Elsa etxetik bota dute azkenean, alokairua ez ordaintzeagatik. Lan eskas batetik bestera dabil noraezean, eta lan-elkarrizketa beldurgarriei aurre eginez ematen du eguna. Itxurak mantenduz, bizirauten ahalegintzen da Elsa, senar ohiarekin eta haren bikote berriarekin bizi den semearengatik, besterik ez bada ere. Batzuetan aurrera, atzera bestetan, baina miserian duin. Horra Moliaren estreinako film luze txukuna.

“Sept fois par terre, huit fois debout” (Zazpi aldiz lurrean, zortzitan zutik) esaera txinatarrak ematen dio izenburua pelikulari. Hori al da zure filosofia?

Egia esan, denek filosofia hori barrenean daramagula uste dut. Ezin dugun arte bizi egiten gara. Saiatu egiten gara, bizitzan borroka egiten dugu, itxaropena mantentzen dugu… Film hau egitea bera Elsaren bizitzaren antzekoa izan da: oso zaila da jendea konbentzitzea zure proiektua babes dezan, gaztea, ezezaguna eta esperientzia gutxikoa zarenean eta etsipena eta umorea nahasten dituen istorio konplikatua aurkezten duzunean. “Ez” asko entzun behar izan genituen, behar genuen “bai” hori aurkitu arte.

Elsa, filmeko protagonista, emakume konplexua da oso, zalantzaz eta beldurrez beteta. Norbaitengan oinarritu al zinen?

Nigan oinarritu nuen! Askotan jendeari so egoten naiz, edo euren izaera arakatzen. Baina saiatzen naizenean izaera konplexu bat eraikitzen, beti nire pertsonalitatetik abiatzen naiz, giza kontradikzio eta egiak bilatuz. Egia esatera, nik uste besteez asko ikasi dezakegula geure izaera behatuz. Partekatu egiten ditugulako beldur asko, nahiak, dudak.

Huit fois debout-eko lan-elkarrizketak suntsitzaileak dira, enpresarien boterearen eta kapitalismo bortitzenaren adierazgarri.

Gaur egungo biolentzia modu berri bat da lan-elkarrizketa, modu sofistikatuagoa. Gizateriaren gabezia erakusten du, kortesian, hitz teknikoetan, tolerantzia faltsuan bildua. Horri guztiari buruz hitz egiten dute lan-elkarrizketok.

Krisi ekonomikoa dela-eta, Elsa eta bere bizilagun Albert moduko asko aurki ditzakegu inguruan?

Bai, geroz eta gehiago. Hainbatek esan dit: “Elsa emakume txit polita da, bera bezalako neskei ezin zaie halakorik gertatu!”. Eta nik beti erantzuten dut: “Benetan uste duzu jende behartsua beti itsusia eta tontoa dela?”.

Filmean ez duzu soilik krisiaz hitz egiten, etorkin ilegalak, etxetik botatzea, haurren kustodia… ere jorratu dituzu. Nola ikusten duzu gaur egungo gizartea, gaur egungo Frantzia?

Frantzia amesgaiztozko herria da gure bizitza publikoko pertsonaia garrantzitsuena Nicolas Sarkozy denetik (eta 2002an hasi zen, Barne ministro izendatu zutenean). Fikzioaren eta errealitatearen arteko ezberdintasunaz galdetzen didatenean, diot beti zailtasunak aurkitzen ditudala muga garbi batzuk trazatzeko. Eta orain are gogorragoa da, entzuten ditudan berri asko sinestezinak baitira. Frantziak geroz eta gehiago txiste txar bat dirudi. Munduko Kopara ere ezin gara joan-eta, gure burua desondratu gabe.

Pelikula ez da oraindik estreinatu, baina hainbat jaialditan izan da, hala nola Donostiako Zinemaldian. Nolako harrera izan du?

Oraingoz, oso ona. Tokioko Nazioarteko Zinema Jaialdian emakumezko aktore onenaren saria irabazi genuen eta japoniarrei filma asko gustatu zitzaien, euren eguneroko bizitzan dirudienez funtsezkoa den gai bati buruz –lana eta etxea galtzeko beldurra– hitz egiten duelako. Donostiako esperientzia izugarria izan zen, ikusleei pelikula erakusten nien lehen aldia zelako, eta nire herritik hain gertu, neguan urtero bisitatzen dudan hiri honetan –Baionako gauek herri fantasma post-apokaliptikoen itxura hartzen dutenean–. Arraroa izan zen Donostiako gertakari hain erraldoiaren zati izatea, normalean guztiz ezezagun mugitzen bainaiz bertatik.

Fourbi lehen eleberria 19 urterekin idatzi zenuen eta orain, 32rekin, lehen film luzea errodatu duzu. Zein bilakaera izan duzu tarte horretan?

Ziurrenik bi pertsona zeharo desberdin dira Fourbi idatzi zuena eta pelikula hau egin duena, nahiz eta ez den erraza azaltzea nolakoa izan den bidaia hori. Nire lehen liburua zerebrala zen, dibertigarria baina lehorra, interesgarria (espero dut) baina ez erraza irakurtzeko. Ulertzera iritsi naiz nahiago ditudan lan artistikoak itxuraz oso sinpleak direla (Gus Van Santen Gerry edo Cormac McCarthyren The Road, adibidez) eta gauzarik zailena dela ideia konplexuak oinarrizko lengoaia batera eramatea. “Gutxiago gehiago da”! Huit fois debout lanari ekin nionean, hori nuen buruan.

Nouvelle Vagueren 50. urteurrenean, zinema frantziarra bogan dago; Donostiako Zinemaldiak berak atal bat eskaini dio azken edizioan.

Lehen esnob hutsa nintzen zinema frantziarrarekin, eta aspergarria zela nioen –musika frantziarrarekin berdin–. Baina bertan eginiko filmak ikustea saihesten baino ez nintzen ari. Noski, pelikula frantziar txar asko dago… baina pelikula frantziar asko dagoelako! Urtero, urte bukaeran, hamar edo agian hamabi film on izenda ditzakezu eta hori asko da, frantziarrek joera izan ohi dugun arren pentsatzeko munduko zentroa garela, oraindik ez garelako hain herri handi eta populatua. Arnaud Desplechin, Olivier Assayas eta Christophe Honoré azpimarratzeko moduko hiru zuzendari dira. Ziur naiz, 50 urtetan, jendeak zinema frantziarraren garai honi urrezko aroa deituko diola. Berau izendatzeko izen on bat eta dugun zorteaz kontzienteago izatea baino ez dugu behar!

Eta zer diozu zu bezalako zuzendari gazteen belaunaldiari buruz?

Gauza bera da: urtero bizpahiru gazte daude herrian, diruz laguntzea merezi dutenak. Nassim Amaouche Adieu Gary filmaren zuzendaria izan da 2009ko horietako bat. Zorte handia dugu Frantzian lan egiteaz, hemen pelikula bat egitea oso zaila den arren, oraindik ere diruz laguntzen dutelako zinema berritzailea, arriskuak hartzen dituena.

Euskal Herrian errodatu nahi omen duzu. Zein da proiektua?

Izugarrizko gogoa dut hemen filmatzeko, badirudielako Frantzian inor ez dela arduratzen zonalde honetaz eta zinematografikoki eskaintzeko duenaz. Beharbada mendietan kokatuko den istorio baten gidoiarekin ari naiz lanean –zehazki, Irubela Kaskoko inguruak ditut buruan–. Galtzaile bikote baten istorioa da, euren zorte txarraz askatzeko ahaleginean.

Zein harreman duzu Euskal Herriarekin?

Utzi nuenetik geroz eta estuagoa. Londonera joan nintzen bizitzera 15 urte nituela, txikiegia iruditzen zitzaidan herri batetik ihes egitea nuelako amets, ustekaberik gabeko bizimodu batetik. Orain, mundu guztitik bidaiatu dudanean, badakit leku berezia dela, etxean sentitzen naizen lekua, nire arima harrapaturik duen lurraldea. “Nire” Euskal Herria da: lanbroa, hondartza inguruko paseoak neguan, basoaren usaina euria egin ostean...