Makina bat kontu



Bizileku beroak baino, kiskalgarriak

Paralvinella sulfincola deituriko harra lekurik arrotzenetakoan bizi da, itsas hondoan dauden iturri hidrotermalen ondoan hain zuzen ere. Har hauen portaera eta fisiologia aztertzeko Harvard eta Washingtoneko Unibertsitateko ikerlari-talde batek aquarium batean kokatu ditu aipatu harrak naturalki jasaten duten tenperatura eta presio altuak simulatuz.

Aquarium berezi horretako baldintza fisikoak aktibatu zirenean harrak 45 eta 50 gradu arteko lekuetan kokatu ziren eta hor iraun zuten zazpi ordu baino gehiago. Zientzialarien arabera harrek gorputza tenperatura horiek jasateko prest baldin badute ere, beste arrazoi bat ere badela uste dute: elikadura. Baldintza gogor horietan bizi diren bakterioak jaki goxoa dira Paralvinella sulfincola harrarentzat. Hala ere 60tik gorako tenperaturetatik ihes egiten dute harrek, nahiz eta hainbat bakterio 100 graduko tenperaturetan bizi den.

Itsas azpiko bero hidrotermalen fisika orain 30 urte ezagutzen da eta bertako tenperaturak milaka gradutakoak izaten dira. Materiala sedimentatzen joaten den neurrian tximiniak sortzen dira eta tximinia horien ertzetan tenperatura txikitzen joaten da tximinia handitu ahala. Hain zuzen ere tenperatura 50 gradura hurbiltzen den lekuetan azaltzen dira aipatutako harrak.


Txolarreen populazioa behera

Parisko historia naturalaren museo nazionalak azaldu berri duenez, azken urteotan txolarreen populazioa behera etorri omen da Mendebaldeko Europa osoan. Ornitologoak oso kezkaturik daude, txolarrea gizakiaren bizilekuekin oso loturik baitago.

Arazoa larriena Erresuma Batuan da, bertan txolarrearen populazioa %90 inguru jaitsi baita azken hamabost urteetan eta ondorioz Passer domesticus txoria desagertzeko arriskua duten espezie-zerrendan kokatu da.

Hala ere, arestian esan bezala Mendebaldeko Europa osoko arazoa da txolarreen populazioaren txikitzea. Beste espezie batzuen konpetentzia gogorra? Poluzioak? Gaixotasunak? Uhin elektromagnetikoak (telefono higikorrak)? Ideia hauek guztiak daude zientzialarien buruetan, baina orain arte ez da hipotesi zientifiko fidagarririk aurkeztu.

Hau dela eta, Frantziako zientzialariak mobilizatu egin dira eta Parisen bertan hamar behaketa-estazio prestatu dira txolarreen populazioaren eboluzioa neurtu ahal izateko.
Beraz, datozen hilabeteetan gai honek berri ugari emango dizkigu.


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude