Elikadura burujabetza Nafarroako Parlamentura
Ezohiko itxura hartu zuen maiatzaren 15ean Nafarroako Parlamentuko hemizikloak: Mundubatek, Mugarik Gabe Nafarroak eta IPESek antolatuta, II. Elikadura Burujabetzaren Parlamentua egin zuten bertan. Nekazari eta ekoizle txikiek, Udaletako zinegotziek, INTIA Nafarroako Nekazaritzako Elikagaien Teknologien eta Azpiegituren Institutuko ordezkariek nahiz kontsumo talde eta hainbat kolektibotako kideek bete zituzten parlamentuko eserlekuak egun horretan, parlamentariekin batera.
Bi urteko prozesuaren emaitza
Iaz hasi ziren elkarteak Nafarroan zehar, merindadez merindade, elikadura burujabetzaren gaineko saioak egiten. Gobernantza lokal eta eraldatzailea elikadura burujabetza eta genero berdintasun gakoekin izenburupean, zonalde bakoitzeko ekoizle, udaletxe, elkarte, garapen agentzia eta bestelako eragileekin elkartu ziren bertako errealitateen gainean hausnartzeko.
Segituan ohartu ziren, merindade batetik bestera mugituta ere, antzeko arazoak zituztela. “Merindade guztietako egoerek partekatzen dituzte gauza asko, esaterako, nekazari txikia desagertzen ari dela bizirauteko geroz eta zailtasun gehiago dituelako”. Urteetan bultzatu diren nekazaritza politikek eta merkatuaren joerek zerikusi zuzena dute egoera horrekin, Gotzone Sestorain prozesuko eta parlamentuko partaide eta ekoizlearen ustez.
Elikadura osasuntsua, herrien biziraupena eta justizia soziala
Merindade guztietako diagnostikoen aurkezpena egin eta gero, Nafarroako Gobernuari zuzenean hainbat neurri har ditzala eskatzeko erabili zuten partaideek Elikadura Burujabetzaren II. Parlamentua. Zer neurri? Lurra azpiegitura erraldoietatik eta espekulaziotik babestea, elikadura burujabetzaren gaineko formazioa bultzatzea, tokiko elikadura publikoak lantzen jarraitzea, indartzea eta koordinatzea, nekazaritzako eta abeltzantzako lege higieniko-sanitarioak ekoizle eta eraldatzaile txikien profilera egokitzea eta salmenta zuzenaren legea garatzea eta gazteak nekazaritzan sartu ahal izateko baldintzak malgutzea, besteren artean.
Azken batean, nekazaritza eta abeltzaintza politikak euren eredura egokitzea izan da parte-hartzaileen eskari nagusia. “Nafarroan badira tokiak husten ari direnak, eta belaunaldien arteko erreleboa emateko nahitaezkoak dira horrelako politikak lehenbailehen martxan jartzea”, dio Sestorainek. Behe Nafarroako merindadeko ordezkaria ere izan zuten bertan: Euskal Herriko Laborantza Ganbarako kide batek azken urteetan Ipar Euskal Herrian martxan jarri dituzten proiektuak eta egin duten bidea azaldu zuen parlamentuan. Hegoaldeko lurraldean bide hori hasi besterik ez da egin…
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]