Automobil industriaren eta aseguru-etxeen iruzurra
“Automobil industriaren, aseguru-etxeen eta Gobernu funtzionarioen helburua da hiri barnean bizikletan dabiltzanek kaskoa derrigor janztea eta zirkulazio arauak zorroztea”, dio Eben Weiss blogari estatubatuarrak. “Ziklistek jasan ditzaketen balizko kalteen erantzukizuna saihestu nahi dute, baita azpiegiturak egokitu behar ez izatea ere”.
“Ahulenak kriminalizatzea besterik ez dute nahi, oinezko eta txirrindularientzako azpiegitura hobeak eraiki behar ez izatea, guztiontzako eskubide eta betebehar berdinak tranparen argudioarekin”, salatu du Weissek, Washington Post egunkariko Bike Snob New York blogean. AEBetako legedia du jo-puntuan, baina testuan esandakoek berdin balio dute beste errealitate batzuk azaltzeko. Dioenez, txirrindulariei kaskoa, arropa islatzailea eta dir-dir egiten duten orotariko tramankuluak eramatera derrigortzea, autoen hegemoniari eusteko distrazio hutsa da. “Ez itzazue ziklistak ikusgarriago egin, autoek harrapa ez ditzatela lor ezazue”, eskatu die agintariei.
Apurka-apurka gauzak aldatzen ari direla onartu arren, oraindik biktima seinalatzen dela dio blogariak, izan oinezkoa zein txirrindularia. “Autoak hirien jabe egin zirenean zirkulazio arau zorrotzagoak eskatu zituzten batzuek. Automobil industriak propaganda-gerra abiatu zuen, segurtasun kanpainaren mozorroarekin. Arrakasta handienetakoa zuhurtziarik gabeko oinezko eta ziklistaren figurak lortu du, zeinak zirkulazio eskubidea lapurtu zigun”:
Mugikortasun auzietan ere, berdintasunaren ideia amerikarra nagusitu dela irakurri dugu: “Errealitatean, desberdintasunak justifikatzen dituen kontzeptu maltzurra da, boteretsuak eta ahulenak maila berean jartzen dituelako”. Dioenez, ez da gauza bera 800 kiloko autoan bidaiatzea edo, zure 80 kiloekin, etengabe azeleratzen ari diren autoen artean bizikletaz ibiltzea. “Ez naiz ari esaten ez litzakeela kotxerik egon behar, nik badut bat”, argitu du Weissek. “Kontua da autoak Wall Streeteko jende zuria bezalakoak direla, ez dute behar inork babes are handiagoa eskaintzea”.
Kaskoa janztera behartzeak ziklistak uxatzen ditu
Blogariaren hitzetan, herritarrek eguneroko bizitzan (lanera joateko, erosketak egiteko...) bizikletarik ez erabiltzea lortzen dute kaskoaren inguruko araudiek, deserosoa gerta daitekeelako batetik, eta hura ez janztea dirudiena baino arriskutsuagoa dela sinetsarazten digutelako bestetik.
Ziklista profesionalen lasterketak espainiar telebistaz jarraitu ohi ditugunok, maiz entzun dizkiogu gisa horretako adierazpenak Pedro Delgado txirrindulari ohiari. Bere ustez, norberak erabaki beharko luke hirietan kaskoa jantzi ala ez, kontuan hartuta “auto batek harrapatuz gero ezer gutxirako balio duela”. DGT trafiko zuzendaritzaren datuetan oinarrituta Sevillako Unibertsitateko SIBUS agentziaren arabera, buruko lesio larria jasan duen ziklista kopuruari dagokionez –gero eta gutxiago dira, hiriak seguruagoak direlako–, apenas dagoen alderik kaskoa daramaten eta ez daramatenen artean. Hura jantzi behar izateak bizikletaz egiten diren joan-etorriak murrizten dituela dio Delgadok, Australia eta Zeelanda Berriko datuek erakusten duten moduan: kaskoaren erabilera arautzen duen legea indarrean jarri zenetik, bizikletaz dabilen herritar kopurua %20-40 artean murriztu da.
Zentzu horretan, bizikletaren aldeko ConBici koordinakundeak ohartarazi duenez, helduek kaskoa jantzi behar izatea Europako herrialde bakar batean ere ez da derrigorrezkoa. Danimarkan eta Herbereetan, bi herrialde aipatzearren, jende piloak erabiltzen du bizikleta, araudiak haiek babesteaz gain, auto gidariak kontzienteago direlako.
Delgadoren hitzetan, hiri barnean kaskoaren erabilera derrigortzeak erakusten du aseguru-etxeen joko-arauen menpe gaudela: “Autoak harrapatutako kaskodun ziklista batek prezio bat du, eta kaskorik ez daramanak beste bat. Bigarren kasuan, autoaren segurua kalte-ordaina ematetik salbu gera daiteke; tamalgarria da”.
Hego Euskal Herrian, 16 urtetik azpikoentzat derrigorrezkoa
Hego Euskal Herriaren kasuan bi multzo bereizi behar dira: 16 urtez azpikoak eta hortik gorakoak. Hiri barneko zirkulazioaz ari gara betiere; herriz kanpoko errepide guztietan da premiazkoa kaskoa eramatea.
Espainiako Estatuko Zirkulazio Legeak 16 urtez azpikoek kaskoa derrigorrez jantzi behar dutela arautu zuen iazko martxoan. PPk herri barruko joan-etorrietan ere kaskoa erabiltzera derrigortu nahi zituen pertsona guztiak, adina dena delakoa izanda ere, baina oposizioko taldeek neurria arbuiatu eta popularrek atzera egitea erabaki zuten azkenean. Araua bete ezean, 200 euroko isunari aurre egin beharko diote gazteek”. Iparraldean, aitzitik, inon ere ez da behartzen kaskoa janztera.
Ez da zalantzarik auziaz hausnartu eta luze eztabaidatu beharko litzatekeela, hirigintza politika eraginkorra sustatu nahi badugu bederen.
Galdera hori luzatu dio hainbat eragileri Fredrik Gertten suediarrak, Bikes vs cars (Bizikletak vs autoak) dokumental estreinatu berrian. Brasilgo ekintzaileek boteprontoan erantzun dute: petrolio konpainiek eta automobil industriak. Eta Europan ere, antzera. Esaterako, Alemanian, Angela Merkel kantzilerrak autoen emisioen aurkako legeak gogortzeari betoa jarri zion unean, BMW konpainiak CDU alderdiaren kanpaina 690.000 eurorekin lagundu zuela jakinarazi zuten hedabideek.
Gaur egungo egoera zertan den azaltze aldera, denboran atzera egin du dokumentalak, hiri batzuen transformazioa nabarmentzekoa baita oso. Los Angeles (AEB) dugu erakusgarri. XX. mendean munduko garraio publiko sare onenetakoa zuen; gaur egun, ordea, bere lurzoruaren %75 errepideek hartzen dute. Zergatik gertatu da hori? General Motors konpainiak kontrolatzen duen enpresa batek hiri-autobusa erosi zuen, eta zerbitzua murriztu egin du apurka-apurka, errepide gero eta gehiago eraikitzen zuen bitartean. Halaber, tranbia zerbitzua ere desmantelatu dute. Azken urteotan Los Angeleseko biztanle kopurua %20 hazi da, eta autoena %230. Toronton (Kanada), automobil industriak hauspoturik, alkateak murriztu egin ditu kotxeentzako matrikulazio zergak... baita bidegorri kopurua ere. Ondorioa: autoen eta bizikleten arteko istripuek gora egin dute.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
2018ko uda bero honetan, aireportuetako kaosaren lekukoak: etxetik irten (Londresen) eta, 26 ordu geroago, Bartzelonako lost and found-eko ilaran lan-ordu pare bat gehiago galtzen ari den emakumea. Amsterdametik Stuttgartera heltzeko, nahi gabe, bi gau hotelean pasa dituzten aita-semeak, hauek ere eskuko maletarik gabe. Bilbon beharrean, Gasteizen goizeko hiruetan lur hartu ondoren autobusean sartu dituztenak. Lau hegalditarako bi mostradore daude zabalik, eta (auskalo noiz hasi duten bidaia)... [+]
Helburuak betetzen ari direla uste dute udal agintariek. Lehen abalgunean esaterako %90 egin du behera autoaren erabilerak; Alde Zaharrean txikiagoa da hori, baina %50 jaitsi da hor ere. Garraio publikoaren erabilerak %4,5 egin du gora.
Hogeita hamar urte igaro dira Paris eta Londres lehen aldiz bisitatu nituenetik. Automobilez joan ginen eta Mantxako kanala ferryan zeharkatu genuen; aipatu hiriburuetan automobilez ibiltzeko ez genuen arazo berezirik izan.
Aurten antzeko ibilbidea egin dugu, baina ez gara hiriburuetan automobilez sartzera ausartu. Londresen kasuan, Folkestone hirian hartu genuen ostatu, 120 km-ra, eta Londresera hurbiltzeko 50 minutu behar zituen tren azkarra erabili genuen. Trenak bide zahar berritutik... [+]
Iruñea erdiguneari eragiten dion mugikortasun planak hamar hilabete bete dituenean, hainbat datu eman du Udaltzaingoak. Herritarren ohiturak aldatzen ari direla sumatzen da.
Gipuzkoako 30 autobus enpresatako 5.000 lagun inguru daude deituak grebara, hilaren 13,14, 20 eta 21ean. Sindikatuen hitzetan, "patronalak hitza bete ez duelako" daude derrigorturik erantzun bat ematera.
Solaris enpresa oso ezaguna da mugikortasun elektrikoa erabiltzeagatik hiriko garraioetan.
Jadanik badira hiru-lau urte Donostialdean pil-pilean dagoen eztabaida ezarri nahi diguten metroaren harira. Tren proiektu honek Irun-Hendaia eta Donostia hurbilduko ditu, bai denboran, baita maiztasunean ere, ahazteke RENFEren zerbitzua. Agintarien arabera, Donostia eta Zarautz ere lotuko omen ditu, baina ez dute esaten zer-nolako abiadura hartuko duen trenak, oraindik XX. mende hasierako bide egitura baitauka ibilbide horrek, bikoiztu gabe gainera.
Tren proiektu horren ondorio larri bat... [+]
Donostian zirkulazioan jarriko duten dBus-en 28 zenbakiko autobus elektriko berriaren aurkezpenean protesta egin du Satorralaiak. Gipuzkoako Diputatu Nagusi Markel Olano eta hiriko alkate Eneko Goia aurkezpenera batu direnean, "Donostian busean bai, metroa ez dugu nahi!" aldarrikatu dute oihuka hainbat lagunek.
New York, 1851. Elizabeth Smith Miller emakumeen eskubideen aldeko ekintzaileak bere ustez arrazionalagoa zen janzkera erabiltzen hasi zen: orkatiletan edo belaunetan biltzen ziren galtza zabalak eta gainetik soineko eta gona laburra.
Proiektu pilotua asteburu gauetako Gautxori lineetako batean jarriko da proban, emakumezkoei eta adin txikikoei zuzenduta.
