Kutxen geroa hauteskundeen ondoren
Maiatzaren 22ko hauteskundeetan udal eta aldundien ordezkariak hautatuko dira eta erakunde hauen norabide politikoa zehaztuko da, baina norabide hori ez da bakarrik horretara mugatuko, baita beste zenbait erakundeetara ere, nahiz hauetan hautaketa zuzena ez burutu, bai ordea zeharkakoa. Izan ere, bai udalek eta baita aldundiek ere beraien ordezkariak izendatuko dituzte beren menpe dauden edo ordezkaritza izateko eskubidea duten enpresa publiko eta sasi publikoetan. Enpresa hauen artean kutxak daude, hain zuzen.
Kutxen sorrera, bere garaian, udalek eta aldundiek babestu zuten eta indarrean jartzeko diru kopuru esanguratsuak esleitu zituzten finantza erakunde gisa funtzionatu ahal izateko. Hori dela eta, normala denez, aginte organoetan ordezkaritza izateko eskubidea eskuratu zuten eta gaur egun ere horretan jarraitzen dute. Haatik, udalak eta aldundiak eskuz aldatzen badira, aurrezki kutxen organoen osaketa ere aldatu egingo da.
Kutxak gizarte ekonomia osatzen duten finantza erakundeen artean kokatzen dira eta horregatik pertsonek kapitalari aurre hartzen diotela esango dugu, sozietate anonimoetan ezagutzen dugun kapital sozialik ez baita existitzen eta ondorioz ezta saritu ere: ez dira dibidenduak banatzen.
Kutxetan kapital sozialaren ordezkaritzarik ez dagoenez, beren aginte organoak honela osatuko dira: 1) Foru Aldundiek eta hiriburuko udalek 20 ordezkari izango dituzte; 2) diru-jartzaileek (bezeroek) 43; 3) kutxaren bulegoak dauden udalek 30 eta 4) kutxaren enplegatuek 7 ordezkari. Orotara 100 kontseilari orokor izango dituzte, lau urtetarako izendatuak eta hautatuak.
Beste organoetan, hau da administrazio kontseiluan eta kontrol batzordean, lau estamentuak ordezkatuak egongo dira eta asanblada orokorrak aukeratuko ditu, estamentu bakoitzak dagozkion hautagaiak proposatu ostean. Beraz, alderdi politiko edo koalizio bat agintean baldin badago foru aldundian eta hiriburuko udalean, ziurtasun osoz 20 boto izango ditu eta beste 30 inguru ere izateko aukera handia izango du; eta gainontzeko 50etik ez du batere zaila izango hurbileko kontseilari orokorrak izatea. Beraz, alderdi nagusiak (EAJ, Bizkaian) edo balizko gobernu koalizioak (PP-PSE, Gipuzkoan eta Araban) erraz izango lukete kutxetako aginte organoak eskuratzea eta ondorioz kutxen norabide ekonomikoa gehiago hurbilduko litzateke Espainiakora. Horregatik dira hain garrantzitsuak datozen hauteskundeak.
Urteak dira hiru euskal kutxen bategitea eskatzen zela, baina irizpide politikoek galarazi zuten helburu hori erdiestea. Hobekiago egongo ginen une honetan eta ohiko finantza erakunde izaten jarraituko zuten. Jadanik kaltea egina dago, nahiz politikariek, beti bezala, beraien erantzukizunik ez onartu. Noiz arte horrela?
Orain, ezkerretik ez bada behar adina bultzatzen, aukera handiak daude kutxen ohiko zeregina gaur egungo bankuenetara harik eta gehiago hurbiltzea. Bestela, ziurrenik jatorritik zetozkien helburuak saihestuz joango dira eta, horien artean, gizarte ekintzak. Eta hori da benetako ezkerrak ekidin behar duena.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.