Spoiler alert

Antton Olariaga
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

A) Jakin dut Game of Thrones telesaileko azken ataletako bat traumatiko suertatu zaiela ikusle gehienei, hainbeste non gutxik isildu ahal izan baitute bertan ia protagonista guztiak hilda gertatzen direla.

B) Mundu guztiak badaki À la recherche du temps perdu eleberriko azken liburukian denbora galdua berraurkitzen dela, edo Albertine hiltzen dela. Noiz arte da goizegi spoiler bat agerrarazteko?
 
A) George R. R. Martinek berak atalaren askaera spoildu, hondatu, isuri edo aurreratu zuen, orain hamahiru urte, 2000. urtean, A Storm of Swords liburuan triskantza “irudikatu” eta deskribatu zuenean.

B) Ni aste honetan enteratu naiz Albertinerenaz, bere heriotzaz eta (protagonistaren susmatzen dion) lesbianismoaz. Anne Carsonen hitzaldi bat irakurriz, Prousten eleberrian lo gehien egiten duen Albertineri buruz. Albertine izena 2.363 aldiz agertzen omen da, pertsonaiarik aipatuena izanik. La Rechercheko 807 orrialdetan. Orrialde horietako %19an Albertine lotan dago. Albertinek lau modu ditu, Carsonen arabera, protagonista, Marcel, beraren jabea izan ez dadin: lo eginez, gezur esanez, lesbiana izanez, hilez.

C) Roger Ackroyden hilketa (Igela, 2004) Agatha Christie lehenengoz arrakastara eraman zuen eleberrian hiltzailea narratzailea izateak zer esan asko eragiten du narratologoen artean. Gerard Genette, Umberto Eco edo Julia Kristeva bezalakoek aztertu dute. Nola hitz egin irakurri gabeko liburuez saiakeragatik ezaguna egin den Pierre Bayardek liburu oso bat dedikatu dio, hiltzailea Sheppard doktorea izatearen kontraesanak azaleratuz eta beste hiltzaile bat proposatuz. Biziki maite dut liburua. Qui a tué Roger Ackroyd? Gutxienez bitan irakurri dut.

D) Genetteren terminologia erabiliz, esan genezake spoiler bat prolepsi (edo flashforward) bat baino ez dela, marko diegetikoa hautsita, hots, metalepsiduna.

A) HBO ekoiztetxea kezkatuta omen dabil, telesailak ez ote duen eleberrigilea harrapatuko, ez ote den geldituko pantailara zer eraman gabe. Asko dira Martinen idazte abiada geldoarekin haserre direnak. Idazletzaren erritmoak beste batzuk dira, irakurketarenak ere bai. Egileak esan du ez duela berebiziko presarik. Nahikoa dutela argitaratutakoarekin, bere ñabardura guztiekin metrajera eramanez gero gaitz dutela bere parera iristea. Akiles eta dortokaren arteko lehia dugu honakoa. Literatura konparatuko irakasgai bat abian.

B) Marcel Proustek ere denboraren kontra idatzi zuen. La Rechercheko bosgarren, seigarren eta zazpigarren liburukiak bera hil ondoren argitaratu ziren.

C) Nork hil du Roger Ackroyd? lehen aldiz irakurri nuenean, ez nekien Roger Ackroyd benetan nork hil zuen. Banuen, noski, Agatha Christieren bertsioaren berri, hiltzailea istorioa narratzen duen horixe zela, deskribatzen dituen gertaeren berri guri emanez baina hala ere ziria sartuz. Nork hil du Roger Ackroyd? bigarrenez irakurri nuenean ere ez nekien hiltzailea nor zen. Irakurketa batetik bestera, memoriak huts egin zidan eta hirugarren hiltzaile bat iradoki zidan. Ondorioztatu nuen, nire kasuan behintzat, spoilerrek ez dutela funtzionatzen.
 
A) Spoilerrek ez dute ezer hondatzen. Hori ez dute gehienek ulertzen. Espantuka hasiko zaizkizu, “hori ez konta” garrasika, spoildu daitekeen ezer mereziko balu bezala. Izan ere, hobe da obrari misterioa kendu eta garrantzia duen horretan zentratzen bagara, misterioaren mekanismoak barne. Suspensea ezin baita esaldi batera laburbildu.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburuak
2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Gu, jende berria, jende zaharra

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022

-----------------------------------------------------

Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]


Laura Macaya
“Indarkerian esku hartzeko marko hegemonikoek ez diete onik egiten emakumeak suspertzeko prozesuei”

Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]


Debako liburutegian haurrek jasaten duten diskriminazioa ezabatuko dute

6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]


Giza Liburutegiak LGTBI+ pertsonen testigantzak ekarriko ditu Nafarroako sei herritara

Neska transexual baten ama, haurtzaroan bere genero identitateagatik bullyinga jasan zuen gizona edota LGTBI kolektiboko nikaraguar erbesteratua ezagutu eta horietakoren batekin bizipenak partekatu eta solastatu nahi duenak aukera izango du datozen egunetan Nafarroako sei... [+]


Sabino Cuadra: “Aldez aurretik prestatutako operazioa izan zen 78ko sanferminetakoa”

‘Sanfermines de 1978. Los victimarios’ liburua kaleratuko du Txalaparta argitaletxeak. German Rodriguezen heriotzaren erantzule eta arduradunak biltzen ditu.


2025-05-28 | Bea Salaberri
Liburuak Et’abar

Hazparnen idekiko da –hau publikatzean ez bada jadanik egina– liburu denda berria. Et’abar deituko da. Denda tipia izanen da, euskarazko publikazioen eskaintza ukanen duena. Ez da Ipar Euskal Herri barnealdean bakarrik arituko. Hain zuzen ere, azken lau... [+]


ANALISIA
Harrizko igitaiak, brontzezko mailuak

Azkenaldian liburu batekin gozatzen aritu naiz. Oso denbora laburrean bi aldiz irakurri dut; lehendabizikoan gozamen hutsez eta bigarrengoan arkatza eskuan. Rodrigo Villalobos arkeologo espainolaren Hoces de piedra, martillos de bronce lanak historiaurreko gizartea arakatzea du... [+]


Ziburuko azoka - Azokaroa
“Azoka hedatzen ari gara, baina gure neurrian, era kontrolatuan”

2019an hasi zen Ziburuko azoka eguneko ekitaldi gisa, baina azken urteetan azoka egunaz aparteko ekitaldiak antolatu izan dira inguruko herrietan ere: Azokaroa da. Ladix Arrosagarai Baltsan elkarteko kidearekin mintzatu gara Azokaroaren nondik norakoez.


“Umeak ez dira ongi etorriak Debako udal liburutegian”

2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur liburutegian egotea, eta 2-6 urtekoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute egon. Hogei urtez horrela funtzionatu duen ageriko diskriminazioa buka dadila eskatzeko ama talde bat elkartu denean, ezetz erantzun die udal gobernuak... [+]


Debako liburutegiak “espazio mugatua” duela dio udalak, umeei ordu gehienetan bertan egotea debekatzeko

6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]


Haurrek Debako liburutegian jasaten duten bazterketaren aurrean esku hartzeko eskatu diote Jaurlaritzari

Liburutegi publikoak kudeatzearen ardura duen EAEko Liburutegi Zerbitzura gutun bidalketa masiboa egin dute Debako hainbat herritarrek, herriko liburutegiko araudi diskriminatzailearen aurrean esku har dezala eskatzeko. 6 urtetik beherakoek egunean ordubetez baino ezin dute... [+]


2025-01-30 | Iker Barandiaran
Gure iragan eta oinarria testuinguruan

Fiesta y rebeldía. Historia oral del Rock Radical Vasco
Javier 'Jerry' Corral
Liburuak, 2025

------------------------------------------------

Javier Corral ‘Jerry’ EHUko Kazetaritzako lehen promozioko ikaslea izan zen, Euskal Herriko rock... [+]


Eguneraketa berriak daude