Maha Hussaini kazetariak kontatu du Middle East Eye hedabidean: “Merkatari gazatar baten ekintza on batek zorrak barkatzeko kanpaina eragin du”. Bitxi egiten da gaurko munduan, nahiz eta David Graeber antropologoak erakutsi duen lehenbiziko zibilizazioak eraiki zirenetik ziklikoa izan dela zorren barkamena bake sozialak eskatuta. Egia da erlijio guztietan errepikatzen dela gomendioa, berdin Allah gurtzen dutenen artean edo Jainko kristauarenean (“Barkatu gure zorrak, guk gure zordunei barkatzen diegun bezala”...) baina ez da usu praktikatzen.

Osama Abu Dalalek –kontatu du Hussainek– urtarril hasieran erabaki zuen zorrak ezabatzea Deir al-Balah errefuxiatu eremuan daukan oinetako dendan fakturak pagatu ezinik zebiltzan bezeroei. “Ezin ditut begiak itxi ez ikusteko nola ari den txirotasuna nagusitzen nire gizartean. Ezagutzen ditut gurasoak oso berandu etxeratzen direnak, haurrak oheratuta daudenean, ez dakitelako zer egin haiek nozitutako behar gero eta handiagoak asetzeko”.

Facebookeko bere orrian oraindik irakur daiteke –arabieratik makinak itzulirik– urtarrilaren 9an idatzita utzi zuena: “Osama Zakaria Abu Dalal, Abu Dalal Oinetako Dendaren jabeak, Jainkoaren errukia eskatuz, iragartzen du bezero guztiei barkatuko zaizkiela oraindik pagatzeke dauzkaten zorrak, (...) Gazan bizi dugun egoera ekonomikoagatik. Ekintza honek balioko al du bide bera jarrai dezaten beste merkatari kideek, gure herriaren sufrikarioa arintzeko. Jainkoak babes gaitzala zuek eta gu”.

Ordu gutxiren buruan eztabaida berotu zen Facebooken, erabaki horren gainean kanpaina antolatzea proposatuz. Ekintzaile eta kazetariak beste merkatariei hasi zitzaizkien galdezka. Traola ere hedatu zen, “Barkatu eta saritua izango zara” itzul daitekeena.

Zenbait merkata Abu Dalal bezala bezero atzeratuei zorrak barkatzen hasi ziren. Kanpainaren barruan beste batzuek erabaki zuten behartsuenei debalde eskaintzea beren salgaiak, janariak, janzkiak, botikak, otordu beroak, berogailuak, oheko arropak...

Sustatzaileek kalkulatu dute bi aste laburretan ia 200.000 euroko zorrak barkatuko zirela Gazan. Abu Dalalen kasuan, berak ez du aitortzen inolako zifrarik, “ezta emazteari ere”. Galdezka joan zaion kazetariari arrasto hau utzi dio, halere: hemezortzi urterekin lanean hasi zenetik aurreztutako guztia adinakoa dela barkatu duen kopurua.

Zorren amnistia kanpainan parte hartzeko era berritzaile gehiago laster hasi ziren zabaltzen. Al Helou International ospitaleak iragarri zuen haur bila dabiltzan 120 bikoteri dohainik egingo ziela in vitro ugaltze tratamendua eta gainerako zerbitzuetan ere beherapenak egingo zizkiela beharrean diren familiei. Egia den arren Gazan osasun zerbitzu publikoak doakoak direla, krisiarekin erabat blokeatuta daude, makineriak mantenu barik, argindarra eskuratzeko ere arazoekin, edozein operaziotan urte eta erdiko itxaron zerrendekin...

Zenbait abokatu ere hasi da urririk eskaintzen aholkularitza juridikoa pagatu ezinean direnei. Muhammed Seyam abokatu gazteak Hussainiri azaldu dio zergatik hartzen duen parte kanpainan: “Hemengo jendea desengainatuta dago bertako eta nazioarteko arduradunekin; bi milioi pertsona setiopean bizi dira hamar urte baino gehiagoz eta horiei ezartzen zaien zigor kolektiboari aurre egiteko neurriak hartzeko arduradunok ez dira gauza. Jendeari bere kasa moldatzeko garaia iritsi zaio”.

Ihesbiderik gabe

2017ko uztailean Nazio Batuen Erakundearen txosten batek azaldu zuen Gazan bizi diren bi milioi herritarren –horietatik 1,3 milioi errefuxiatuak– bizimodua gero eta larriagoa zela eta Gaza hitzez hitz bizi ezineko leku bilakatua zela.

Europar Mediterraneoko Giza Eskubideen Behatokiaren arabera, Gazako biztanleen %39 txirotasunaren muga azpitik bizi da, Zisjordaniako kopuruaren bikoitza, Israelen setioagatik eta Gazak Israelekin bezala Egiptorekin dauzkan pasabideen itxiera eten gabeagatik.

New York Times amerikarrak otsailean titulatu zuenez, “Gaza finantza krisian amilduta, egoera lehertuko ote den beldurra zabaldu da”. David M. Halbfingerrek hondamendiaren adibidetzat aurkeztu du Muhammad Abu Shaaban, 45 urte, Palestinako Aginteak duela bi hilabete erretretara bidalitako funtzionarioa, lehendakariaren goardiakoa. Sei ordutaraino itxaron behar izaten du ilaran hileroko soldata jasotzeko: 232 euro gaur egun, lehengo 1.075en ordez.

Bizitza arras aldatu zaio Abu Shaabani. Ez zaio iristen semearen lizeoko matrikula pagatzeko. Emazteari barazkiak erosten dizkio otorduetarako, haragirik gehiago ez. Asko dabiltza horrela. Kazetariak aurkitu ditu guraso arruntak seme-alabei otorduan orain arte abereei ematen zizkieten leka eta barazkiak prestatzen. Gazako espetxeak, berriz, gero eta gehiago ari dira betetzen beren zor atzeratuak pagatu ezin dituzten dendari eta merkatariz.

Israelek dozena bat urtez blokeatu du Gaza, zorrotz murriztuz elikagaien eta klase orotako horniduren sarrera bezala bertako jendeen irteera. Juduek ez dute lortu, hala ere, gazatarrek botoa kentzea Hamasi, hori baldin bazuten helburu. Honek urte luzez setioari izkin egin ahal izan dio Sinai aldera eta batik bat Egipto aldera zulatutako tunelekin. Estatu kolpearen ostean Egiptok gogortu egin du jokabidea Hamasekiko eta Israel ari da lurpeko hesi garesti batez zigilatzen Gazaren mugalde osoa, neke handiz barrutik urratutako tunelak baliogabetuz.

Egoera asko larriagotu da iaztik, Hamasen eta Palestinako Aginte Nazionalaren arteko tirabira gogortzearekin.  Mahmoud Abbasek, Hamasen gainean presio egiteko, utzi zion Gazako argindar zentralaren erregaiak pagatzeari, Israelek Gazari saltzen zion elektrizitatea pagatzeari bezala. Eta oraindik Gazan nominan dauzkan funtzionarioei soldatetan murrizketa oso handiak egin zizkien.

Presioagatik edo dena delakoagatik, Hamas itun berri batera iritsi zen Abbasekin iazko udazkenean. Baina laster berpiztu dira desadostasunak eta urte amaierarako berriro gauzak okertu ziren. Abbasek Gazako bere 60.000 funtzionarioei soldatak %30-%40an apaldu baldin badizkie, Hamasen 40.000 enplegatuek hilabeteak daramatzate kobratu gabe.

Maha Hussainik elkarrizketatu du Ahmed ere, 42 urte, taxi gidaria, Al Shati errefuxiatu gunean bizi dena. Sei hilabete zeramatzan bizilekuaren 117 euroko errenta pagatu gabe, taxiarentzako gasolina 1,4 eurotara igo zutenetik. Atzeratutako zorra barkatu omen dio etxe jabeak: “Eskertuta nago. Neguan nire familia epelean atxiki ahal izango dut”.