Nagore Irazustabarrena Uranga
@irazustabarrena
2016ko maiatzaren 15a
Joan Vollmer (1923-1951) Beat belaunaldiko kidea. Joan Vollmer (1923-1951) Beat belaunaldiko kidea.
Mexiko Hiria, 1951ko irailaren 6a. William S. Burroughs idazleak Joan Vollmer emaztea hil zuen buruan tiroa jota. Burroughsek poliziari emandako lehen bertsioaren arabera, festa batean zeudela bikoteak Gilen Tellena egitea erabaki zuen. Sagarraren ordez edalontzi bete whisky jarri omen zuen emaztearen buru gainean. Baleztaren ordez, berriz, 38 kalibreko errebolberra erabili zuen, eta itua jo beharrean Joanen burua zulatu zuen.
Bikotea aurreko urtean iritsi zen Mexikora, Burroughsek Louisianan betetzeke zeukan kartzela zigorretik ihesi. Ordurako banantzekotan omen ziren. Vollmer anfetaminak uzten ari zen, alkoholaren “laguntzaz”; Burroughs, aldiz, heroinarik ezean, Benzedrina neurriz kanpo hartzen hasi zen; eta biek ala biek gehiegi edan omen zuten gau hartan.
Tiroa hain modu zorigaiztokoan huts egiteagatik hamahiru egunez giltzapean egon ondoren, Burroughsek hasierako bertsioa aldatu zuen Bernabé Jurado abokatuaren gomendioz: errebolberra kargatuta zegoen ala ez egiaztatzen ari zela ustekabean egin omen zuen tiro. Familia aberatseko semea izanik, funtzionarioak, abokatuak, lekukoak eta balistika adituak erosi zituen eta, azkenean, ez zuen beste zigorrik bete behar izan emaztea hiltzeagatik.
Eta gainera, Burroughsen beraren hitzetan, nolabaiteko etekina atera zion gertaerari: “Joanen heriotzarengatik ez balitz sekula idazle ez nintzateekela izango ondorioztatu behar izan dut, tamalez (...) Joanen heriotzak inbaditzailearekin, Espiritu Zatarrarekin, harremanetan jarri ninduen, bizi osoko gatazka batean sartu ninduen, eta handik irteteko aukera bakarra idaztea nuen”, 1953an idatzi eta 1985ean argitaratu zuen Queer nobelaren hitzaurrean jaso zuenez.
Emazteari, ordea, ez zion ezertarako balio izan. Brenda Knightek zera idatzi zuen hari buruz The women of the Beat Generation lanean: “Joan Vollmer Adams Burroughs funtsezkoa izan zen Beat iraultzaren sorreran; izan ere, Beat motorra abiarazi zuen erregaia Joanek ekarri zuen, mezenas zein musa gisa. New Yorken zeukan apartamentua Beat belaunaldia eratzeko funtsezko rola jokatu zuten hainbat pertsonaren bilgune izan zen; (...) oso azkarra eta filosofian nahiz literaturan aditua, Beat idazle nagusien, Allen [Ginsberg], Jack [Kerouac] eta Billen [Burroughs] adimenari punta atera zion zorroztarria izan zen Joan. Taldeko kide zoliena zen eta haren izaera irmo eta ausartak Beat belaunaldia sentsibilitate berri baterantz bultzatu zuen”.
Leela Ginelle kazetari eta antzerkigilearen hitzetan, 28 urterekin hildako poeta “Burroughsen historiako oin-ohar xelebre bat besterik ez da orain”.
ARGIAn egiten dugun kazetaritza independenteak bultzada merezi duela uste duzu?
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Literatura kanaletik interesatuko zaizu...
2018-10-14
Amaia Alvarez Uria
Urratsez urrats egiten da bidea
Badago zientzia-fikziorik (Zi-Fi) euskaraz? Zi-fia idazten duen emakumerik? Zi-fi feministarik gure liburuen artean?
Duela bi asteburu Bilbon AnsibleFest izan zen: I. Zientzia-fikzio Feministari buruzko jardunaldiak. Lehen mahai-ingurua Arrate Hidalgok dinamizatu zuen: “Euskal emakume idazleak zi-fian: irakurketa berezia”. Mayi Pelotekin hasi ziren, Itxaro Bordaren zenbait narrazio aipatu zituen eta lerrootan iruzkinduko dugun Maite Darcelesen Bihotzean daramagun mundua-rekin... [+]
2018-10-12
Booktegi
"(Euskal) haluzinazio bat"
MULTIMEDIA - elkarrizketa
Eneko Aizpurua idazlearekin bere lanari buruz hitz egin dute Booktegiko lagunek, eta, batez ere, '(Euskal) haluzinazio bat' liburua izan dute hizpide. Testu hau duela urte bete Herbeeretako Frisia eskualdean idatzi zuen, "Beste hitzak–Other Words" proiektuaren barruan.
2018-10-07
Mikel Asurmendi
Sonia González
"Ez gara sekula guk uste dugun modukoak, ezta idazten dugunean ere"
Barakaldo, 1977. Euskal Filologia ikasia. LABeko komunikazio arduraduna izana, gaur egun –bere berbetan– langile xumea. Eleberria eta poesia landu ditu idazle gisa. Hamahiru urtez isilik egon ostean, Erreka haizea (Susa) saioa plazaratu du. Ez da aise sailkatzea. Errekako haizea dakarren saioa idazteaz gain, botere, isiltze eta heriotzaz idatzi du idazle berrituak, testu laburretan idatzi ere. Liburuko piezak nola, halakoak elkarrizketa honen erantzunak, ziztagarriak.
2018-10-07
Amaia Serrano Mariezkurrena
Ibilera baten oinatzak
Duela hogei urte argitaratu zuen Andoni Egañak Pausoa noiz luzatu eleberria, Joseba Jaka beka lortu ostean. Izenburu iradokitzailekoa, gaiaren aldetik ezberdina, eta idazmoldeari begira ere, landua.
Nabari zaio Egañari ahozko hizkerako maisutasuna, pertsonaien ahotan jarritako esapideek borobiltzen baitute eleberri honen alderdirik literarioena (egitura narratiboa, narratzaile aldaketak, narrazio- eta fikzio-denborak, eta abar). Gertaera ilunei jarritako umoreak eta ironiak... [+]
2018-10-01
Gorka Bereziartua Mitxelena
Eider Rodriguezen 'Bihotz handiegia'-k irabazi du Euskadi Saria
Eider Rodriguezen Bihotz handiegia ipuin-liburuak irabazi du Eusko Jaurlaritzak ematen duen Euskadi Saria. Asier Serrano buru izan duen epaimahaiak nabarmendu du liburuak nola aztertzen duen "pertsonaia arrunt eta konplexuen izaera eta horien barne-mundua".
2018-09-30
Igor Estankona
Uraren gainean
Donostia Kulturak eta Balea Zuria argitaletxeak gazteentzat pentsatutako poesia lehiaketak badu lehen saritua. Iruindarra, 1991n jaioa. Eta dio: “Orrialde zuria dut/ isilmandataririk fidelena,/ mara-mara jausten dira hitz malutak/ isilatsun gainera”.
Eli Tolaretxipi, Itxaro Borda, Aritz Gorrotxategi eta Pello Otxotekok argi ikusi bide zuten zirriborroaren indar ezkutua. Izan ere, badu berdetik eta badu heldutik Azalberritze bat (Balea zuria, 2018) honek, baina batez ere bilaketa... [+]
2018-09-28
Nahia Ibarzabal
Juan Kruz Igerabidek irabazi du Haur eta Gazte Literaturaren Espainiako Saria
Letren txotxongiloa lanagatik jaso du 20.000 euroko ekarpena duen Espainiako Kultura Ministerioaren saria. Katalan, galego eta gaztelaniara ere itzuli dute ipuina.
2018-09-27
Booktegi
Arantxa Iturbe Itxaro Bordarekin
MULTIMEDIA - ElkarrizKatea
Itxaro Bordak Arantxa Iturbe elkarrizkatu du. Hainbat kontu izan dute aipagai: Iturberen lana, euskal kultura, literatura Euskal Herrian...
2018-09-25
Asier Gonzalez de San Pedro
Askatu dute Facebooken olerki bat idazteagatik atxilotutako poeta palestinarra
Darin Tatour poeta palestinarrak bi hilabete pasa ditu espetxean, Facebooken olerki bat publikatzeagatik. Hasieran bost hilabeteko espetxe zigorra jarri bazioten ere, aske utzi zuten irailaren 20ean, Maan berri agentzia palestinarrak informatu duenez.
ASTEKARIA
Azkenak
EGILEA
