guztiak bezala, haurtzaroa zaintzeko beste kultura batean jokatzen da askatasunaren hau ere. Paradigma direktiboa errotik erauzi behar dugu, gorago aipatu muga instruktiboak dituelako tresna nagusi, eta duintasunaren kontrakoa den manipulazioan –agerikoa edo kamuflatua– oinarritzen delako. Haurrak ere gai dira, eta eskubidea dute, askatasunez beren bizitza hautatzeko eta egiteko. Errespeta dezagun adinaren arabera tipiagoa ala handiagoa izanen zaien beren erabakimen librearen esparrua. Baina ez ditzagun mugak ahantz. Horretan datza askatasunaren printzipioa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]