Karansebes (Errumania), 1788ko irailaren 17a. Arratsaldean Austriar Inperioko osteak hirira iristen hasi ziren, turkiarrei aurre egiteko asmoz, Errusia eta Turkiaren arteko gerran austriarrak lehenengoen aliatuak baitziren. Armada herrialde askotako 100.000 kide inguruk osatzen zuten. Serbiarrak, kroaziarrak, errumaniarrak, poloniarrak, hungariarrak... Inork gutxik ulertzen zuen ofizial austriarren hizkuntza, alemana.
Abangoardian husar talde bat bidali zuten lehenik, osteek kanpatuko zuten eremua ikuskatzera. Etsaien arrastorik ez eta pattarra saltzen zuen ijito familia bat besterik ez zuten aurkitu. Upel batzuk erostea erabaki zuten eta, infanteria errumaniarreko lehen soldaduak elkargunera iristerako, husarrak mozkor-mozkor eginda zeuden. Eta ez zuten asmorik geratzen zitzaien pattar apurra errumaniar egarriekin partekatzeko. Hitzez ezin ulertuta, mutur joka hasi ziren. Liskar betean, norbaitek airera tiro egin zuen. Une horretan ofizial austriarrak iritsi izana ez zen mesedegarri izan; “Halt! Halt!” (Geldi! Geldi!) oihuka hasi zirenean, soldaduei “Allah” esaten zutela iruditu zitzaien eta, turkiar musulmanak zirelakoan, nagusien kontra su egin zuten; haiek berdin erantzun zuten.
Hura zen panorama zalditeria iritsi zenean. Eta itxura guztien arabera etsaiak zirenen aurka eraso egitea erabaki zuten. Zaldizkoen erasoa ikusi zutenean, etengabe iristen ari ziren infanteriako osteek ere berdin pentsatu zuten: zalditeriako kideak turkiarrak zirela. Eta, jakina, haien kontra su egin zuten.
Hainbat orduz, austriar osteak talde txikietan sakabanatu ziren, ustezko etsaia alde guztietan, elkarri tiroka. Baina zenbat eta tiro gehiago, orduan eta indartsuago alegiazko turkiarrak. Eta azkenean ihes egitea beste erremediorik ez zuten izan.
Handik bi egunera otomandar osteak, benetakoak, Karansebesko zelaietara iritsi ziren eta 9.000 gorpurekin egin zuten topo.
Historialari askok zalantzan jartzen du Karansebesko gudua benetan hala gertatu zen. Batetik iturri askotan jasota dagoela eta iturriak koherenteak direla onartzen dute. Baina guduaren lehen aipamena handik 40 urtera egin zen austriar aldizkari batean, eta iturririk fidagarrienak, A. J. Gross-Hoffinger-ek, ia 60 urte geroago jaso zuen gertatutakoaren berri. Denbora tarte horiek, ezinbestean, distortsioa eragiten dute. Pattarrak ere bai.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
"Inude" hitza entzutean, XIX. mendean hirietan familia aberatsen haurrak zaintzen zituzten emakumeak etorri ohi zaizkigu gogora. Urtero oroitzen ditugu gure kaleetan dotore jantzitako emakume haiek. Errealitatea baina, jai giroan irudikatzen duguna baino askoz konplexuagoa zen. Hernaniko kasua aztertu dugu Hernaniko Udaleko Berdintasun Sailaren beka bati esker, eta aurki liburu formatuan argia ikusiko duen ikerlanaren zertzelada batzuk ekarri ditugu orriotara.
Dahomey erresuma (Egungo Benin), 1724. Emakumez osatutako ejertzitoak Alladaren aurkako gerran parte hartu zuen.
Euskarazko Wikipediak berriki jakinarazi du Biblia osoa wikiteka.eus-en libre jarriko dutela, Dionisio Amundarain itzultzailearen baimenaz.
Maria Antonia Barrenetxea dimoztarrak epaitegietara eraman zuen ezagutu zaharra ez zuen Manuel de Carredano portugaletetarra. Elebakar euskalduna izan dimoztarra, eta hizkuntza aferak agerian geratu ziren epaiketan. XVIII. mendeko Artziniegako egoera soziolinguistikoaren zantzuak antzematen laguntzen dute orduko agiriek.
Ostiralean Gasteizko udalbatzak onartu du Frankismoaren aurkako plataformak sustatutako mozioa, EAJ, EH Bildu, Podemos eta Irabaziren aldeko bozekin. PP eta PSE-EE kontra azaldu dira. 1976ko martxoaren hiruko sarraskiaren arduradun politikoetako bat da Rodolfo Martin Villa.
Loiolan eratutako Eusko Gudarosteko buru izan zen Kandido Saseta, eta zapatuan 82 urte beteko dira hura hil zela. Haren senideek lore eskaintza egingo dute komandantearen oroimenez, eta Azpeitiko Udalari memoria berreskuratzeko egin duen lana aitortuko diote. Udalak 2017an Saseta oroitzeko irudia jarri zuen Arrupe Hotelaren aurreko zelaian. Leku horretan egingo dute zapatuko lore eskaintza, 12:00etan.
Aurreko artikuluan aztertu genuen Araban gertatutako gerra zikinaren lehenengo atentatua, orain, aldiz, urte berean gertatutako beste ekintza lazgarriago bat gogoratuko dugu, German Agirre Irasuegi taxilari arrasatearraren hilketa Legution. Barne Ministerioa eta Biktimen Elkarteen zerrendetan ETAko biktimatzat hartzen badute ere, errealitatea bestelakoa da, eta Guardia Zibilaren itzala bere hilketaren atzean omen da.
Antzezpena apartekoa zen, uste dut mundu guztia egon zela ados: 2004an Der Untergang (Hondoratzea) filmean Adolf Hitlerren larruan sartu zenean, Bruno Ganzek goia jo zuen. Baita polemika eragin ere, pelikulak lider naziaren azken egunak erakusten baitzituen Berlingo bunker batetik ia atera gabe, zaharkitua, bere onetik aterea, amildua, lider sendo gisa agertu nahi eta ezin, sortu gura izan zuen inperioa pikutara joaten ari zelako bere azken maniobra militar inpotenteak gorabehera. Hitler... [+]
Milagro (Nafarroa), 860. Kordobako emir Muhammad I ibn Abd ar-Rahmanen erasoaldi batean, Gartzea Enekoez Iruñeko bigarren erregearen seme Orti eta biloba Oneka atzeman zituzten, eta Al Andaluseko hiriburura eraman.
Agripina Gaztea (K.o 15-59), Kaligularen arreba, Klaudio osabaren emaztea eta Neron ama, bere maltzurkeriagatik eta, besteak beste, senarra hiltzeagatik da ezaguna.
