Nafarroan gobernu aukera guztiak zabalik daude oraindik
- ETA-Gobernuaren eta Batasuna-PSOE-EAJren arteko bileren aireratzearekin jarraitzen da, batez ere Gara-ren aldetik. Batek zein besteak zabaldutako informazioek nekez erakarriko dute familiakoa ez dena. Gara-k kontatutako gauza asko izan daitezke egiazkoak, batez ere Espainiako Gobernuaren borondateari dagozkionak; baina oro har, informazioa ETA eta Batasunaren galbahetik pasatua dago eta, beraz, negoziazioaren kapitulua alde baten jarduera justifikatzera bideratua.
Kontraste erabatekoa egiten du Pernando Barrenak ARGIA honetan bertan dioenarekin: “Ez dago elementurik prozesua bukatu dela pentsatzeko”.
Eta Estatuko komunikabide gehienekin kontraste eginez –baita bertakoekin ere– The Economist astekari britainiar ospetsuak gatazka bortitza gainditzeko hiru printzipio iradokitzen ditu ekainaren 9ko zenbakiko editorialean. Bat, “Akatsa da pentsatzea ETAren terrorismoarekin indarra eta zigorra bakarrik erabilita amai daitekeela”. Bi, eta Erresuma Batuko ispilua erabiltzen du ideia hau azpimarratzeko: Londreseko politikariek onartua dute Ipar Irlanda eta Eskoziako biztanleen gehiengoek independentzia nahi badute, ez dagoela aurka egiterik; Madrilgo gobernu guztiak, aldiz, ideia horren aurka agertu direla dio. Hiru, ETArekin amaitzeko edozein planek PSOEren eta PPren adostasuna beharko duela.
Eremu abertzaleari so eginez gero, gero eta dinamika politiko berezkoagoa du Nafarroak, batez ere EAErekin erkatzen badugu. Nafarroa Bai koalizioa da horren adierazle argienetakoa, eta bere ibilbidea oraindik laburra bada ere, Nafarroako alderdi abertzale gehienek norabide hori bultzatzen dute, ez arazorik gabe.
15-20 urte atzera eginez, abertzaletasunari zail zitzaion sinestea noizbait erabaki eskubiderik izanez gero, eskubide hori esparruka gauzatu beharko zuela. Gaur egun, gero eta argiago dago EAEk, Nafarroak eta Iparraldeak beren dinamika propioak dituztela eta dinamika horiek markatuko dituztela erabaki eskubidean edota lurraldeen arteko harremanetan jarri beharreko indarra.
Azken 30 urteetan abertzaletasunaren baitan modu desberdinean eman den etengabeko baina ez oso ageriko eztabaida da: zer da eraginkorragoa nazio eraikuntzaren ikuspegitik, nazio giza egituratu gabe dagoen herriaren norabide argiz eta indartsuz tiratuko duen ikusmolde zentralista, edo hiru esparru instituzional-administratibo nagusien ikuspegi federala bultzatuko duen harremana?
Ibarretxe Plana, departamenduaren aldeko eskakizunak, Nafarroa Bairen sorrera eta garapenak, Euskal Herria Bai... eredu federal horren ikusmoldea gailentzen ari dela dirudi. Batetik abertzaletasunak hiru esparru horietan dituen indar maila oso desorekatuagatik; bestetik, jadanik egindako ibilbide historikoak ezaugarri desberdinak dituzten lurraldeak egituratu dituelako; azkenik, herritarren borondatea irabazteko formularik eraginkorrena bide delako.
Nafarroa eta EAEko hiru lurraldeetako foru gobernuen eraketa uneari, ostera, gero eta denbora gutxiago geratzen zaio. Kateen erresumari begira, UPNren eta NaBai-ren jarrera ulerterrazak dira: Sanzek gidatutakoek ohiko botere eta jardun moldeei eutsi nahi diete kosta ala kosta; abertzaleek, oraindik ere aukera sinestu ezinez ia, Gobernuari kosk egin eta abertzaletasunaren aukera historikoa baliatu nahi dute UPNren hegemonia erabatekoarekin amaitzeko.
Zailagoa da ulertzea PSNren jarrera. Jakina da Ferrazen erabakigarritasunaz eta, beraz, ikusi beharko da uztailaren hasieran Espainiako Kongresuko eztabaida orokorrean zer gertatzen den. Oraindik gobernu aukera guztiak zabalik daude.
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.