Molotov ala Dominguez
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Finlandia, 1939ko azaroa. Neguko Gerra abiatu zen sobietarrek Europa iparraldeko herrialdea inbaditu zutenean. Ejertzito Gorria askoz indartsuagoa izan arren, finlandiarrek negu osoan eutsi zioten erasoari, 1940ko martxora arte.
Orduan, Viacheslav Mijailovitx Skryabin kanpo ministro sobietarrak –Molotov edo “mailu” ezizenez ezaguna– propaganda kanpaina bitxia jarri zuen abian. Informazioan eta, batez ere, desinformazioan maisua zela erakutsiz, irrati bidezko hainbat adierazpenetan esan zuen sobietarrak ez zirela Finlandian bonbak botatzen ari, finlandiarrentzako janariz betetako paketeak baizik. Sobietarren nagusitasunari aurre egiteko, finlandiarrek ahal zutena erabiltzen zuten, esaterako, botila sutzaileak. Eta Molotoven adierazpenei umorez erantzun zieten: “Molotovek janaria ekartzen badu, guk edaria jarriko dugu”. Sobietarren lehergailuei “Molotoven janari saskiak” esaten hasi ziren, eta finlandiarren su bonbei, berriz, “Molotov koktelak”.
Historiako liburuek diote Molotov koktelak lehenengoz Espainiako errepublikarrek erabili zituztela 1936ko gerran. Baina hemerotekari erreparatuz gero, antzeko arma piztaileak mende bat lehenago ere erabili zituzten Espainian bertan, Granadako Motrilen, zehazki. 1831ko uztailean albiste hau agertu zen Madrilgo La Gaceta egunkarian:
“Calahonda eta Adrako uren artean [Motrilgo hondartzak] Josef izeneko txalupa kostazain espainiarrak kontrabando ontzi bat atzeman zuen. Ontziaren parera iristean, kostazainek ontzia nondik zetorren galdetu zuten, eta kontrabandistek kanoikadaz erantzun zuten. Kanoi sua batetik eta bestetik zebilela, abordatzea hasi zen. Gauzak horrela, txalupako patroiak suzko hainbat flasko jaurti zituen kontrabando ontziaren aurka eta, ondorioz, eskifaiako kide guztiek uretan murgildu behar izan zuten. Uretatik hemezortzi gizon atera zituzten, erreta edo zaurituta.
Gero, beste zortzi oraindik kontrabando ontzian zeudela antzeman zituzten, bi artilleria pieza laburrekin eta kontrabandozko salgaiekin batera. Txalupako eskifaiari dagokionez, Manuel José Dominguez karabinari lotinanta, kostazaineko komandantea, larriki zauritu dute, eta kontramaisuak eta bi marinelek ere zauriak dituzte”.
Hortaz, finlandiarren umoreari erreparatu ordez, jatorri historikoa aintzat hartuko bagenu, beharbada, Josef koktela edo Dominguez koktela esango genioke gailu ezagunari.
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]